Виниз акъатда
РД-дин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин министерстводи виликамаз кьунвай гьисабралди, Дагъустанда 2025-йисуз емишринни салан майвайрин консервийрин продукция гьасилунин кьадар, 2024-йисав гекъигайла, 25 процентдилай виниз акъатда. Идакай и ведомстводин телеграм-каналди хабар гузва.
Алай йисан январь-октябрь варцара региондин карханайри 1,3 агъзур тонн емишарни салан майваяр гьялнава, 13,3 муб (муб — миллион условных банок) ширеяр, пюреяр ва маса продукция гьасилнава.
2024-йисуз Дагъустанда емишринни салан майвайрин консервияр гьасилунин кьадар 17,1 мубдикай ибарат хьана, 2025- йисан нетижайралди, и рекъем 21,4 мубдал кьван виниз акъатун вилив хуьзва.
Вад йисан къене
Дагъустанда вад йисан къене саки агьалияр яшамиш жезвай 50 чка газдалди таъминарнава.
Региондин программайрин ва ПАО «Газпром» компаниядин программадин сергьятра аваз, республикада поселокрин арада авай ва газдин распределительный цIийи сетар эцигнава.
Дагъустандин 14 райондин саки 50 хуьруьн агьалийрихъ газдик экечIдай мумкинвал хьанва. Раижзавай сиягьда Хунзах, Ногъай, ЦIумада, СтIал Сулейманан, Ахцегь, Къизляр, Акуша, Ботлих, Мегьарамдхуьруьн, Гергебиль, Гуьмбет, Унцукуль, Бабаюрт ва Дахадаеван районрин тIварар кьунва.
РД-дин энергетикадин ва тарифрин министр М. Шихалиева къейдзавайвал, агьалияр ва бизнес газдалди таъминарун республикадин экономика вилик тухунин важиблу шартIарикай сад я. Адан гафаралди, алай вахтунда 70 процентдилай гзаф муниципальный тешкилатрихъ газдин сетдик экечIдай мумкинвал ава ва и процент хкаж хьун давам жезва.
Гужлувал артухардайвал
Дагъустанда ВИЭ-яр (возобновляемые источники энергии) эцигуни энергосистемадин гужлувал 480 МВт-длай гзаф артухардай мумкинвал гуда. Идакай РД-дин Гьукуматдин телеграм-каналди раижзава.
РД-дин энергетикадин ва тарифрин министр М. Шихалиева махсус мярекатдал 2025-йисан 10 вацран ТЭК-дин (топливно-энергетический комплекс) кIвалахдин гьахъ-гьисаб авуна. Маса месэлайрихъ галаз санал мярекатдал республикада ВИЭ-дин хиле уьмуьрдиз кечирмишзавай 5 инвестпроектдикайни рахана.
Чешмеди и вад проектдиз талукь яз раижзавай делилрикай ингье са бязибур:
— 300 МВт-дин гужлувал авай Новолакдин гарун электростанция. 120 ВЭУ-дикай (ветроэнергетическая установка) 61 хкажнава, амай 59-дазни хандакIар (фундамент) гьазурнава.
— 102,3 МВт-дин гужлувал авай Дербентдин ракъинин электростанция. Эцигунрин ва инфраструктурадин кIвалахар акьалтIарнава, фотоэлектрический модулар эцигунин кIвалах кьиле физва.
— 603 МВт-дин гужлувал авай Ногъайдин ракъинин электростанция. 110 кВ-дин подстанция эцигунин кIвалах акьалтIарнава. Фотоэлектрический модулар патал трекерный системаяр эцигунин кIвалах кьиле физва.
— 6 МВт-дин гужлувал авай Самурдин гъвечIи ГЭС-ар. Им 6 гъвечIи ГЭС-дикай ибарат каскад, гьардан гужлувални 1 МВт-диз барабар я. Самурдин МГЭС-14 патал тадаракар заказнава…
— 12, 5 МВт-дин гужлувал авай Махачкъаладин гарун электростанция. Эцигунар кьиле тухун патал разивал къачунва.
Къалурнавай проектар акьалтIарайла, республикадин энергосистемадин гужлувал, санлай къачурла, 480 МВт-дилай артух жеда, йисан къене 1,2 млрд кВт/ч гьасилуналди. Им Дагъустандин гьасилзавай энергиядин алай вахтунин кьадардин 25 процентдиз барабар я.
20 процентдин гзаф
Дагъустанда балугъар гьасилзавай гьавизрин (пруд) кьадар 20 процентдин гзаф хьанва. Алай вахтунда и майишатдин мулкарин кьадар 14,6 агъзур гектардив агакьнава. Идакай, РД-дин балугърин майишатдин Комитетдин председатель Х. Шамхаловадин гафарал асаслу яз, «Дагъустандин экономика» телеграм-каналди хабар гузва.
Х. Шамхаловадин гафаралди, 2023- йисуз гьавизрин майишатдин мулкарин кьадар 12 агъзур гектардиз барабар тир. 2025-йисан 9 вацра балугърин майишатри саки 7,4 агъзур тонн балугъар гьасилнава, 555 тонн маса ганва.
Дагъустанда балугърин ихьтин жуьреяр гьасилзава:
карп — 1568 тонн;
лацу амур — 1726 тонн;
толстолобик — 1933 тонн;
клариевый сом — 48 тонн;
осетр жуьредин балугъар — 922 тонн;
форель — 1171,9 тонн.
Гьазурайди — Муса Агьмедов
