Чаз акваз-такваз Лацу Гьамбардин кьифрен йис, инсаният еке къалабулухдик, дарихвилик кутур, мусибатдин, къарсатмишунрин гзаф бедбахтвилер гъайи йис алатна, тарихдиз фе­на. Ам са акьван фад рикIе­лай фидач, вучиз лагьайтIа, ада дуьньядин­ саки вири хал­кьарин рикIера гьам шад, гьамни пашман гелер туна. Гьа са вахтунда аяндарри йисан сифте кьиляй лагьай  хейлин крарни дуьм-дуьз кьилиз акъатна. Эгер Россиядиз­ талукь тир крар рикIел хкай­тIа, аяндарри малумарнай: “Вахтунин истемишунриз килигна, Конституциядин асул къайдайра цIийивилер, дегишвилер гьатун мумкин я. Гьукумдин къурулушда реформайриз, цIийивилериз рехъ ачухда. Идахъ галаз­ алакъалу яз, вини кьилин гьукум идара ийи­дай коллективный къурулушни арадал атун мумкин я. Сиясатдин ва экономикадин жигьетдайни 2020-йис Россия патал кье­тIенди, важиблуди жеда. Дуьньядин май­­данда Россиядин дережа авай гьалдикни дегишвилер акатда…”.

Чун шагьидар тирвал, и крар вири кьилиз­ акъатна. Уьлкведин Дибдин Закондик дегишвилер кухтун патал сечкияр кьиле фена. РФ-дин Гьукумат саки дегиш хьана. Ада цIийи къайдада кIвалахиз башламишна. РФ-дин Госдумадин векилвилер артухарна. Гьукум идара авунин кардиз куьмек гудай къурулуш — Госсовет тешкилна. Россияди ян тагана тухузвай ачух, ислягь, дуствилин сиясат­ди, кIеве гьатзавай государствойриз куьмек гуни (мисалар гзаф ава ва абур виридаз ма­лумни я) чи уьлкведин де­режа виниз акъуд­на. Идал, гьелбетда, тIугъ­валдихъ галаз женг чIугунин карда къазанмишнавай агалкьунни, вакцина акъудунни ва ам маса уьлквейриз теклиф авунни алава хъжезва.

РагъэкъечIдай патан (Китай) календардал амал авуртIа, 2021-йис Лацу Металл­дин Яцран лишандик кваз фи­да. Ида хейлин терефрихъай умудар кутазва. ГьикI ла­гьайтIа, Китайда Яцран къамат пуларихъ, гьакъисагъ зегьметдихъ галаз ала­къалу ийиз­ва. Гьавиляй и рекьяй гьаларни кутугайбур жеда, экономикадин хелни, гьам кьилдин ин­санар ва гьам уьлквеяр патални, пайгардик кваз фидай рекьер ачух жеда. Вучиз лагьайтIа Яц диб авай, дурумлу, сабурлу ва зегьмет чIуг­ваз кIан­дай­ гьайван я. Эгер гьа и гьайван ва адан хесетар фикирда кьуна кардив эгечIайтIа, гъиле кьур гьар са кар къастуналди ва темпелвилиз рехъ тагана, кьилиз акъудиз хьайитIа, агалкьунри, хъсан нетижайри чеб яргъалди гуьзетиз тадач. Чаз чизвайвал, Яц анжах вичин къуватрихъ, алакьунрихъ, дурумлувилихъ инанмиш гьайван я. Масадал вил эцигун чазни кутугнавач. Я ида виле акьадай хьтин нетижаярни гудач. Гьавиляй гьар сад алукьнавай йисуз, гъилер къакъажна, кIвалахдив эгечIун лазим я.

Лацу Металлдин Яц. Малум тирвал, металл къайивилин, серинвилин, нянин ва зу­лун ярж яз гьисабзава. Гьа са вахтунда адахъ кIевивилин, мягькемвилин, дуьм-дуьзвилин, хцивилин ва ачухвилин ериярни ава. Адан къилихдиз михьивални, арабир атIугъайвал­ни хас я. Ам гьамиша вичин мурад, къаст кьилиз акъудизни гьазур я. Анжах фанатизм арада авачиз. Гьайвандиз гьакI уртабабвал, арадал атанвай гьалдиз килигна, кутугай къарар кьабулдай алакьунни хас я. Ада крар гьиссералди ваъ, зигьиндалди тамамарзава. И ерияр фикирда кьуна, инсанарни чпин къени ва хийирлу мурадар уьмуьрдиз кечирмишун патал, мацIахайвилиз кьил ягъ тавуна, крар зигьиндалди ийиз алахъна кIанда.

