Малум тирвал, чи республикада гьялун гуьзлемишзавай месэлаяр цIуд йисаралди гзаф кIватI хьанва. Абурукай В.Васильева РД-дин Халкьдин Собранидиз и мукьвара ракъурай Чарче галай-галайвал лугьунни авунва. Дагъустанвийри адавай абур гьялун, гьахълувал, къайда-низам сифте чкадал эцигун, яшайишдин дережа хъсанарун гуьзлемишзава. Гьавиляй вичин рахунрин гьа сифте кьиляй Владимир Васильева, мукьвал тир гележегда госполитикадин асул терефрикай яз, ихьтин везифаяр, месэлаяр къейднава: инсандин хатасузвал, ам кIва­лахдик кваз хьун, дуллухар хкажун таъминарун, яшамиш жедай къулай шар­тIар, гьалар тешкилун, тIем акахьдай ерилу обра­зование ва медицинадин куьмек.

И мураддалди гьеле алатай йисуз гьукумдин­ федеральный 28 органдихъ галаз саналди тир гьерекатрин, кIвалахрин планар туькIуьр­на­ва, абурукай са кьадарбур кьилизни акъудунив ­га­тIуннава. Республикадин Гьукуматди феде­раль­­­ный центрадихъ галаз милли проектрин сер­гьятра аваз санал кIвалахунин нетижада анжах алай йисуз 14 миллиард манатдилай гзаф такьа­тар желбнава. Эхь, гьукумдин иллаки вини дережайра коррупциядал эхир эцигурдавай ихти­барни, инвестицияр, такьатар атунни къвердавай артух жеда. Кьве виш кас жавабдарвилиз, абурукай 40-далай гзафбур уголовный жавабдарвилиз чIугунини тIимил крарикай лугьузвач. И кIвалах акъвазарнавач, генани давамарзава.

Бюджетдиз такьатар гзаф атурдавай, налогар гзаф кIватIурдавай, бизнес, эменни, чилер дуьздаказ  регистрация авурдавай  агьалийрин дуллухар артухарун, мажибар, пособийрин кьадар хкажун патал финансрин дурумлу базани арадал къведа. Республикадин Кьили Гьукуматдал муаллимрин, мектебдиз фидай яш тахьанвай аялрин  идарайра зегьмет чIугвазвай педагогрин ва бюджетдал алай маса работникрин мажибар гьа и алай йисуз хкаждай рекьер, мумкинвилер жагъурун тапшурмишнава.

Парламентдиз Чарче ихьтин цIарарини  фикир желбзава: “Яратмишдай, затI арадал гъидай асул къуват яз, жегьилар патал хуьрерин, иллаки дагъларин, мулкар саламатдаказ хуьн — им кьилдин важиблу месэла я. Кар ана ава хьи, жегьил инсанар анрай экъечIзава, кIел­­на куьтягьайла, элкъвена  анриз хквезвач­. Хуьрера алай аямдин шартIар, лайихлу кIва­лах, идахъ галаз алакъалу яз, итиж ва анра уьмуьрдин, гележегдин планар ядай умудар кутаз жедай крар авач”.

И жигьетдай  хуьрера, дагълара  гьалар хъсанарун патал законодательстводин са жерге къарарар кьабулунихъ галаз санал дагълух мулкар вилик тухунин программани давамарзава, анра зегьмет чIугвазвай  карчийрин тереф хуьзва. Идалай гъейри, зи фикирдалди, дагъдин хуь­рерал, мулкарал чан хкун патал сифтени-сифте анриз  дуьзгуьн рекьер туькIуьрна, электричество, газ тухвана, кIвалер эцигун патал субси­дияр чара авуна, эцигунардай материалралдини таъминарна кIанда. Ибур гьакI гафар-чIа­ла­рал жедай крар туш, гьар са дагълух райондиз талукь яз гьар йисуз гьина гьихьтин кIвалахар кьилиз акъуддатIа тайинарунни важиблу я.

Чарче промышленность, агропромкомплексни виликди тухуникай раханва. Асул гьисабдай­ хуьруьн майишатдин республика яз, гьа­силзавай­­ продукция гьялдай заводар, цехар, та­хьу­ни гьайиф чIугваз тазва. Чилел зегьмет ни чIуг­­ваз­ватIа, шегьеррин базаррани алвердай чкаяр  сифтени-сифте гьабуруз жедайвал авуна кIанда. Тахьай­тIа, чи базарра арачийри агъавалзава, къиметарни гьабуру эцигзава, гьамиша, а кьил авачиз, хкажни ийизва. Къиметар ужу­зар мус ийидайди я бес?!

Къейд ийиз кIанзава хьи, 34 чиникай ибарат Чарче жегьилрин политикадикай, массовый информациядин такьатрикай, гьайиф хьи, са гафни авач. Лугьун хьи, жегьилриз талукь политика­ди вири уьлкведа “кьецIи ийизва”. СМИ-рикай рахайтIа,  “Газет — неинки коллективный пропаган­дист ва агитатор, гьакI коллективный тешкилатчини я”, — лагьай В.И.Ленинан гафарин важиблувал квахьнавайди туш, я гележегдани квахьдач.

Санлай къачурла, Халкьдин Собранидиз Чар Дагъларин уьлкве виликди тухунихъ, халкь­дин­ дуланажагъ хъсанарунихъ, гьалар дибдай де­ги­шарунихъ элкъуьрнава. Гьавиляй виридан буржи республикадин Кьилин тереф хуьникай ва адаз жезмай кьван куьмекни гуникай ибарат я.

Шихмурад Шихмурадов