29-сентябрдиз Виридуьньяда рикIин азаррин югъ къейдзава. Адан макьсад рикIин азаррин вилик пад кьун, яни абур арадал атунин себебар ва абурухъ галаз женг чIугунин рекьер раиж авуналди, агьалияр гъавурдик кутун я. Гьайиф хьи, Виридуьньядин здравоохраненидин тешкилатдин (ВОЗ) делилралди, рикIинни дамаррин азаррикди (ССЗ) дуьньяда гьар йисуз 18 миллиондилай тIимил тушиз инсанар рекьизва. МасакIа лагьайтIа, Чилин шардал инсанар кьиникьал гъизвай себебрин арада рикIинни дамаррин азарар 1-чкадал ала.
РикIин азарар пайда хьунин кьилин себебрик пIапIрус чIугун, ички хъун, физический рекьяй активвал тахьун, бедендал пи акьалтун акатзава. Себебар, гьелбетда, мадни ава: кфетсуз тIуьн (гьа гьисабдай яз кьел гзаф ишлемишун), дамарра ивидин гьерекат артух, ивидик шекердин, холестериндин кьадар гзаф хьун ва икI мад. Алай аямда чун гьар юкъуз расалмиш жезвай стрессарни, гьакI несилда чIехибурухъ рикIинни дамаррин азарар аваз хьунни кар кIеве твазвай себебрик акатзава.
Гьа са вахтунда рикIинни дамаррин азарар, гьа гьисабдай яз, дамарра ивидин гьерекат йигин хьун, ИБС, тромбоз, атеросклероз, инсульт, инфаркт, ВСД, аритмия ва масабур авайди малум хьайила, пешекарри гузвай меслятрал амал авунихъ, лазим ахтармишунар кьиле тухунихъ, дарманар хъунихъ галаз сад хьиз, сагълам уьмуьр кечирмишунихъни тIимил важиблувал авач.
Чи мухбир