Пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) 35 йис тирла, адан халкь къурайшри Кябе цIийи кьилелай эциг хъувун кьетIна: марфар, селлер атана, Кябе чкIидай гьалда авай. Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) а карда иштиракна ва вири жемятдин разивилелди, теклифдалди ада вичин берекатлу гъилералди Кябедин пипIе авай ЧIулав Къван вичин чкадал эхцигна.
40 йисав агакьдайла, Пайгъамбардиз (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) кьилди жез, тек амукьиз гзаф кIан хьана. Ада Меккадавай (кефер пата) Гьираъ дагъдин магъарада текдиз, ибадатар ийиз, йикъар-йифер акъудна. Са кьадар вахт арадай фейила, кIвализ хквез, тIуьн-хъун вахчуз, мад магъарадиз хъфиз хьана… Та адаз (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) сифте вагьй (“Икъраъ” лугьудай аят) къведалди. Гьадисда (Пайгъамбардин паб Айишадилай атанвай) лагьанва: “Эвел Пайгъамбардиз (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) хъсан ахварар акваз хьана ва гьар акур ахвар пакадин юкъуз гьакъикъатдиз элкъвезвай. Ахпа адаз кьилди жез кIан хьана… Гуьгъуьнлай, Гьираъда авай са сеферда, ислен юкъуз, рамазандин вацран 21-даз адан патав сифте аятар гваз Жабраил малаик атана…” (Бухарий). Гьа икI, яхцIур йисан яшда аваз адаз пайгъамбарвал атана.
Ругуд вацран къене адаз вагьй (Къуръандин аятар атун) атун акъваз хьана ва гуьгъуьнлай и кар мад давам хъхьана. Мугьаммад Пайгъамбар (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) цIипуд йисан къене, Исламдихъ, имандихъ эвер гуз, Меккада амукьна. Сифте пуд йисуз ада и кар чинеба, артух ашкара тавуна, кьиле тухвана. Ахпа тамам цIуд йисан къене Аллагьдин Расулди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) диндин рекьяй ачухдиз таблигъат тухвана, та Мединадиз куьч жедалди (гьижра ийидалди). И кар куьч хьайидалай кьулухъни, мусурманриз акси экъечIзавайбурукай хуьнин женг тухуз, давамарна. Гьудайбия лугьудай чкада ислягьвилин (баришугъвилин) икьрар кутIундалди. Ислам диндихъ эвер гунин кIвалах акъваз хьанач. Ихьтин макьсаддалди кьиле тухузвай гьерекатар и кардиз манийвалзавай вири кафирриз, бутпересриз акси женг тухуналди давам хьана. Мугьаммадаз (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) пайгъамбарвал атай цIуд лагьай йисуз адан ими АбутIалиб ва паб Хадижа кьена. Гуьгъуьнлай Пайгъамбар (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) ТIаиф шегьердиз куьч хьана, анин халкьди кьабул тавурла, элкъвена Меккадиз хтана.
Пайгъамбарвал атана цIуд йис алатайла (13-йисуз Мединадиз куьч жедалди), Аллагь-Таалади Пайгъамбардиз (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) чIехи аламатдин кар кьисметна — Исраъ ва Миъраждин керемат, яни са йифен къене Пайгъамбар (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) Меккадай Палестинада авай Байт-уль-Макъдисдиз атана, анай ирид лагьай цавариз хкаж хьана… Ахпа атайвал элкъвена Меккадиз хтана. И кар жедалди вилик Жабраил малаикди Пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) хур ачухна (падна), ам замзамдалди чуьхвена ва хура иманни камаллувал туна, кIеви хъувуна. Исраъ ва Миъраждин йифиз Аллагь-Таалади мусурманриз йикъа вад сеферда капI авун ферзна. Пакадин йикъан экуьнахъ Жабраил малаикди чи Пайгъамбардиз (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) капI ийидай къайда чирна. Вад капI ферз жедалди вилик, Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз), Ибрагьим пайгъамбарди авурвал, экуьнахъ ва нянихъ кьве кьил капI ийизвай.
