Рутул райондин Шиназ Кьиблепатан Да­гъустанда лап къадим ва чIехи хуьрерикай сад я. ХVIII асирда ина 11 мискIин, зурба медресани ктабхана авай. Вири Арабистандани кваз машгьур Шиназ Исмаил ва Саид эфенди хьтин алимривай чирвилер къачуз иниз Курклидай —  Зейд Ислам Булатов, Ахце­гьай — Мегьарам эфенди, Ахцегь Мирза Али, Яра­гъай — Мегьамед эфенди, КIатI­ру­хъай —  Агьмед эфенди, Мишлешай Бакри эфенди къвезвай… Гьа девирдин агалкьунрин шагьид ва хуьруьн кьетIен лишан-къаравул яз, къе ина такабурлудаказ гуьзел минарет акъваз­нава.

Гьар йисан 8-майдиз, ЧIехи Гъалибвилин суварин вилик, Шиназа хуьруьн сувар къейдун адет хьанва. И сеферда хуьруьн мярекат иллаки гурлуди ва мана-метлебдин серенжемрив ацIайди хьана: хуьруьн кьилин майдандал Ватандин ЧIехи дяведин иштиракчи шиназвийриз зурба гуьмбет-обелиск ачухуниз талукь яз  мавлид къурмишна, мугьманрихъ галаз итижлу гуьруьшар кьиле тухвана. Хуьруьн майдан чкадин жемятдив ва паталай хтанвай хуьруьнвийривни теклифнавай мугьманрив ацIанвай.

Мугьманрин арада Рутул райондин кьил Ибрагьим Ибрагьимов, РД-дин Халкьдин Собранидин депутатар Давуд Сулейманов, Фикрет Ражабов, вичин вахтунда республикадин дережадин чIехи къуллугърал хьайи хуьруьн агъсакъал Гьажимурад Гьажимурадов, РД-дин лайихлу муаллим, хуьруьн ва райондин тарихдин ктабрин автор, РД-дин Госпремиядин лауреат Рамазан Рамазанов, Къизляр шегьердин Собранидин депутат Ка-малдин Рамазанов, Ахцегь, Рутул ва До­къуз­пара районрин военный комиссар, подполковник Рафик Мегьамедов авай

Шадвилин мярекат хуьруьн кавха Алибег Муслимова ачухна. Мугьманриз, жемятдиз суварар мубаракунихъ галаз санал ада гьалал зегьметдин хсуси еке харжийрихъ хайи хуьре Ватандин ЧIехи дяведин ветеранриз зурба памятник-обелиск эцигнавай кьегьал хва Рамазанов Камалдиназ хуьруьн­вийрин патай чухсагъул малумарна. Ахпа рахай РД-дин лайихлу муаллим Вагьид Гьажибегова къейд авурвал, Гитлеран фашизмдин аксина гъиле яракь аваз иштиракай кьве агъзурдав агакьна районэгьлийрикай 308 кас шиназвияр тир. Абурукай 218 кас къати женгера телеф хьана, анжах 90 кас бедендал хер-кIац ва хуруйрал орденарни медалар алаз хтана, ислягь зегьметдик экечIна. Абурукайни хуьре, гьайиф хьи, чан аламай садни амач. Вири 308 касдин тIварарни, ингье, цIийи гуьмбетдин мармардал атIана, эбеди авунва. Хайи хуьруьз, шиназвийриз ихьтин багьа савкьат ганвай Камалдин Атрашевичаз баркалла! Адан рагьметлу бубадини, дяведай кIвач кумачиз хтана, набут тиртIани, эхиримжи нефесдалди колхозда кIвалахна, чешнелу хизандин кьил яз, ватанперес веледар тербияламишна…

— Эхиримжи йисара Агъа КIатрух, Лучек, Амсар, Киче хуьрера, гила Шиназа ветеранриз хъсан обелискар хкажнава, — лагьана Рутул муниципалитетдин кьил Ибрагьим Ибрагьимова. — Им чи рикIера ветеранар эбеди тирвилин, абурун чешнейралдини весийралди акьалтзавай несил ватанпересвилин руьгьдаллаз тербияламишзавайвилин лишан я.

Ахпа ада Камалдин Атрашевичав “Рутул райондин сейли гражданин” тIвар гайивилин шагьадатнама вахкана.

Шадвилин мярекатар СДК-дин ва чкадин школадин гьевескаррин кон­цертдалди ва хуьруьн чIехи мав­лид­дал­ди давамарна.

Мярекатдилай кьулухъ, чи суалдиз жаваб яз, Камалдин Атрашевича лагьана:

— Рагьметлу бу­ба Атраш фронтдай набут яз хтана. Гьикьван ­четин тиртIани, колхозда кIвалахна, 5 хвани 2 руш халкьдин арада гьуьрмет авай инсанар яз тербияламишна. Заз гьар юкъуз бу­бадин зегьмет аквазвай. Чан аламаз завай, ­аял­рикай виридалайни гъве­чIи­ди яз, бубадиз са гьуьрмет, куьмек ийиз хьанач. Зун армиядай хтайла, ам рагьметдиз фенвай. Бубадин экуь къамат рикIел хуьн яз, ва адан гьуьрметдай за Ватандин ЧIехи дяведа иштиракай вири шиназвийриз лайихлу гуьмбет-обелиск эцигун кьетIна. Хиве кьур кар Аллагьди заз кьилиз акъуддай такьат, мумкинвал гунал зун пара шад я. Обелиск чна, Къизлярдай устIар­рин бригада гъана, 45 юкъуз эцигна. И карда заз чIехи стха руьгьдин регьбер хьана ва шиназви вири ветеранрин тIварарни гьада жа­гъур хъувуна. Ватандин азадвал патал женг чIугур, гъалибвал къазанмишай чи бубаяр рикIел хуьн, абурун баркаллу чешнейралди жегьилар тербияламишун иллаки важиблу я.

Дашдемир Шерифалиев