Дагъустандин здравоохраненидин министерстводин сайтда хабар ганвайвал, мукьвара, РД-дин здравоохраненидин министр Жамалудин Гьажиибрагьимов председатель яз,  министерстводин гегьенш коллегия хьана. Ана  здравоохраненидин министерстводихъ галаз алакъа авай маса ведомствойрин кьиле авай ксарини, кьилди къачуртIа, ДГМУ-дин ректор Сулейман Маммаева,  “Дагъустан” ТФОМС-дин директор Мегьамед Сулейманова, Роспотребнадзордин РД-да авай Управленидин руководитель Элеонора Омариевади, республикадин медицинадин тешкилатрин руководителри ва маса ксари иштиракна.

Заседание башламишдалди вилик Ж.Гьажиибрагьимова кьилин  са шумуд духтурдив гзаф йисарин гьакъисагъ зегьметдай РФ-дин здравоохраненидин министерстводин гьуьрметдин грамотаяр вахкана.

Гегьенш заседанидал республикада садакай-садак акатдай азарриз талукь месэла сифтени сифте веревирдна. Республикадин садакай-садак акатдай азаррин центрадин кьилин духтур Равгьаният Мирзаевади къейд авурвал, садакай-садак акатдай азаррин жигьетдай эпидемиядиз акси серенжемар вири районра кьилиз акъудзавач. Месэладал кIеви гуьзчивал тухудайди малумарна.

Элеонора Омариевади тадиз хабар агакьаруниз, садакай-садак акатдай азарар акатнавайбурун кьадар чируниз ва ратарин азаррин себеб тайинаруниз талукь месэлайрал гуьзчивал артухарунин лазимвал авайди къейдна. Ада гьакIни ярар ва эпидемический паротит азаррикди начагъ хьунал гьалтайлани республикада гьалар пайгарзавачирдакай лагьана. Дагъустандин здравоохраненидин министрди коллегиядал ганвай малуматри гьалар авайвал вири къалурзавачирди, мукьвал вахтара Роспотребнадзордай ва адахъ галаз алакъалу маса ведомствойрай тир кIвалахдин рекьяй юлдашрихъ галаз гьалар тайиндаказ чирдайди алава хъувуна. Ада, сагъламвилин идарайрин кьиле авай чпин везифаяр лазим къайдада кьилиз акъуд тийизвай ксари инлай кьулухъ кIвалах гьа дережада аваз давамар тийидайдини къейдна.

Коллегиядал РД-дин здравоохраненидин министерстводин агьалийрин сагъламвал хуьнин рекьяй отделдин начальникдин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Зоя Мегьамедовадин 2017-йисуз нефес къачунихъ галаз алакъалу ва тIуьн цIурурдай органрин азаррикди инсанар гзаф кьиниз анализ ганвай докладди еке итиж арадал гъана. “Республикада инсанар кьинин барадай вири хилерай гьалар Россиядин юкьван дережадинбурулай агъузди я, амма нефес къачунихъ галаз алакъалу органрин азаррикди рекьизвайбурун кьадар, са шумуд йис я, винизди яз амаз.

Вучиз икI я? Чун, инсанар, гьихьтин азаррикди гзаф рекьиз­ватIа, ахтармишиз чалишмиш хьана. СтIалжем хьана, хуквада ва чIехи  ратуна хер аваз кьейи инсанрин медицинадин карточкаяр ахтармишна. Ихьтин азарлуйриз медицинадин куьмек гунин карда еке кимивилер авайди дуьздал акъатна. Чна медицинадин бязи идарайрин кьиле авай ксари инсан кьинин себеб авайвал къалур тийиз регистрация авунал шак гъана. 2014-йисуз Россиядин Президентди Федеральный Собранидиз рекье тунвай вичин Чарче 2015-йис рикIинни дамаррин азаррихъ галаз женг чIугвадай йис яз малумарнай. А чIавуз медицинадин тешкилатрин кьиле авай ксаривай беденда иви къекъуьнин  къурулушдихъ галаз алакъалу азаррикди инсанар кьин тIимиларуниз талукь профилактикадин серенжемар кьиле тухун тIалабнай. 2017-йисуз инсанар кьиниз талукь нетижайрал асаслу яз, чна нефес къачунихъ галаз алакъалу ва тIуьн цIурурдай органрин азаррикди инсанар виридалайни гзаф кьейи чкайрай тир вири инсанрин медицинадин карточкаяр ахтармишун кьетIна.  Медицинадин тешкилатри инсан кьинин себеб тайинардайла, делилар къалпбуралди эвез авуниз рехъ ганвайдал шак гъана”.

Ихтилат физвай медицинадин картаяр РД-дин здравоохраненидин министерстводин штатдик квачир кьилин пешекар-пульмонолог К.А.Масуевав ахтармишун патал вахканвай. Вичин рахунра профессор Масуева бронхийриз ва жигерриз талукь азаррикди начагъбуруз медицинадин куьмек гунин, абур диспансерный гуьзчивилик хьунин крара еке кимивилериз рехъ ганвайди ва инсан кьинин себеб чIурукIа къалурнавай дуьшуьшарни авайди раижна.

И месэладиз талукь яз Жамалудин Гьажиибрагьимова лагьайвал, кимивилериз рехъ ганвай хилера датIана ахтармишунар ва гуьзчивал тухуда, чIурувилериз рехъ гунин вилик пад кьада ва тахсиркарар жавабдарвилиз чIугвада.

“Дагъустан” ТФОМС-дин директордини гузвай малуматрин  якъинвилел гуьзчивал артухаруни, медицинадин куьмекдин ери хъсанаруни лазим нетижаяр гунихъ инанмишвал къалурна. Ада къейд авурвал, гегьенш коллегиядал веревирд авур вири месэлаяр важиблубур я. ФОМС-ди, вичин нубатдай яз, республикадин агьалийриз ийизвай медицинадин куьмекдин дережа хкажун патал алакьдай вири крар ийида.

Яб акалай месэлайрай, РД-дин здравоохраненидин ми­нистерстводин коллегиядин членри сесер гайидалай кьулухъ, Жамалудин Гьажиибрагьимова нетижаяр кьуна. ИкI, садакай-садак акатдай азаррин къуллугъдин кIвалах усалди яз гьисабна, гьакIни кIвалахда еке кимивилериз рехъ ганвай медицинадин идарайрин кьиле авай ксар административный  жавабдарвилиз чIугуна.

Рагнеда Рамалданова