Вичин виш йисан уьмуьрда датIана гьам “ЦIийи дуьнья”, гьам “Социализмдин пайдах”, адалай гуьгъуьниз “Коммунист” газет, гила “Лезги газет” яз, хайи халкьдиз къуллугъзавай газетдин чинрай чаз миллетдин дерин къатарин тIал алай месэлайрикай, гьа са вахтунда чахъ жезвай агалкьунрикай хабар жезва. Са гзаф суалриз жавабарни жагъизва.
Дагъустан Республикадин кьилин ктабханани “Лезги газет” дустар яз гзаф йисар я. Чи архивда газет 1948 йисалай ава. Алай вахтунда а хазина сканироватни ийиз алахънава.
Ина хайи чIалаз, литературадиз, лезги миллетдин эдебиятдизни медениятдиз талукь къиметлу гзаф мярекатар кьиле тухузва. Шаиррини писателри, журналистрини алимри чпин цIийи ктабрихъ галаз кIватI жезвайбур танишарзава. Тухузвай мярекатриз талукь макъалаярни чна газетдин чинрилай кIелзава.
Чи ктабханадиз мукьвал-мукьвал чпин яшар cа дережадив агакьнавай яшлу лезгияр мугьман жезва ва абуру хемис юкъуз чав агакьзавай “Лезги газет” ашкъидалди кIелзава. Газетдиз акъатзавай тарихдин чинрикай, лезгийрин къадим заманайрин классикрин эсеррикай чна чи кIвалахда мефят къачузва. Гьа са вахтунда, газет себеб яз, чи литературадиз къвезвай цIийи, жегьил, чпихъ бахтлу гележег авай жегьилрихъ галазни таниш жедай мумкинвал ава.
Газетдихъ авай са кьетIенвал мад адакай ибарат я хьи, ада кIелзавайбуруз багъри районринни хуьрерин райадминистрацийрин кIвалахрикай, районра яшамиш жезвай агьалийрин дуланажагъдикай чирвилер гузва.
Газетдин редакциядив вахт-вахтунда итижлу макъалаяр агакьарзавай хуьрерин мухбирарни тариф авуниз лайихлу я. Сагърай чеб.
“Лезги газетдизни» кIелзавайбурун куьмек герек я. Чна чи газет вахтунда подписка авуртIа, адавай вичин четин ва баркаллу везифаяр, мурадар тамамвилелди кьиле тухуз жеда.
Ихьтин иер тIвар алай, жуван хайи дидед чIалал акъатзавай газет гьар са кIвали, гьар са хизанди кхьин тавун пашман жедай кар я.
Кьве агъзурни къад лагьай йисахъ кьве агъзурни къанни сад лагьайдини гала. За умуд кутазва, къведай йис “Лезги газет” патал кьадардин жигьетдай лап бегьерлуди жеда. Чна газет подписка тавуртIа, лезги радиодиз яб тагайтIа, кIвале, мектебда, куьчеда хайи чIалал рахун тавуртIа, чавай чи чIал хуьз жедани? Вирибуру “чIал хуьх” лугьузва, амма газет подписка ийидай пул жагъизвач. (?)
ЦIинин йис лагьайтIа, газет патал лап лишанлуди я. Гагь арабрин алфавитдал, гагь латиндал,1928- йисалай лезги алфавитдал акъатиз, ам чав виш йисан тарих, ирс яз агакьнава. Къуй адан уьмуьр мадни яргъи хьурай. Девирар- асирар къвез алатда, лезги халкь, адан литература, чIал амай кьван “Лезги газетни” чи кIвалериз мугьман жеда! Идалай кьулухъни чаз гележегдин дуьз рекьер къалурдай, садрани зайиф тежедай чирагъ яз амукьда ам!
За квез, гьуьрметлу ватанэгьлияр, газетдин 100 йисан тарих — сувар мубаракзава.
Къуй газет акъудунин карда зегьмет чIугвазвай журналистрихъ мадни еке агалкьунар, чандин сагъвал, рикIера шадвал, кIвалера берекат хьурай…
Секинат Мусаева,
Расул Гьамзатован тIварунихъ галай
милли библиотекадин кьилин пешекар,
Дагъустан Республикадин культурадин
лайихлу работник, зегьметдин ветеран
