Эхиримжи вахтара Палестинадин агьалийриз залум чапхунчийри ийизвай зу­лумар, гужар акурла, ана авай мазлум халкьдиз куьмек яз, Палестинадикай гьахъ гаф лугьун чи буржи я!..

Гьакъикъатда Палестинадихъ Ислам­да чIехи метлеблувал ава — ана «ал-Къудс»­­ авайвиляй, ам Меккадилай кьулухъ «тавгьиддин» (садилагьивилин) нурди ишигълу авунвай кьвед лагьай шегьер я. Вучиз лагьайтIа, Меккада инсанар патал эвелимжи мискIин яз эцигай «Байту-Аллагьи аль-Гьарам» хкажайдалай кьулухъ 40 йис алатайла, ина (яни Палес­ти­нада) «Масжидуль-Акъса» эцигна. И мис­­кIин («Масжидуль-Акъса») – мусурманар патал сад лагьай кьибле тир; паквилел ва зурба метлеблувилел гьалтайла, адаз пуд лагьай дережа (рутба) ава — Меккада авай «Масжидуль-Гьарамдилай» ва Меди­нада авай «Масжиду-Набавийдилай» гуьгъуьниз. (Гьавиляй адаз «кьве Гьарам мис­­кIиндин — Пуд лагьайди» тIвар ганва). Къейд ийин хьи, адан (яни «Масжидуль-Акъсадин») зурба берекатдик Палести­надин чилерни акатнава. Аллагь-Таала­ди адакай Къуръанда лугьузва (17-сура, 1-аят, мана): «…Вичин патарив гвай чка­яр Чна берекатлу авунвай «аль-Акъ­­са́-МискIиндиз» (яни Палестинада авай)…».  

Им мягьтел жедай кар туш, вучиз лагьайтIа а чилер «цавай ракъурнавай динриз» зурба майдан — чпикай  эхиримжиди Мугьаммад пайгъамбарди (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) гваз атанвай Ислам дин тир! Къуръанда къалурнавай саки вири небийриз ва расулриз адахъ (Палестинадихъ) галаз алакъа ава: бязи небияр ана хьана, бязи небийри ана диндиз эвер гана, бязи небияр ана кучукнава. Мисал яз, Са́лигь пайгъамбар Палестинада «ар-Рамлагь» чкада яшамиш жез акъвазнай. Ибрагьим пайгъамбар ЛутI пайгъамбарни галаз, диндин рекье мугьажирар яз, Иракдай Палестинадиз атана ва Ибрагьим пайгъамбар — Халил-шегьерда, ЛутI пайгъамбар «Аль-Бахр аль-Майит» гьуьлуьн (Мертвое море) кьиблепата, Садум-шегьерда акъвазнай. Давуд ва Сулейман пайгъамбарриз Аллагьди пачагьлугъ Палестинада ганай. Закариййа ва Ягьйа пайгъамбарар Палестинадин къваларив яшамиш хьана. Иса пайгъамбар Аллагьди Вичин патав Палес­тинада хкаж хъувунай.

Мугьаммад пайгъамбар (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) йифен сейрдиз гьаниз фена, ада Палестинадин чилел алай «Масжидуль-Акъса́да» вири пайгъамбаррин имам яз, капI авуна ва гьанай ам цавуз (Миъраждиз) хкажна. Дугъриданни, а кардалди Аллагь-Таалади а мискIиндин дережа лап виниз хкажна, Палестинадин дережани лап чIехи авуна. Аллагьди «Байтуль-Макъдисдин» чилер чилелай цавуз хкаж жедай Варар яз авуна! А карди пайгъамбарри гваз атай «тавгьиддин дин» давам жезвайди къалурзава ва гьакIни имамвал, регьбервал ва диндин патахъай жавабдарвал Исламдин уьмметдин хиве тунвайди  къалурзава (яни пайгъамбаррилай гуьгъуьниз мусурман уьмметдин хиве гьатнавайди).

ГьакIни а чилерал Исраилан (Йакъу­бан) несилрикай тир гзаф пайгъамбарар­ яшамиш хьана: а халкьдин кьиле, регьбервал гуз, пайгъамбарар акъвазнавай­ ва гьар сеферда са неби рагьметдиз фейи­ла, адан ериндал маса неби къвезвай. Гьавиляй мусурманри, Къуръандин аятар кIелдайла, чпинни а чилерин арада кIеви алакъа авайди ачухдиз гьиссзава. Вучиз лагьайтIа, мусурманри гьакъикъатда чеб пайгъамбаррин ирс кьиле тухузвайбур ва абурун раятар (пайдахар) хкажнавайбур тирдахъ инанмишвалзава!

