31-июль — Гьуьлерин дяведин флотдин югъ

Уьлкведиз акси къуватар артух жезвай алай вахтунда РФ-дин Президентди яракьлу къуватрин къудратлувал хкажун патал виле акьадай чалишмишвилер ийизва. Россиядин Федерациядин сергьятар, милли итижар хуьн патал­ яракьлу къуватрин частари, армийри, эскадронри, подразделенийри  чилелни, цавани, церани чпин вилик эцигнавай везифаяр вафалувилелди кьилиз акъудзава. Абурун арада ВМФ-дин морякар, подводникар, гьуьлуьн пехотинцияр, зенитчикар, спецназдин, къутармишдай ва маса подразделенийрин векилар ава. Идакай 31-июлдиз Санкт-Петербургда ВМФ-дин параддал Владимир Путина лагьана.

Россиядин флот пачагьдин девирдани кардик квай. И кар патал I Пётрдин ча­лишмишвилер иллаки екебур хьана. Каспийскдин флотилия арадал атунни адан тIварцIихъ галаз алакъалу я. 1722-йисуз I Петр Дагъларин уьлкведиз атана, ам Таркидин Шамхала ва Дербентдин Къулибега кьабулна. Гьа вахтунда Каспий гьуьлелай ва Дербент шегьердилай персерин табийвал алудун патал Ан­жи къеледин патав гимияр акъваздай чкани авуна. Анлай инихъ 300 йис алатнава. Къе Яру Пайдах авай Каспийскдин флотилия Россиядин Федерациядин Яракьлу Къуватрин къудратлу кьушунриз элкъвенва.

И гьакъикъатни 31-июлдиз Каспийск шегьердин гьуьлуьн къерехда кIватI хьанвайбуруз ва агъзурралди телевизордиз килигзавайбуруз акуна. Агьалияр шад суварик хьиз кIватI хьанвай. Ви­ли гуьзгуь хьтин цел суварин къайдада безетмишнавай гимийрин цIиргъ ала. Санлай къачурла, вири шикил пара гуьр­чегдиз аквазва.

Йикъан сятдин 11-дан зураз лацу къуш хьиз аквазвай “Альбатрос” катерда аваз Дагъустан Республикадин Кьил Сергей Меликова ва Каспийскдин флотилиядин командующий, контр-адмирал Александр Пешкова, гьар са гимидин къвалав физ, морякриз ВМФ-дин югъ теб­рикна. Параддин жергейра ракетайрин, артиллериядин ва сергьятар хуьзвайбурун “Бриллиант”, “Углич”, “Дагъус­тан”, “Великий Устюг”, “Ступинец”, “Град Свияжск”, “Николай Ивашинцов”…гимияр акъвазнавай.  Тебрикдилай гуьгъуьниз гьар сеферда Каспий гьуьлуьн майданар гимийрин экипажрин гужлу гьур-р-а-адин ванери къачузвай.

Параддин командующий, сад лагьай дережадин капитан Сергей Зотова вири гимияр параддиз гьазур хьанвайдакай лагьана. Флотилиядин гимияр акъвазнавай тегьердиз килигна, Сергей Меликов ва Александр Пешков трибунадихъ атана. Абуру ва гимийрин экипажри Россиядин Федерациядин Президент Владимир Путинан рахунрихъ яб акална. Прези­дент­ди ВМФ-дин вири  эки­­пажриз сувар тебрикна. Ада къейд авурвал, алай вахтунда­ уьлкведин ВМФ-дихъ Ватандин ва милли итижар хуьдай вири мум­кинвилер­ ава. “Чи гимийрихъ ва техникадихъ исятда цин винелай  ва кIаникай фидай, цава лув гузвай вири жуьредин техника жагъурдай ва, герек атайтIа, ам ядай мумкинвилер ава. ВМФ мадни къуватлу жедайвал алай аямдин гимийралди таъминарда”, — лагьана В.Путина.

Гьуьлуьн къерехда кIватI хьанвай инсанриз театрламишнавай пара гуьзел тамаша (I Петр Дагъустандиз атун, ам Шамхала ва Къулибегди кьабулун, Урусатдихъ галаз дуствал кьве тереф патални хийирлуди жедайди тестикьарзавай рахунар, Дагъларин уьлкведин халкьарин ва морякрин кьуьлер) ва Каспий гьуьлуьн цел сирнавзавай, яракьар ишлемишзавай гимияр, абура къуллугъзавай  морякар акуна.

“Альбатрос” катер кьилеваз пуд гими­ди гьуьлуьн целай Андрееван, Россия­дин­ Федерациядин ва сергьятар хуьзвайбурун пайдахар тухузва. Абур гарал къугъ­вазва. Параддин командующий С.Зо­тован эмирдалди гимийрик юзун акатзава. Майдандиз мадни гимияр акъат­зава: “Махачкъала”, “Татарстан”, “Астрахань”… Гьуьле халис женгерин шоу­див гатIунза­ва. Морякри жуьреба-жуьре хилерай чпин алакьунар къалурзава. Гимийрин ударный дестеди, десантникри, авиациядин куьмекни галаз, шартI­лу душмандин гимийрихъ галаз женг чIуг­вазва, абуру кьунвай чкаяр, гимияр фидай рекьер бомбайрикай, минайрикай азадзава. Тупарин, пулеметрин, автоматрин сесери, ракетайри гьуьл женгинин майдандиз элкъуьрзава. Россиядин ФСБ-дин Дагъустанда авай сергьятдин управленидин гьуьлуьн къерехар хуьзвай подразделенидини вичин алакьунар раижна. 40 гимидилай гъейри, суварин мя­рекатда военный ва махсус маса техникади, вертолетри, гьа гьисабдай яз Азербайжандин, Ирандин гимийрини иштиракна.

Сергей Меликова вичин рахунра гимийрин параддин иштиракчийриз ВМФ-дин югъ тебрикна ва Каспийскдин флотилиядин командующий, контр-адмирал Алек­сандр Пешковаз “Дагъустан Республикадин вилик лайихлувилерай” орден гана.

Къейд авун лазим я хьи, къе ВМФ-дин­ частарин ихтиярда, гьихьтин душман хьайи­тIани, адаз жаваб гуз жедай гимияр ава: авианосецар, крейсерар, эсминецар, фрегатар, корветар, десантдин гимиярни. Абурун мумкинвилер, къуд­рат, къуват Си­­риядин Республика кIе­ве тваз алахъай­ тер­рористрин гьужумриз акси гьерека­тар ийидайлани акуна. Каспий гьуьле авай ги­мийри Сириядин шегьеррал гьужумзавай бандитрин сенгерар яна. Къе Дагъустандивайни дамах ийиз жеда: адан мулкунал­ Каспийскдин флотилия ала ва ада чи уьлкведин кьиблепатан сергьятар хуьзва.

Дамахдай кар мадни ам я хьи, Россиядин ВМФ-дин частара гзаф дагъустанвийри, гьа гьисабдай яз лезги халкьдин векилрини, офицерар, морякар яз, уьтквемвилелди къуллугъзава.

ВМФ-дин югъ са параддалди акьалтI­­­­нач. “Москва” кинотеатрдин вилик Каспийскдин флотилиядин ва военный техникадин, яракьрин выставка ачух­навай. Нянин сятдин муьжуьдаз гьуьлуьн къерехда чIе­хи концерт гана. Ам лап геж цава фейерверкар куькIуь­руналди куьтягь хьана.

Нариман Ибрагьимов