Медицинадин илимрин академиядин президент, академик Михаил Давыдова са интервьюда лагьанай: “Операциядин нетижаяр гьихьтинбур кIандатIани хьурай лугьудай духтурар зал гьалтнач, вирида азарлуди сагъ хъхьуникай фикирзавайди я. Духтур патал виридалайни чIехи пишкеш сагъ хъхьана хъфидай азарлуда, “Сагърай, духтур!” лагьана, гъил кьун я. Ахьтин дуьшуьшар духтуррин рикIера яргъалди амукьзава”. Яраб “Сагърай, духтур!” гафарин ванер Казбек Зейналовичан япарихъ шумудра галукьнаватIа ва галукьни хъийидатIа!
Мамедов Казбек Зейналович 1963-йисан 1-декабрдиз Хасавюрт райондин Къурушрин хуьре тIвар-ван авай провизор-аптекарь, рагьметлу Зейнал Авчиевичанни медсестра Умунисе Пирметовнадин хизанда дуьньядал атана. 1981-йисуз Къурушрин хуьруьн 1-нумрадин юкьван школа къизилдин медалдалди акьалтIарай Казбек вичин рикIе авай мурад кьилиз акъудун патал Дагъустандин мединститутдик экечIна. 1987- йисуз вуз агалкьунралди акьалтIарна.
Институт акьалтIарай жегьил пешекар Брянск шегьердиз интернатурадиз ЛОР азаррин сирер чирунин мураддалди кIелунар давамар хъувун патал рекье туна. Анаг куьтягьайла, Казбек духтур а йисарин ЧИАССР-диз (Чечен Республика), пешекарар бес тежезвайвилиз килигна, Наурский райондин Центральный больницадиз рекье туна. Кьве йисуз ада гьана кIвалахна.
Адалай инихъ Казбек Мамедова Хасавюрт шегьердин 1-нумрадин поликлиникада кьилин дережа авай отоларинголог яз кIвалахзава. Мукьвара за адахъ галаз суьгьбетна.
- Казбек Зейналович, алай вахтунда квевай куьмек кIанз къвезвай ксар гьихьтин нахушвилер авайбур я?
— Гзаф пай начагъбур япарин суза гваз къвезва. Япар тIа хьунин кьилин себебни гьуьлерал, вацIарал чуьхуьнагар ийидайла, япариз яд фин я. Сифтедай абуру кваз кьазвач, къвердавай яб тIар жезва, цинни япун къаналдин арада перде кьазва, нетижада а яд ктIиз эгечIзава, гьатта ам ириндиз элкъвезва, япай ни къвезва, тIални югъ-къандавай къати жезва. Эгер япуз яд фенвайди чир хьана, ам михьна, чара тахьайтIа, тади гьалда духтурдин патав атун лазим я. И вахтунда азар фад ва регьятдаказ сагъар хъийиз жеда. Амма, гьайиф хьи, гзафбур кар-кардай фейила къвезва.
- Япуз фенвай яд гьикI ахкъудун лазим я?
— Сифтени-сифте и кар чир хьанмазди, яд фенвай яб кIаникна къаткун лазим я. Мукьвал-мукьвал, тIуьр шей туькьуьндайда хьиз, гьахьтин са шумуд гьерекат авун ва мад жезмай кьван япар юзурун лазим я. Мумкин я, са шумуд сеферда гьакI авурла, япариз фенвай яд ахвахьун, я тахьайтIа, памбагдикай еб хьтинди авуна, мукъаятвилелди ам тун герек я, ада япуз фенвай яд вичелди фитIинда. Эгер и гьерекатрикай хийир тахьана, япариз тIимил ван къвез хьайитIа, тади гьалда ЛОР пешекардин патав фин чарасуз я, мумкин я япара авай серадикай, яд галукьна, пробка хьана, ам дакIун, ван къведай гирве (проход) кIев хьун. Гьахьтин вахтара ам памбаг элкъуьрнавай кьаларин куьмекдалдини ахкъудиз жедач. Анжах шприцдалди ва Ремо-Вакс дармандин куьмекдалди пешекарди чуьхуьн чарасуз я.
- Отит, гайморит, синусит… хьтин азаррикай мукьвал-мукьвал ванер къведа. Абурукай хуьн патал вуч авун лазим?