Гороскопди къалурзавайвал, лацу ранг зулухъ, рагъ акIунихъ галаз алакъалу ийиз­ва. Лацу рангунин терефар гзаф тир чIа­ва­ра туьнтвилиз, садлагьана асул метлеб авай де­гишвилериз рехъ ачухун герек туш. Акси яз, вири крар галай-галайвал кьилиз акъуду­нихъ метлеб жеда. Лацу ранг суваррин, еке шад­вилерин ранг тирдини рикIелай алуд­мир­. Гьавиляй Лацу Металлдин Яцран йиса гьар са касдиз  вичин уьмуьр, яшайиш, къуллугъ кIевелай хъсан патахъ дегишардай къа­рарар кьабулдай мумкинвални гузва. Гьа икI, ми­сал яз жуван хсуси кар ачухиз, жув ва об­­­­­щество патал къиметлу проект кардик кутаз, хуш хьанвай дишегьлидиз рикI ачухиз жеда.

Агалкьунин гуьгъуьна гьатна фагьум тавур крар авун къадагъа ийизва. Гьар са кар­дин­ гьакъиндай хъсандиз фагьум-фикир авуна, чибуру лугьудайвал, ирид сеферда ал­цумна, ахпа атIана кIанда, месэла гьялунив  гьа и къайдада эгечIуни тарифлу нетижайрал гъидалда. Алукьнавай йис делилсуз, метлебсуз, къайгъусуз крар авуниз ерли кутугнавач. Тамамарзавай гьар са кар рикIи­вай, инанмишвилелди авур чIавуз агалкьунни жеда, йикъар суварризни элкъведа.

Лацу Металлдин Яцра гзаф чкайра арадал атанвай харапIайрал цIийи дуьньядин, уьмуьрдин бинеяр эцигун лазим я. И кардани адаз вичин къастунал кIевивили, гьахъ-гьисабар дуьзгуьндиз авуни куьмекда. Яцран йисуз кьезилдиз, регьят рекьералди пул къазанмишиз кIанзавайбурухъ са артух агалкьунар жедач. Анжах зегьметдал рикI алай, кIвалахдиз, пешедиз вичин вахт, алакьунар, чирвилер серфзавай ксарив кьетIен шабагьар агакьда.

Къейд ийиз кIанзава хьи, Яцран йис хуьруьн майишатдин хиле зегьмет чIугваз­вай­бур патал агалкьунринди жеда. Саки  вири вахтунда гьаваяр пайгарбур жеда. Кьурагьвилер, тIурфанар, хар къун, яд акьалтунар ва гьакI тIебиатдин маса бедбахтвилер са артух жедач. Гьатта зиянлу гьашаратри, маса къушарини хуьруьн майишатдин мулкариз са акьван зиянар гудач. Зегьметчийри зулухъ бул бегьерарни вахчуда.

Китайдин гороскопди тестикьарзавайвал, Яцран йис хсуси яратмишунрал машгъулбур патални хъсанди ва агалкьунринди жедайвал я. Иллаки гъилин кIвалахар ийизвай устIарриз, сеняткарриз, художникриз ва гьакI яратмишунал машгъул маса пешекарризни.

Политикар патал и йис муракабди, четинди жедайвал я. Вучиз лагьайтIа, Яц  га­фар­­-чIаларин ваъ, гьакъикъи крарин иеси я. И йи­суз консерваторрин гьерекатар екебур, бе­гьер­лубур хьун мумкин я. Яцран лишандик акатай демократвилин вири цIийи­вилер члада гьатда. Адет тирвал, демократия лап вилик фенвай уьлквейрани гьукум гъиле авайбуру халкьар кIеве твада, общественный азад­вилерал, ихтияррал сергьятар эцигда. Оп­позициядин къуватри гьукумдиз талукь яз лугьузвай акси гафарни чпихъ галукь хъийида.­

Алукьнавай йисан гьакъиндай аяндарвилин фикирар дуьньядин ва Россиядин астрологрини, политикрини, астрономрини ачухарзава. Алай вахтунда дуьньядин халкьарин тIал сад я ва абуру гузвай суални сад я:  тIугъвалдин эхир мус жеда? Идан гьакъиндай инсанар умудлу ийидай фикирар ава. Дуьньядиз машгьур хьанвай аяндар Вангадин гафаралди, алай йисан мартдиз Россияда коронавирусдин гьайбат яваш жеда ва ам квахьдай чкадални къведа. Амма Европадилай ва са бязи маса уьл­квейрилай  тIугъ­вал регьятдиз алатдач.

И важиблу фикир астролог Татьяна Лукашевичани тестикьарзава. Ада 2019-йисан декабрдиз дуьньядиз Китайдай садакай масадак акатдай пис ва икьван гагьда авачир хьтин хума къведайдакай малумарнай. Ам ягъалмишни хьанач. Гила адани мартдилай гуьгъуьниз коронавирус яваш-яваш квахьдайдакай, инсанар зулуматдин и азардикай азад жедайдакай лугьузва.

