Туба авунихъ “Аллагьдихъ элхкъуьн, Адан патав хтун” мана ава. (Туба авун — им, агъадихъ къалурнавай шартIар кьилиз акьудна, “Астагъфируллагьа ва атубу илайгьи” лугьун я). Туба ийидайла, ният ихьтинди жеда: “За Аллагьдивай зи гунагьрилай гъил къачун тIалабзава ва Адаз туба ийизва”. И кардиз мад “тубастагъфируллагь авун”, “астагъфир авун” лугьуда. Шариатдин алимри къейдзавайвал, туба авунихъ еке важиблувал ава.
Эгер гунагь кар инсанди вичинни Аллагьдин арада авунватIа (месела — ички хъун, яни инсанрин гьакъиндай тушиз), ихьтин гунагькар касдин тубадиз пуд шартI ава: 1) гунагь кар акъвазарун (адакай яргъаз хьун); 2) гунагь авунал пашман хьун; 3) а гунагь гьич хъийидач лагьана, рикIе къаст тун, кьетI авун. Эгер и пудакай са шартI кьванни кьилиз акъуд тавуртIа, туба дуьз жезвач!
Гунагь маса инсандихъ алакъалу яз хьайитIа (мисал яз, масадаз авунвай писвал ятIа), ихьтин гунагькар касдин тубадиз кьуд шартI ава: пуд — винидихъ къалурнавайбур ва 4-лагьайди — а касдихъ галаз ара дуьз хъувун, адавай разивал вахчун. Месела, эгер садан шей чуьнуьхнаватIа, ам иесидив вахкун, эгер адакай пис раханватIа, гъил вахчун тIалабун.
Вири гунагьрин гьакъиндай туба авун лазим я. Эгер бязибурун гьакъиндай туба авуртIа, туба дуьз жезва, амма амай гунагьар хиве амукьзава.
Къейд ийин хьи, Къуръанда ва Суннада туба авунин важиблувал къалурзавай гзаф делилар ава. ГьакIни и кар чи уьмметдини рейсадвилелди тестикьарзава.
Къуръанда лагьанва: “Нур” сура, 31-аят (мана): “Ва туба ая куьне Аллагьдиз вирида, эй муъминар, квез агалкьун жедайвал”.
Пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) гьадисда лагьанва (мана): «Кьин кьазва Аллагьдал, дугъриданни, за са йикъан къене пудкъанни цIуд сефердилай артух астагъфир ва туба ийизва Аллагьдиз». (Бухарий).
Маса са гьадисда лагьанва: “Рекье авай са кас (яргъал сеферда аваз) баябан чуьлда авай чIавуз адан гьайван (балкIан) квахьна. Вичелни а касдив гвай вири тIуьн-хъун алай. Геждалди къекъвена, жагъун тавурла, михьиз умуд атIана, ам, тарцин патав атана, адан хъендик ярх хьана (гьайван жагъуникай умудсуз яз). И гьалда авайла, садлагьана ам (гьайван) адан кьилив атана ахкъатна. Ада тадиз адан кьенерар кьуна ва лап шадвиляй лагьана: “Я Аллагь, Вун зи бенде я, зун Ви рабби я!”. А кас и кьил, а кьил авачир шадвиляй инал гъалатI хьана. Инсанди туба авур чIавуз Аллагь генани шад жезва”. (Муслим).
Туба авун гьам гунагькар мусурман, гьамни шариатдин къанунривай яргъа тир, ферзер кьилиз акъуд тийиз, асивалзавай кас патал гзаф хийирлу кар я. Исламда авачир (яни диндин шартIар кьилиз акъуд тийизвай) инсанни, туба авуна, Алагьдин рекьел хтун лазим я.
Ша чна Аллагьдиз жезмай кьван гзаф тубаяр ийин, а кардин берекат чал хкведайвал! Я Аллагь, чна Ваз туба ва астагъфир ийизва. Вуна кьабула! Амин!
Ямин Мегьамедов,
диндин рекьяй алим