13-йисуз Пайгъамбар (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) Меккадай Мединадиз куьч хьана. Мединада мусурманар гзаф къуватлу хьана, ина зурба вакъиаяр, гъазаватар кьиле фена. Куьч хьайидалай кьулухъ 8-йисуз Мекка азадна (мушрикривай вахчуна).
Гьижрадин 10-йисуз Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) гьаж авуна (сифтеди яз ва гьам эхиримжиди яз). Гьижрадин 11-йисан раби-у-аввал вацра гьаждай хтайдалай кьулухъ Пайгъамбар (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) азарлу хьана. Нахуш яз цIуд югъ алатайла, раби-у-аввал вацран 12-даз, ислен юкъуз, Пайгъамбар (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) рагьметдиз фена.
Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) (дуьа ийиз) лагьай эхиримжи гафар ихьтинбур тир: “МагIа-аллазина ангIама алейгьим мина-ннабийина ва ссиддикъина ва шшугьадаъ ва -ссалигьина, Аллагьумма игъфир ли ва-р-гьамни, ва алгьикъни би-р-рафикъ ал-агIла, Аллагьумма ар-рафикъ ал-агIла”. Адан 63 йис тамам хьанвай.
Саласа юкъуз, парталарни аламаз, Пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) беден ими Аббаса, имидин гада Алиди, Аббасан кьве хци, Фадла ва Къусама, Шукъран, Усама ва Авс ибн Хавляди чуьхвена. Ам лацу пуд кафандик кутуна. Ам арбе йикъан нянихъ вич кьейи чкадал, Айишадин кIвале, кучукна. (Инна лиллягьи ва инна илайгьи ражигIуна!).
Гьадисда лагьанва: “Гьакъикъатда, Аллагьди чилиз пайгъамбаррин беденар нез гьарамнава”. Яни вири пайгъамбаррин беденар чилик сагъдаказ кума ва Къияматдин йикъалди гьакI амукьда.
Пайгъамбар (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) рагьметдиз фейидалай кьулухъ адахъ кIуьд паб амукьна (адан вири папар чаз, мусурманриз, дидеяр я): Савдагь, Айиша, Гьафса, Умму-Гьабибагь, Умму-Саламагь, Зайнаб бинт Жагьш, Жувайрийагь, Сафиййагь, Маймунагь, (гьакIни Хадижа).
Пайгъамбардиз (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) пуд хва хьана: ал-Къасим (ам пайгъамбарвал къведалди хьана ва кьве йисаваз кьена); Абдуллагь (адаз мад ТIаййиб ва ТIагьир лугьузвай, ам пайгъамбарвал атайдалай кьулухъ хьана); Ибрагьим (ам Мединада 8-йисуз хана ва гьана 10-йисуз кьена).
Пайгъамбардихъ (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) кьуд руш авай: Зайнаб, ФатIима, Рукъаййа, Умму-Кульсум. Рукъаййа Бадр лугьудай чкада гъазават авай чIавуз, рамазандин вацра, гьижрадин 2-йисуз кьена. Умму-Кульсум шагьбан вацра, гьижрадин 9-йисуз кьена. Абур кьведни Усман халифдин папар хьанай.
Сагьабийри (терефдарри) Пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) шикил (суьрет) и къайдада ачухарнава: ам юкьван буйдин, лацу рангунин кас тир (михьиз лацуди ваъ, я чIулавдини ваъ). Лап бурмади ва лап дуьз чIарар алайдини тушир…
Чна Аллагьдивай чун Мугьаммад Пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) шафаатдик кутун ва адахъ галаз Фирдавс-Женнетдиз ракъурун (дуьа ийиз) тIалабзава. Амин!
(Эвел — 46-нумрада)
Ямин Мегьамедов,
диндин рекьяй алим
