ТIалар — къати, дердерни — зурба

“Гьуьрметлу “Лезги газетдин” редакция. Куьн инжиклу ийизвайди Рутул райондин Хъуьлуьдрин хуьряй тир Букар Абдурагьманов я, гьамиша “Лезги газет” кхьизвай ва кIелзавайбурукай сад. Зун 1949-йисан 23-июндиз дидедиз хьана. Хуьре 5-класс кIелна, за колхозда кIвалахзавай дидедиз куьмекар гана. Гуьгъуьнай кьве йисуз Архангельскда слесарь-сантехниквилин ва сварщиквилин пеше къачуна, 9 йисуз гьана фялевиле, ахпа 3 йисуз монтажниквиле, 6 йисуз тамарин майишатда, (леспромхозда), ракьун рекьерал ва маса эцигунрал кIвалахна. 1980-йисалай хайи хуьруьз хтана. Культурадин дворецдин эцигунрал сварщиквал авуна. Зегьметдин умуми стаж 28 йис я. 1991-йисалай зун 3-группадин инвалид я. Бедендин са пад фалужди янава, сагъ са чкани авач. Заз 1-группа гун лазим я. Ам къачун патал ришвет гудай пул захъ авач. Минет хьуй, зи патав са корреспондент рекье тур, заз адаз ийидай ихтилатар пара ава”.

Са тIимил вахт инлай вилик газетдин почтадиз ихьтин чар атанвай. Редакциядин тапшуругъдалди чи хсуси корреспондент  Дашдемир  Шерифалиев  арзачидин кьилив фена…

Яшайишдин ва чарарин отдел

Дугъриданни, Букар бубади газетдин къуллугъчи атана, вичиз куьмекун гуьзетзавай. КIекIец гваз, са гужуналди къекъвезвай ада зун хушдиз кьабулна, вичин дердийрикай ахъайна. Эхь, гьакъикъатдани, гьар са касдин уьмуьр тамам са ктаб я, кIел тавунвай ктаб. Хъсан суьгьбетчи тир, Букар бубадин ихтилатрихъ сятералди яб акализ жеда… Кьуд лагьай власть ятIани, газетдивай кесиб, набут, дуьньядикай пер ханвай касдиз вуч куьмек жеда кьван! Ялгъуз, къецел-кимел экъечI тежезвайвиляй, белки, адаз дикъетлу са суьгьбетчи кIанз, арза кхьенватIа газетдиз…  хиялар физвай рикIяй.

— Чан хва, зи кьисмет гьа бинедилай туькьуьлди хьана. Зун гьеле­ дуьньядал акьалт тавунмаз ди­де-буба, вучиз ятIани сад-садахъ галаз дуьз такьуна, чара хъхьана. Бу­ба Шихрагьим вичин кьил хуьз Бакудиз хъфена. Дидеди зун вичин буба Абдурагьманан кIвале хана. ГъвечIи чIавалай дидедихъ галаз кIвалин ва колхоздин майишатдин кIвалахрал жез, дуьзгуьндаказ кIе­лиз хьанач, 5-классда амукьна, ах­па тарсаризни хъфенач. 1970-йисуз армиядай хтайла (зун чIехи бубади­ армиядиз фидалди эвленмишна, са аялни хьанвай), бубади “за вакай халис итим ийида” лагьана, зун Бакудиз хутахна. Вичи кIвалахза­вай цицIибханада фялевиле тайинарна. Дидеди лагьайтIа, ада зун вичивай кьасухдай къакъудзавайди хьиз, шел-хвализ, хуьруьз хтун патал кагъазар кхьизвай. Дидедин хатур хаз хьанач, 6 вацралай адахъ гелкъвез хуьруьз хтана. Кесиб хизан хуьн патал везифа пакамлай няналди, пер гваз, келемдин ни­кIе­ра юкь пата­хъа­рун тир…

  • Бедендиз хасаратвал мус ва гьикI хьана? — суал гана за.

— Мусибатдин дуьшуьш зи кьилел 1970-йисан зулуз атана. Нисинлай кьулухъ галатна, ни­­кIяй хтанвай за, багъда бегьер кIватI хъийизвай. Зун кIе­рец таран ку­кIвай аватна, кьу­лан тарцин кIа­ра­бар сад-садай акъат­на, къал­чахдин кIараб, пакун тIвалар, къуьн ха­на. Зун авай гьал акурла, духтурри, чпин куьмексузвал хиве кьу­на, зун “списатна”. И кардикай хабар хьайила, Бакудай буба хтана. Адаз зун хутахна, гьана сагъариз кIанзавай. Юзуриз тежезвайди акурла, ам хъфена. Зун кIвачел ахкьалдарайди, закай инсан хъувурди рагьметлу Мериян баде я. Ахцегьай яз, Цуругъа гъуьлуьк квай (тешкилатчивилин алакьунриз килигна, жемятди ам хуьруьн Советдин председателвиле хкянай) ам зурба жерягь тир.