— Бязи вахтара гьуьлера, вацIара эхъведайла, нериз, анайни япуз яд физва. Мумкин я, гзафбуруз чирни тахьун, амма инсандин нерай япуз лап шуькIуь, “Евстахиеван труба” лугьудай къанал ава. Гьанай яд фейи са шумуд йикъалай (мумкин я, фейи цик инфекция кваз хьунни) япу “гуп-гуп” ийиз эгечIда. Гьахьтин вахтунда, йифиз къаткидайла, борный спиртдай кьежирнавай памбагдин гъвечIи кIватIар (шарики) япа (ва я кьве япани) тун, я тахьайтIа, япариз отипакс, отинум дарманрин стIалар вегьин герек я. Эгер вахтунда пешекар духтурдин патав тефейтIа, мумкин я ам отит азардиз элкъуьн. Чир хьун лазим я, инсандин виридалайни назик органар келледик акатзава, абурук пешекардин ихтияр авачиз хуькуьруни лап чIуру нетижайрал гъун мумкин я.
- Казбек Зейналович, куь патав са юкъуз шумуд кас къвезва, куьне, ЛОР пешекар яз, гьихьтин меслятар къалурзава?
— Гьар юкъуз зи патав, гьар жуьрейрин куьмекар кIанз, агъа кIан 30-40 кас къвезва. За абурун начагъвилер ахтармишзава, герек тир процедураяр ийизва, дарманар теклифзава. Эгер операцияр авун чарасуз яз хьайитIа, гьа кIвалахни кьиле тухузва. Гьелбетда, яб тагана, начагъвал кваз такьуна, пис гьалдиз элкъвенваз хьайитIа, виниз тир технологийрин операцияр чарасуз ятIа, за датIана алакъаяр хуьзвай Казань, Санкт-Петербург, Астрахань шегьеррин больницайра кIвалахзавай профессоррихъ галаз меслятзава, ахьтин азарлуяр, направление гана, республикадин центральный больницадин ЛОР отделенидиз рекье твазва.
Эхь, гьа ихьтин гьерекатрик кваз Казбек Мамедова Хасавюрт шегьердин 1-поликлиникада кьилин дережадин отоларинголог яз кIвалахиз алай йисуз 30 йис я. Ам вичи къачур чирвилерал акъвазнавач, югъ-къандавай цIийи технологияр арадал къвезва, ада, чирвилер артухариз, цIийи технологийрихъ галаз таниш жез, пешекарвал хкажун патал Махачкъаладиз, Пятигорскдиз, Петербургдиз, Москвадиз физ, курсара кIелзава. Вирироссиядин ва региональный конференцийра, форумра иштиракзава, “Российская отоларингология” журналдикай менфят къачузва.
Казбек духтурдин патав атана, дава хьана, “Сагърай, духтур!” лугьудайбурун кьадар гзаф я, гьикI хьи, ада вичин пешекарвилин кьилин везифаяр, мус хьайитIани, намуслудаказ кьилиз акъудзава. Адаз вичин юлдашрин, поликлиникадин администрациядин патай гьуьрмет, авторитет ава. Адан гьакъисагъ зегьмет Хасавюрт шегьердин администрацияди ва поликлиникадин заведующийди цIудралди гьуьрметдин грамотайралди къейднава.
Чешнелу пешекардихъ чешнелу хизанни хьун сир туш. Казбек Зейналовича вичин уьмуьрдин юлдаш, Хасавюрт шегьердин 10-нумрадин юкьван школадин урус чIаланни литературадин муаллим Разия Ярагьмедовнадихъ галаз санал пуд хва чIехи авуна. ИкI, чIехи хва Имама, Москвада финансрин академия акьалтIарна, Махачкъалада РД-дин зегьметдин ва яшайишдин рекьяй вилик финин министерствода, кьулан хва Рамазана (Москвада Н.И.Пирогован тIварунихъ галай медуниверситет куьтягьна) вичин бубадин пешедай Москвада кIвалахзава. ГъвечIи хва Даниял Москвадин энергетикадин институтдин 2-курсунин студент я.
Зани “Сагърай, Казбек духтур!” лугьузва, адахъ мадни еке агалкьунар, хизанда хушбахтвал хьун алхишзава.
Гьажи Къазиев
