Бегьер кIватI хъийизва
Урусатда алай вахтунда 21 миллион тонндилай виниз техил кIватI хъувунва. Идакай уьлкведин хуьруьн майишатдин министр Д.Патрушева хабар гана.
Бегьер кIватI хъувунин кар активнидаказ кьиле физва. ГьакIни саки 200 агъзур тонн картуфар хкуднава ва 242 агъзур тонн салан майваяр кIватI хъувунва.
Министрдин гафаралди, сезонрин чуьлдин кIвалахар къайдадик кваз кьиле физва ва, эгер гьаваяр хъсанбур хьайитIа, кар алай магьсулри хъсан бегьер гун, кьилди къачуртIа, алай йисуз 123 миллион тонн техилдин бегьер кIватI хъувун вилив хуьзва.
РикIел хкин, виликдай чна къейд авурвал, уьлкведин хуьруьн майишатдин министерстводи алай йисуз 123 миллион тонн техил кIватIуникай виликамаз ганвай малуматдин гьакъиндай цIийи кьилелай баян хганай ва и рекъемдин кьадар гзафвилихъ дегиш хьун мумкин тирди раижнай. Идакай Сочида кьиле фейи вири уьлкведин техилдин форумдал ведомстводин регьбер Дмитрий Патрушева ихтилатнай.
Къейд хъийин хьи, алатай йисуз уьлкведа 157,7 миллион тонн техил кIватIнай, адакай 104,2 миллион тонндив агакьна — къуьл.
Чкадинбурал элячIун теклифна
Россельхознадзордин малуматра къейдзавайвал, уьлкведин хуьруьн майишатдин карханайри вакцинациядин профиликтика кьиле тухунин ва гьайванар сагъар хъувунин кардив эгечIунин тегьер дегишарун чарасуз я.
Кьилди къачуртIа, идарадин пресс-къуллугъди хабар гузвайвал, са жерге къецепатан уьлквейрин компанийри Урусатдив жуьреба-жуьре препаратар агакьарунин кIвалах аквадайвал зайифарнава, гележегда абуру гьатта гуьгьуьллудаказ уьлкведин базардай хъфидай къарарни кьабулун мумкин я. Ихьтин гьалара чкадин карханайри хсуси майишатар дарманралди таъминарунин кIвалахдив эгечIунин тегьер дегишарун патал серенжамар кьабулун лазим я.
ГьакIни идарадин официальный сайтда чапнавай малуматрай якъин жезвайвал, уьлкведа ветеринариядин хел патал акъудзавай препаратрилай къецепатан дарманар эвез ийиз алакьзава. Къейд авун лазим я, Урусатдив къецепатан уьлквейрай дарманар агакьарунин кар 2022-йисалай эгечIна зайифарнава.
Айсберг «ахварай» аватнава
Планетадал виридалайни еке айсберг вацра 150 километрдин йигинвал аваз Антарктидадин къерехра «къекъвез» эгечIнава. Идакай Арктикадин ва Антарктикадин илимдинни ахтармишунрин институтдин пресс-къуллугъди хабар гузва.
Алай вахтунда айсберг Антарктикадин къерехра, Уэдделла гьуьле гьерекатдик ква. Къейд ийизвайвал, муркIадин къаябди коммерциядин макьсадра ишлемишзавай ва балугъар кьадай гимияр патал хаталувал арадал гъизва, гьавиляй алимри абурун гьерекат датIана гуьзчивилик кутунва.
США-дин муркIадин милли центрадин (Национальный ледовый центр США) делилралди, «А23а» нумрадин айсберг дуьньяда виридалайни екеди я. Адан майдан 4, 17 агъзур квадратдин метрдиз барабар я, им Санкт-Петербург шегьердин мулкунилай кьве сеферда гзаф я.
«Энергофиксик» изданиди кхьизвайвал, ихтилат физвай и айсбергдин тарих 37 йис идалай вилик башламиш хьанва, а чIавуз Фильхнер муркIадикай лап еке къаяб хкатнай. И къакъатуникди санлай пуд муркIадин къаяб арадал атанай, абурун жергедай яз «А23а» нумрадин айсбергни.
