“Фабрика. Аялар” федеральный программадин Дагъустанда авай  координатор Мурад Жалиев ва РД-дин карчивилиз куьмек гунин центрадин директор Иса Мигьитинов  и йикъара “Дагъустан” РИА-дин майдандал республикадин журналистрихъ галаз гуьруьшмиш хьана. Абуру “Фабрика. Ая­лар” программадин кьетIенви­ле­ри­кай, адан метлеблувиликай ва ам республикада уьмуьрдиз кечирмишзавай тегьердикай  суьгьбетна.

Иса Мигьитинова къейд авурвал,  и программа гьа и къайдада  ва “ГъвечIи ва юкьван карчивал ва карчивилин  теклифрин тереф хуьн” милли проектдин сергьятра аваз  республикада кардик кваз 2 йис я.  Проект вич РФ-дин экономикадин ва мулкар виликди тухунин министерстводин  образованидин программайрин  сиягьдик кутунва.

“Карчивилин фабрика”  программа арадал гъана тахминан 5 йис я. Эгер икьван чIавалди,  и хилен  сергьятра аваз, чун  кардик квай ва кIвалах гъиле кьазвай карчийрихъ галаз алакъалу жезвайтIа, алай йисуз чна мектебра кIелзавай аялриз чирвилер гуз башламишна”, — малумарна Мурад Жалиева. Адан гафаралди,  программадин сергьятра аваз чирвилер къачузвай вахтунда аялри гьакIни тематикадай гьам онлайн, гьамни оффлайн-къайдада кьиле фейи олимпиададани иштиракна. И йисуз адан иштиракчийрин кьа­дар тахминан 3500 аялдиз барабар тир.

Карчивилин кеспидин бинейриз талукь тарсар республикадин шегьеррин ва муниципалитетрин мектебрани кьиле фена.

“Аялриз  каарчивилин кIвалахдин бинейрикай суьгьбетна, гьикI лагьайтIа чи мектебра ихьтин тарсар авач. Чи ин­санар лагьайтIа, карчивилин гьевес квай, кар алакьдайбур я. Муаллимри  аял­­риз  карчивилин хиле вичин чка хкядай, шей  нетижалудаказ маса гудай тегьердикай суьгьбетарна”, —  лагьана М.Жалиева.

Малум хьайивал,  про­ектдин  бинеда  акьалтзавай несилдиз карчийри хьиз фикириз чирун ава, ида абуруз геле­жегда  итиж­лу проектар арадал гъиз куьмекда.

“Чирвилер гудай кур­сарин эхирдай чна гьакIни­ проектрин мекераяр тешкилзава, анра жегьилривай, чпин фикиррал бинеламиш хьана, туь­кIуьрнавай проектар майдандиз акъу­диз жезва. Къейд ийин, чаз гьакIни 2 йис­ идалай вилик арадал гъайи ва му­аллим­рихъ галаз санал абур уьмуьр­диз­­ кечирмишай проектарни ава”, — дава­марна ада.  Аялриз тарсар гузвай ксар къу­ватда авай бизнесдин векилар, гъа­латIралди ва агалкьунралди тежриба кIватIнавай,  карчивилин сирер чизвай ксар я.

“Бизнесдиз талукь муракаб месэлаяр аялрив   къугъунрин жуьреда агакьарзава.  Санлай къачурла, чIехи пай аялриз   рекламадин, маркетплейсрин (алишвериш ийидай майданрин) куьмекдалди хсуси бизнес гьикI виликди тухудатIа, и кар патал гьихьтин майданар ишлемишдатIа чирун  итижлу тир”, — алава хъувуна ада.

Иса Мигьитинова къейд авурвал, “Фабрика. Аялар” программадилай гъейри карчивилиз куьмек гунин Центрада чирвилер гудай са жерге маса кур­сарни кардик ква — “Карчивилин азбука”, “Карчийрин школа” ва икI мад.

Центради, хабар гайивал,  карчиви­лин кеспи машгьур авун патал активнидаказ кIвалахзава. Гьа жергедай яз Центради  и ва я маса  рекье чка кьун­вай­ карчийриз хсуси бренд арадал гъиз, маркетплейсриз экъечIиз куьмек гузва.  Малум хьайивал, къенин юкъуз  ви­ридалайни кар алай  месэла  жегьил­ ва социальный карчийриз грантралди (100-500 агъзур манат) куьмек гун я. Ам­ма абур къачун патал  жегьил карчийри  карчивилиз куьмек гунин  Центрада чирвилер къачун чарасуз я. Ихьтин, яни  кеспидин сирер ачухарунин, чирвилер гунин курсар Центрада датIана кьиле физва. Эгер  маркетингдин къуллугърикай рахайтIа, къенин йикъалди  Центради гъвечIи ва юкьван карчивилин карханайриз ва  чпи чеб кIвалахдалди таъминарзавайбуруз 60-дав агакьна къуллугъар тамамарнава, абуруз  Ozon ва Wildberries майданра шейэр маса гунин кIвалах кардик кутаз, бизнес-планар туькIуьр­зава, шейэрин сертификатар туькIуь­риз, электронный документооборот къайдада тваз куьмек гузва.

— Бизнес патал алай вахт акьалтIай четинди я. Гьаниз килигна, карчийриз куьне гьихьтин меслят гуда? — суал га­на  Иса Мигьитиноваз журналистри.

— Жуван къуватрихъ инанмиш хьун. Анжах виликди фин, кьулухъ килиг та­вун. Чи рикIел ковиддин тIугъвалдин муракаб вахт алама. Чун адалай алатнава. Гила сергьятвилерин манийвилер ава — абурулайни чун элячIда. КIанза­вайди государстводи гузвай куьмек ишлемишун ва са куьнихъайни кичIе тахьун я. Государство гьамиша патав гва. Эгер кIеве гьатайтIа, ада куьмекда, — лагьана РД-дин карчивилиз куьмек гунин Центрадин директорди.

Жасмина Саидова