Палестина – им вичел Иса пайгъамбар хкведай (цавай эвичI хъийидай) берекатлу мулк я ва ам (Иса) мусурманрин кьушунрин кьиле акъвазда, ада Дажжал яна рекьида. Гьатта къванери мусурманриз чпин кьулухъ чуьнуьх хьанвай ягьудар ягъиз кьин патал эверда! Дугъриданни, Палестинадин чилер, тафсир-илимдин чIехи алимри лугьузвайвал, магьшердин чил (чан хкана, кIватI хъийидай чка) я!

И чилин гьакъиндай Къуръанда гзаф аятра лагьанва (17-сура, 1-аят, мана): «(Лап) Пак я Ам — Вичин Бендедив (Мугьаммад пайгъамбардив) йифен вахтунда «Масжид-уль-Гьара́мдай» (Меккадай), вичин патарив гвай чкаяр Чна берекатлу авунвай «аль-Акъса́-Мис­кIиндиз» (Палестинада, Байт-уль-Макъ­­дис яни Иерусалимда И́лия́ъ лугьудай чкада авай «Лап Яргъал МискIиндиз») йифен сиягьат ийиз турди, адаз Чи делилрикай къалурун патал…».

Дугъриданни, инал «берекатлу чил» лугьузвай чка — им Шамдин уьлквеяр ва кьетIендиз лагьайтIа, Палестина тирди алимри ачухдиз къейднава! И чил Аллагьди Вичин «мукьвал дустуниз» — Ибрагьимаз ада гьижри авун патал хкянава — а чилериз, амай чкайриз килигайла, кьетIен берекат ва лайихлувилер авайвиляй!

Сулейман пайгъамбардикай рахазвай аятда къалурнавай чка Палестинадин чил я, ана авай «Байтуль-Макъдис» ва патарив гвай чкаярни (21-сура, 81-аят, мана): «Ва Сулейманаз (Чна муьтIуьгъарна) гар — къатиди яз, (ам) адан эмирдалди гьерекатна физвай вич Чна берекатлу авунвай чилел (Шамдиз)…»!

Муса пайгъамбардикай рахазвай аятдани гьадакай лагьанва (5-сура, 21-аят, мана): «Эй, зи халкь! Гьахь (куьн) пак чилел (Аллагьди михьи, берекатлу­ авунвай уьлкведиз «Байт-аль-Макъ­дисдиз»), вич квез Аллагьди важиб­лу авунвай (аниз куьн гьахьун ва ана авай кафир халкьдихъ галаз куьне дяве тухун — Ада хиве кьунвай), ва кьулухъ хъфимир (куьн) далу галайвал, — тахьайтIа, куьн (еке) зиян хьайибур яз элхкъведа». И аятдин тафсирда чIехи алим та́биинрикай тир Къата́дади лугьузва: «Мукъаддас чил» — ам Шам вири я!».

ГьакIни Аллагьди Къуръанда и гафар лугьуналди (34-сура, 18-аят, мана): «Ва Чна абурунни (Йеменда авай) ва Чна чеб берекатлу авунвай (Шамда авай) хуьрерин арада ачухдиз аквадай (мукьвал-мукьвал алай) хуьрер авуна…», гьадакай рахазва. Сагьа́бий Ибн Аббаса (Аллагь рази хьурай вичелай) лугьузва: «А чка Байтуль-Макъдис я!».

Чаз мусурман пайгъамбаррин рехъ Палестинадин чилерал алайди и ва гьакI­ни маса аятрайни аквазва. Якъин кар я, авам (джагьилиййа) вахтарин чIуру, гьахъсуз крарихъ, миллетчивилин рекьерихъ галаз пайгъамбаррин рекьин гьич са алакъани авайди туш.

ГьакIни чаз и делилрай аквазвайвал, Ис­раилан несилар къадим вахтара анра яшамиш хьанатIани, дугъриданни, абур Ис­ламдин тIварцIелди мусурманар яз яша­­миш хьана. Аллагьди абуруз еке нямет гайи­ла, абурун арадиз пайгъамбарар ракъур­на ва вирида Ислам диндиз эвер гузвай. ГьакIни Аллагьди абурун арада чпи Аллагьдин шариат кьиле тухузвайбур пача­гьар авуна. Амма а чкаяр абур патал бубайрилай ирс яз атанвай мулк тушир (яни маса халкьарин пай квачир абурун хсусият тушир).

 (КьатI ама)

Ямин Мегьамедов, диндин алим