Яваш-яваш зи гьал хъсан хъхьана. Сагълам инсанрилай ­за­йиф­ тушиз кIвалахзавай, гьатта Урусатдин эцигунрални фена. 1980-йисара, гьалар пис хъхьана, гуж ­га­на кIанзавайди тушир кьван, зун хуьруьз хтана. 1991-йисуз за Рутула са эцигунрал сварщиквиле кIва­лахзавай. Прорабдиз зи гьал акурла, больницадиз тухвана, заз ин­валидвилин 3-группа тайинарна. Гуьгъуьнай сагъламвилин гьалар къвердавай пис жез зун кьвед-пудра Кьасумхуьруьн ВТЭК-диз физ-хтана. “Къе хъша, пака хъша, и документ гъваш, маса документ гъваш” лугьуз, гьакI инжиклу ийизвай. РикIел алама, эхиримжи сеферда ВТЭК-дин учирда, ацукьдай чкани авачиз, зун са гу­жуналди дегьлизда акъвазнавайла, са кьуьзуь итимди язухдай хьиз “Вун мад атанва хьи, халудин, фицякьра кар туькIвеначирни?” хабар кьуна завай.

— Ваъ, белки, къе дуьз жен. Лазим кьван вири чарар-цIарар гва.

— Чарарикай жуваз афарар ая, алай девирда са чараралди кар туь­кIуьрзавайди туш, — лагьайла, гьатта дуьньядикайни бейкеф хьана, комиссиядални тефена, зун элкъвена хтана. Заз чизва дуьнья гьинихъ элкъвенватIа. Гьа чIавалай кьулухъ мад хъфенач. Аялар, хтулар хуьдани, муьфтехурриз ришвет гудани? Зун маса тербиядин инсан я, гьатта аваз хьайитIани гудайди туш. 2017-йисуз, уьмуьрдин юл­даш рагьметдиз фейидалай кьулухъ, инсульт хьана, гьалар лап зайиф я, къекъвез жезмач. Чанда къуват амайла, жуван капашривди эцигай са мертебадин и кIвалера уьмуьр ялгъуздаказ куьчуьрмиш хъийизва. Гена телевизорди рикI аладарзава.

  • Бес гадайрин, хтулрин патай куьмек авачни?

— Абурни, чпин кIвал-югъ аваз, гьар сад вич-вичиз хьанвай кесиб ксар я, гьелбетда, алакьдай куьмек ийизва. Шикаятдай кар авач. Гъве­чIи гада Рафик рагьметдиз фена, адан аялар халуди хуьзва. ЧIехи хва Абдурагьман хизанни галаз Тюменда яшамиш жезва, шофёр я. Хуьре кьилди кIвал авуна, дуланмиш жезвай Ризахан Кочубейда чубан я.

Куьне зун тахсирлу ийимир. Ги­ла газетдивай вуч кIанзава ла­гьай­тIа, гьакъикъатда, са шейни. “Лезги газет” заз гьамиша камаллу суьгьбетчи хьиз я. РикI дарих хьайи макъамда арза кхьена, инжиклу жемир. Анай иниз атана, зал кьил чIугуна, дерди гьалдикай хабар кьуна, куьн пара кьадар сагърай! Квевай заз вуч куьмек жеда кьван?! ХьанайтIа, гьелбетда, заз къвезвай инвалидвилин 1-группа кIандай, амма ам куь гъилевай кар туш.

Редакциядин патай:

Дугъриданни, Букар Абдурагьманов са мертебадин гъве­чIи кIвалера, гзаф дарда аваз, яшамиш жезва. Къе, XXI асирда, мублагь девирда, инсанар икьван дарвилелди, азиятривди яшамиш хьун рикI гзаф тIар­дай  кар я.

Букар халудин месэладин гьа­къиндай чи хсуси корреспондентди “Хъуьлуьдрин хуьр” СП-дин кьил Г.Д.Агъамирзоевахъ галаз суьгьбетна, касди агъсакъалдиз ви­челай алакьдай куьмекун хиве кьуна.  

Мадни алава хъийиз кIан­зава: Б.Абдурагьмановаз 1- группа гунин месэла редакциядин гуьзчивилик жеда. Рутул райондай вуч хабар къве­датIа гуьзетна, кар туькIуьн тавур­тIа, республикадин ВТЭК-дин идарадиз хабар гуда.

Чна Рутул райондин, кьиле авай, гьакI мергьяматлувилин крарал машгъул маса ксаривайни Букар халудиз алакьдай куьмекар гун тIалабзава. Чна ийизвай хъсанвилер, са шумудра артух хъхьана, чав ахгакь хъийидайди рикIелай ра­къур тийин!