Йис алатна, цIийиди алукьнава. Гьар са инсанди, фенвай рекьиз вил вегьин хъийиз, вилик квайдан гьакъиндай веревирдда.
Лезгияр патал алатай йис Етим Эминанди яз малумарнавай, ам гьакI кьилени фена. Чи саки вири хуьрера, районра, шегьерра, мектебрани бахчайра, колледжрани вузра, культурадин идарайра чIехи классикдин ирсиниз талукь кIелунар, конкурсар, фестивалар, выставкаяр тешкилна. Виридалайни артух сигъалдик кваз и крар Сулейман-Стальский районда кьиле фена. Эминаз талукьарна тухвай фольклордин чIехи фестивалди, юбилейдин гурлу мярекатри гьа и кардикай лугьузва. Абурал райондин руководстводи лап еке къуватар желбнавай, пулдин такьатар жагъурнавай. Кьилин месэла, чи фикирдалди, шаирдин тIварунихъ музейдин цIийи дарамат эцигунихъ галаз алакъалу я. Меценат Э.Амаханова ам эцигун вичин хивез къачунва.
Лезгийрин госмуздрамтеатрдин коллективди классикдин уьмуьрдиз талукьарна шаир Ибрагьим Гьуьсейнова кхьенвай драма мад сеферда сегьнеда эцигна. Тамаша акурбуру разивал, гьейранвал къалурна. (Кьилин режиссер — РД-дин халкьдин артист М.Мирзебегов, кьилин ролда – РФ-дин лайихлу артист А.Гьабибов).
“Куьредин ярар” тешкилатди, Етим Эминаз бахшна жуьреба-жуьре йисара чи авторри яратмишнавай эсерар санал кIватIна, вижевай чIехи ктаб кIелдайбуруз багъишна. (ТуькIуьрайди – шаир М.Бабаханов). Им чIехи классикдин ирс цIийи шартIара цIийи несилри давамарзава лагьай чIал я.
Маса важиблу юбилей чIехи ашукь ва женгчи Ялцугъ Эминан 320 йисахъ галаз алакъалу тир. Гьамни Мегьарамдхуьруьн райондин Советский хуьре ва масанрани хъсан гьазурвал аваз тухвана.
Гурлу мярекатар Дагъустандин халкьдин шаир Ханбиче Хаметовадин (Кьасумхуьрел), машгьур алим, писатель, литературадин критик Гьаким Къурбанан (Махачкъалада), литературовед, тIвар-ван авай арабист Гъалиб Садыкъидин (Москвада), Муьзеффер Меликмамедован (Бакуда), Майрудин Бабаханован (Кьасумхуьрел), Сардар Абилан (Дербентда), Абдул Фетягьан (Махачкъалада) тешкилна.
“Лезги газетда” чпин 110, 100, 90, 80, 70, 60 йисарин юбилеяр гьалтай маса ксарин (Ахцегь Гьажи, Насруллагь Нури, Касбуба Азизханов, Зумрият Жабраилова, Гьуьсейн Рамазанов, Нариман Самуров, Гьажибала Къазиев, Гьажимет Сафаралиев, Пакизат Фатуллаева, Майил Эфендиев ва мсб.) гьакъиндайни гегьенш материалар, эсерар чапна.
Газетдин саки вири нумрайра чпи алай вахтунда бегьерлудаказ кIвалахзавай авторрин – Сажидинан, Н.Шихнабиеван, Ш.Шабатован, Ф.Нагъиеван, М.Агьмедован, К.Агьмедован, Арбен Къардашан, А.Мирзебегован, Н.Ибрагьимован, Н.Къарибован, масабурун эсеррин пипIер, чинар чапна.
Аялриз талукь “Чубарукар” чин гьар вацра садра чапна, хейлин цIийи тIварар, цIирер дуьздал акъатна. Иллаки ЦIийи Фригърин аялрин активвал екеди я. (Руководитель – чIалан муаллим ва шаир Абдул Ашурагъаев).
Хейлин цIийи ктабар чи вилик атана, абуруз кутугай рецензиярни гана. КьетIенбур яз алатай йисуз кIелдайбурув агакьай Гьаким Къурбанан «Зуьгьре гъед» роман ва “Етим Эмин школада” (методикадин къалурунар), Г.Гьасановадин “Гьиссерин алем”, М.Агьмедован “Руьгьдин хирер”, Сардар Абилан “Кьве дидедин хва” романдин 2-пай къейд ийиз жеда. Иллаки и эсер вичихъ чи лезги литературада тешпигь авачирди я.
Ахьтин роман чал XIX асирдин урусрин классикадай (Герценан “Былое и думы”) гьалтна. ЦIийи романда кIелзавайдан вилик эхиримжи 70 йисуз чи государстводин ва халкьарин кьисметра хьайи залан имтигьанар ачухарнава.
И цIарарин авторни кьулухъ акъвазнач. Адан “Артур” (поэма – повесть), “Мешебегидин мани” (поэмаяр), таржумайрин “Руьгьдин муькъвер” (чIехи ктаб), “Халикьдин хва” (публицистика) чапдай акъатна…
ЦIийи йис мадни девлетлуди я. Ам чна арифдар СтIал Сулейманан юбилейдинди яз кьиле тухуда. Са шакни алач, шаирдин хайи районда и вакъиа мадни гурлудаказ, тешкиллудаказ кьиле фида. СтIал Сулейманан тIварунихъ галай театрни кьулухъ акъваздач. Республикадин руководство ва общественность и кардин кьиле хьуник чна умуд кутазва.
Лап хъсан юбилеяр Дагъустандин халкьдин шаир Байрам Салимован, Республикадин премиядин лауреат, машгьур прозаик Межид Гьажиеван 90 йисан ва маса вакъиайрихъ галаз алакъалу жеда. Литературадин календарь чна и нумрада чапнава.
Гьелбетда, газетди неинки юбилярриз, гьакI алай аямда чIалан никIе зегьмет чIугвазвай вирибуруз чеб раиждай мумкинвал гуда. Иллаки чна жегьилрин ва гьелелиг мектебра кIелзамай аялрик чIехи умудар кутазва.
Чаз аялрин яратмишунар винел акъудиз, чав агакьарзавай Хив райондин ЦIийи Фригърин юкьван школадин муаллим Абдул Ашурагъаеваз, Сулейман-Стальский райондин КIварчагърин юкьван школадин муаллим Важибат Насруллаевадиз, Муьгъверганрин юкьван школадин (Мегьарамдхуьруьн район) муаллим Абдулашим Гьажимурадоваз, Хив райондин Цналрин хуьруьн юкьван школадин муаллим Абдулашим Рамазановаз, Сулейман-Стальский райондин Шихидхуьруьн юкьван школадин муаллим, писатель Нажмудин Шихнабиеваз сагърай лугьуз кIанзава.
Аялрин яратмишунар чаз Самурдин, Ярагъ-Къазмайрин, Хъартас-Къазмайрин, Ахцегьрин, Мегьарамдхуьруьн, Курхуьруьн, Герейханован совхоздин 1-нумрадин юкьван школайрай ва масанрайни атана.
Чна квез виридаз ЦIийи йис мубаракзава. Къуй куь кIвалера мягькем сагъламвал, зегьметда, яратмишунра агалкьунар хьурай! Чна куь чарар вилив хуьзва, играмибур!
Мердали Жалилов