Вангадин гафарин метлеб ачухарзавайбуру къейдзавайвал, Яцран йисуз мад са пис азардин вилик пад кьада. Ракдин азар сагъардай дарман акъудда. Дуьньядин алимри, духтурри фадлай ихьтин дарман арадал гъун патал зегьмет чIугвазвай ва эхир ам майдандиз акъатдалда. Россия патал мад са хъсан хабар. Маса уьлквейриз вакцинадалди куьмек гунайни, дуьньядин майданда тухузвай ислягьвилин, амадагвилин сиясатдалдини Россиядин кесер  хкаж жеда. Адаз малумарзавай санкцийрин, къадагъайрин кьадарни лап агъуз аватда.

Государствойрин кьилери ва жергедин инсанрини гзафни-гзаф итиж ийизвай кьвед лагьай месэла экономикадихъ, гьал-агьвалдихъ галаз алакъалуди я. Социальный сетрай инсанрив гьар жуьре хабарарни агакьзава эхир. Мад дефолт жеда, вири шейэрин къиметар хкаж жеда, Россиядин манатдин къимет мадни агъуз аватда, тIугъ­­валдин таъсирдик кIвалахдай чкаяр агалда ва бейкаррин кьадар хейлин виниз акъатда лугьудай хьтин къалп малуматар.

Ихьтин къундармайрин гьакъиндай вуч лугьуз жеда? Дуьньядин тIвар-ван авай экономистри, финансистри ва политикри къейдзавайвал, Яцран  йисан сифте кьил четиндиз фида. Вучиз лагьайтIа, коронавирусди халкьдин майишатдин вири хилериз авунвай таъсир фад алатдач ва гайи зиянарни фад-фад арадай акъудиз алакьдач. Гзаф уьлквеяр еке буржара гьатда. Гьатта Францияни. Эгер алай вахтунда государстводин буржуни ВВП-дин 100 процент тешкилза­ватIа, 2021-йисуз ам 120 процентдив агакьда. Ида Франциядин лап зурба банкар чпин къиметлу чарар (ценные бумаги) ужуз къиметрай маса гуниз мажбурда.

ТIугъвалдин таъсирдик акатна инсанар кIвалера кIвалахар давамаруниз (удаленка, дистанционный машгъулвал) мажбур хьуни ва цIийи-цIийи технологияр кардик кутуни хейлин пешеяр (кIвалахар) квахьдай чкадал гъида. Идахъ галаз алакъалу яз бейкарарни артух жеда. Экспертрин гафаралди, 2030-йисуз дуьньядин майданда бейкаррин кьадар 2 миллиарддив агакьда. Им лап еке ре­къем­ я.

Экспертри тестикьарзавайвал, тIугъ­вал­ди дуьньядин экономикадиз ганвай зиянар фад-фад арадай акъудиз жедач. Финансист Сергей Хестанова къейдзавайвал, анжах коронавирусдин месэла гьялиз алакьайла, эко­номика чкадал хкиз жеда. Вири государствояр экономикадин кризис алуддай рекье­рихъ къекъвезва ва абурулай хейлин крарни алакь­да. Ида мукьвал вахтара дуьньядин фондарин базарар уьцIе­дай чкадал гъидач. Россиядин экономика чкадал хкун патални хейлин алахъунар ийизва. РФ-дин эко­номикадин ва вилик фи­нин министерстводи малумарзавайвал, 2021-йисуз  уьлкведин ВВП-дин кьадар 3,3 процентдин хкаж жеда. И тестикьаруни винидихъ чна къейднавай са бязи къалп хабарар фикирда кьун тавуниз­ ­эверзава. Дефолтни жедач, кIвалахза­вай чкаярни амукьда, уьлкведин президент­ди, гьукуматди халкьдин яшайиш, гьал-агьвал хкаждай серенжемарни кьабулзава. 17-де­кабрдиз кьиле фейи пресс-конференциядал РФ-дин Президент Владимир Путина ла­гьай­вал, коронавирусдин таъсирдик Россиядин ВВП-дин кьадар 3,3 процентдин агъуз­ аватна. Им США-дин, Европадин уьл­квейрин рекъемрилай хейлин тIимил я. Россиядихъ и гьалдай экъечIдай ва экономика мадни пайгардик кухтадай вири мумкинвилер  ава.

Лацу Металлдин Яцран йис, лугьузвайвал, хейлин терефрихъай кутугайди, хъсан яшайишдихъ инсанрин умудар артухардайди, къени мурадар кьилиз акъуддайди хьун ла­зим я. Анжах гьар са касди рикIел хуьн ла­­зим я, рикI шадардай агалкьунрин иеси хьун патал дурумлувиледи, гьакъисагъвилелди зегьметни чIугуна кIанда.

Мадни. Ни вуч лагьайтIани, вири Аллагьдин гъиле ава. Къуръанда лагьанва: “Гьатта пешни кваз анжах адан ихтиярдалди аватзава…” ( 6-сура, 59-аят). Гьавиляй чна анжах Аллагьдик умуд кутуна  кIанда.

Гьуьрметлу кIелзавайбур! Квез алукьнавай Яцран йис мубаракрай! Къуй ам чаз сагъламди, къениди, берекатлуди, агал­кьун­ринди хьурай!

Нариман Ибрагьимов