Амма гуьгъуьнлай и айсберг тIимил яд авай чкадал гьалтуникди, ам Уэдделла гьуьлуьн кьиблепатан пипIе накьвада гьахьна амукьнай. И къайдада ам яргъал йисара муркIадин островдиз элкъвенвай.
Ингье эхирни ам гьерекатдик ахкатна. Гьикьван вахтунда ам цIрадатIа, ада «уьмуьр кечирмишзавай» чкадин тIебиатдин жуьреба-жуьре шартIарилай аслу я. Нетижада ам гьикI хьайитIани цIрада. Ина гьуьлуьн чими цин ва ракъинин таъсирдик кваз дуьньяда виридалайни чIехи и айсберг эхирни михьиз терг жеда.
Паролрин къайгъуда хьухь…
Уьлкведа хсуси делилар винел акъатунин (утечка персональных данных) дуьшуьшар гзаф хьуни агьалийривай яргъал вегьин тавуна яшайишдин сетрин паролар дегишарун истемишзава, — хабар гузва «Еsoreiter.ru» изданиди.
Сетдин майданриз гзаф кьадарда хсуси делилар акъатнава, и кардихъ галаз алакъалу яз, чешмеди къейдзавайвал, агьалийри чпин паролар дегишарун ва гьакIни жуьреба-жуьре сервисра гьа сад хьтин паролар ишлемиш тавун лазим я. Экспертри меслят къалурзавайвал, пароль мягькемди хьун патал ам регьят тушир гафарикай ва 12-далай тIимил тушиз лишанрикай ибарат хьун лазим я.
Мадни, сетдин майданриз акъатай хсуси делилар лутуйрин гъиле гьатунин къурхулувални ава. И кар себеб яз, абурун ихтиярда агьалийрин важиблу малуматар хуьзвай сервисар ва банкарин аккаунтар гьатун мумкин я.
Экспертри гьакIни гьар вацра паролар цIийи хъувун ва гьар са аккаунтдиз кьилдин пароль арадал гъун меслят къалурзава. Вири и серенжемар агьалиди вичин хсуси рекъемар, делилар маса ксарин гъиле гьат тавун патал кьабулзавабур я.
ДуркIунра къванер тахьун патал
Вичин телеграм-каналда хирург-уролог, андролог, онкоуролог, медицинадин илимрин кандидат Марк Гадзияна дуркIунра къванер арадал атунин вилик пад кьун патал вуч авун лазим ятIа меслят къалурзава.
Адан гафаралди, агьалийриз и начагъвал чпихъ авайдакай гзафни-гзаф пландин бинедаллаз ахтармишунар кьиле тухудайла чир жезва. Пешекарди гьихьтин лишанар акурла яргъал вегьин тавуна духтурдин патав фин лазим ятIа лагьана: гьерекатдихъ ва гуж ацалтунихъ (физнагрузка) галаз алакъалу дуьшуьшра, цвар ийидайла юкьва ва руфунин кIаник тIалар пайда хьайила, цварадик иви акахьайла, цвар кьатI-кьатI жез, тIал галаз къведайла.
Гьа са вахтунда хирург-урологди дуркIунра къванер арадал атунин вилик пад кьун патал вуч авун лазим ятIа, гьадакайни лагьанва. Мисал яз, михьи яд гзаф хъун, и карди организмдиз метоболический амукьайрикай михьи жез куьмекзава. ТахьайтIа абур ахкъатзавач, нетижада, кристаллизация хьана, къванериз элкъвезва. Лимондин миже квай яд хъунни гзаф менфятлу я. И карди цварада лимондин кислота гзаф хьунал гъида, ада вичин нубатда кальцийдиз щавелдин кислотадихъ (щавелевая кислота) галаз цIран тийидай кьел арадал гъиз манийвалда.
Гьазурайди- Муса Агьмедов
