Къадагъа ийиз кIанзава

Россиядин просвещенидин министерстводи регионрин министерствойриз мектебра мобильный телефонар ишлемишунин кардал сергьят­ эцигуниз талукь месэладиз килигун теклифнава. Идакай ведомстводин сайтда хабар ганва.

Теклифда къейднавайвал, яргъалди смартфонрикай менфят къачуни, гьакIни абур мектебда ишлемишуни аялдин психикадиз пис таъсир­ авун, секинсузвал кутун ва ахвар чIурун мумкин я; рикIел аламукьунин, дикъетлувилин ериярни зайиф хьунин хаталувал ава.

Мумкинвилериз килигна, министерстводи мектебриз тарсарин вахтунда гаджетар хуьдай чка чара авун ва ученикар алакъадиз экъечIдай къайдаяр диде-бубайрихъ галаз меслятун теклифна.

Къейдзавайвал, хабарар кьунин серенжем кьиле тухвайла, мектебра мобильный телефонар ишлемишунал сергьят эцигунин месэладин тереф ученикрин — 61, диде-бубайрин — 89, муаллимрин 90 процентди хвена.

Порошенкодин фикир

Украинадин виликан президент П.Порошенкоди вичин Facebook-да Россиядиз квехъай «кичIезватIа» лагьана.

“Россиядиз чи садвилини кьетIивили хьиз мад са куьнини къурху гузвач. Украина Европадин ва Евроатлантический системада тамамдиз сад хьуникай РФ-диз еке игьтият ава”, — кхьена Порошенкоди.

Порошенкоди, вичин хсуси фикир яз, гьеле 2018-йисан хъуьтIуьн вахтунда гуя Россиядиз кичIезвай терефрикай хабардарнай. “Россиядиз пуд затIунихъай кичIезва: сад лагьайди, чи садвилихъай, чи рейсадвилихъай­. Кьвед лагьайди, и уьлкведиз Украинада международный мярекатар хьун такIан я. Пуд лагьайди, уьлкведин президентдиз Европада Украинадихъ жезвай агалкьунрикайни хуш авач”, — гьисабзава сиясатчиди.

Картуфар тIимил незва

Россиявийри саки 40 йисан вахтунда картуфар ишлемишун кьве се­ферда тIимиларнава. Росстатдин ахтармишунрал асаслу яз, идакай “Новости” РИА-ди хабар гузва.

Ведомстводин делилралди, 1980-йисуз уьлкведин агьалийри йисан­ къене са касдин кьилиз 117 килограмм картуфар тIуьниз ишлемишна, 2018-йисуз и рекъем 59-дал кьван агъуз аватна. Гьа са вахтунда незвай емишрин, майвайрин кьадар кьве сеферда хкаж хьанва — 35 килограмм­дилай 74 килограммдал кьван. Салан майваяр, як, балугъ гзаф незва. Фу, макаронар, чIахар, шекер, тIунутIар тIуьниз ишлемишунин кьадарни агъуз­ аватнава. НекIедин продуктар тIимил ишлемишуни иллаки къала­булух кутазва — 390 килограммдилай 266 килограммдал кьван агъуз ават­нава.

Агентстводи хабарар кьур духтурри гьисабзавайвал, продуктар иш­ле­мишунин жигьетдай арадал атанвай дегишвилер, советрин вахтарив гекъигайла, неинки абур маса къачудай мумкинвал хьунихъ, гьакI рос­сия­вийри гзафни-гзаф сагълам уьмуьрдин къайдадал амал авунихъ галазни ала­­къалу я. Духтур Е.Александровадин фикирдалди, картуфрикайни фа­кай менфят къачун адет хьанвай кар ятIани, урусар герек тир терефдихъди­ вилик физва.

Дуствал теклифна

Париждиз, и кар США-дин президент Д.Трампа ийидалди вилик, Москвадихъ галаз алакъаяр хъсанарун менфятлу я. “Lenta.ru” чешмеди хабар гузвайвал, ихьтин фикир Франциядин къецепатан крарин виликан министр Ю.Ведрина раижна.

Ада Франциядин гьукум виликамаз хабардар авурвал, Америкадин регьбер мад сеферда хкя хъувуртIа, ада цIийи кьилелай Россиядихъ галаз алакъаяр хъсанарунин серенжемар кьиле тухуда ва Европадин итижриз фикир гудач. Ада рикIел хкана хьи, Франциядин президент Э.Макронан макьсад Россия цIийи кьилелай Европадихъ галаз алакъаламишуникай ибарат я. ИкI, виликан сиясатчидин гафарай, сад-садахъ галаз кьан тийизвай, Москвадиз Пекиндихъ “хуртI гайи” РагъакIидай патан сиясат Парижди туьхкIуьр хъувун лазим я.

Ада Россиядини Францияди военный, ядерный, космический ва ре­къем­рин хилера, экономика хуьнин, гьакIни терроризмдиз акси женг туху­нин кардани алакъада аваз кIвалахунин важиблувал, уьлкведин гьалар гуьнгуьна хтунин чарасузвал къейдна.

Июндиз Осакада кьиле фейи саммитдин вахтунда Макрона Россия­дин регьбердиз урус чIалал салам гана. Россиядин регьберди Макроназ Гъалибвилин суварин 75 йисан юбилейдин гурлу мярекатра иштиракун теклифна. АтIада Россиядиз атун хиве кьуна.

Бензин гьикьван гьалтзава?

Россиядин муькуь субъектрин агьалийрилай тафаватлу яз, чпин юкь­в­ан мажибдихъ АИ-92 маркадин бензин гзаф маса къачуз жедай ре­гионрин тIварар малумарнава. Идакай “Новости” РИА-ди хабар гузва.­

Рейтингдин сад лагьай чкадал Ямало-Ненецкий автономный округ ала (вацра 2080 литр бензин), кьвед лагьай чкадал — Москва (1798 литр), пуд лагьай чкадал — Ненецкий автономный округ (1609 литр).

Юкьван гьисабдалди, Россияда халкьдивай гьар са касдин кьилиз АИ-92 маркадин бензин 926 литр къачуз жезва, гьа са вахтунда уьлкведин 68 регионда и дережадивни агакьзавач. Виридалайни тIимил бензин­ Кеферпатан Кавказдин республикайрин агьалийрал гьалтзава. Да­гъус­тан патал а рекъем 514 литр я, Карачаево-Черкесия — 520 литр, Кабардино-Балкария — 525 литр.

Къейдзавайвал, мажибдихъ къачуз жедай бензиндин кьадар регион­ра агьалийри къачузвай мажибдин юкьван кьадар, анра бензиндин къиметар фикирда кьуна, тайинарнава.

Июлдиз малум хьайивал, са мажибдихъ виридалайни гзаф бензин къачудай мумкинвал (2,9 агъзур литр) Люксембургдин агьалийрихъ ава, виридалайни тIимил къачудай мумкинвал — Украинадин агьалийрихъ (279 литр). Рейтингда Россия 16-чкадал хьана (927 литр), Италиядинни Эстониядин юкьва.

Гьазурайди — К.Ферзалиев