Алатай йисуз цIаяр кьунин нетижада 25 кас телеф хьана, абурукай 4 аялар тир. Мадни 45 касдал хирер — кьацIар хьана. ЦIаяр кьур дуьшуьшра  425 кас къутармишиз, гьакIни саки 173 миллион­ манатдин къимет авай затIар цIун ялавра куникай хуьз алакьна…­

ЦIаяр кьуникди инсанар телеф хьунин кьилин себебрик  гзаф ифин (температура), кудайла, гьавадиз гадар жезвай зегьерламишдай шейэр акатзава. Идалайни гъейри, яшайишдин кIвалера цIукай хуьнин хатасузвал таъминарунин месэладиз лазим тир дережада аваз фикир гузвач. ЧIуру дуьшуьшар арадал атай вахтара цIаярикай хуьдай къурулушдихъ гужлувал, нетижалувал бес жезвач. Иллаки хуьрерин чкайра цIаярикай хуьнин месэла хциди яз амукьзава.

Мадни фикир гана кIанзавай месэла ам я хьи,  бязи вахтара цIаяр кьунин хаталувал артух жезва. ИкI,  гьава гьикьван мекьи хьайитIа, чимивал гудай тадаракарни гьакьван гзаф ишлемишзава, абурун гужлувал  артухарзава. Кьилдин ксарин кIвалер эцигнавай материал чIехи пай вахтара лазим еридинди тахьуни кар мадни кIеве твазва.

ЦIаяр кьунал гъизвай кьилин себебрик акатзава:

— электричестводин тадаракар ишлемишунин къайдаяр чIурун (2022-йисуз 671 дуьшуьш арадал атана, ида вири дуьшуьшрин 16% тешкилзава);

— цIув мукъаятсуздаказ эгечIун (2022-йисуз — 2400, ви­ри дуьшуьшрин — 53 %);

— улакьар ишлемишунин къайдаяр чIурун (2022-йисуз — 97,  вири дуьшуьшрин — 3,6 %);

— цIаяр кягъун (2022-йисуз — 42, вири дуьшуьшрин — 0,9%);

— аялар цIув къугъун (2022-йисуз — 88, вири дуьшуьшрин — 1,9%;

—  пичер ва гурмагъар ишлемишунинни менфят къачунин къайдаяр чIурун (2022-йисуз — 62, вири дуьшуьшрин — 1,6%).

ЦIаяр кьунин нетижада инсанар, гьа гьисабдай яз аяларни, кьиникьал гъизвай себебрик чпин вилик пад кьаз тежезвайдини ква — амни инсандин гьалдихъ галаз алакъалуди я. Мисал яз, эгер чIурузвай пич ва я гурмагъ, электричестводин тадарак ва я ро­зетка­, вахтунда серенжемар кьабулуналди, туькIуьриз жезва­тIа, ида мусибатдин дуьшуьш арадал атуникай хуьз куьмекза­ва­тIа, инсандин вичин гьалдин — пиянвал, психикадин азарар, яшлувилин­ къуватсузвал, аялдин женжелвал, ахвара аваз хьун ва маса се­бебрин вилик пад виликамаз кьаз жедач. Инал мадни аялар кIвале диде-бубадин ва я чIехи маса ксарин гуьзчивилик тахьун­ни акатзава. Статистикадин делилри шагьидвалзавайвал, аялрин чIе­хи пай  цIаяр кьуникай хуьдайбур агакьдалди телеф жезва. Гьаниз килигна, чна агьалийриз мукъятвал квадар тавуниз эвер гузва. Гьар са касди вичин хиве хизандин, кIвалин-къан,  эменнидин патахъай еке жавабдарвал авайди рикIелай са легьзе­дани ракъурна кIандач! ЦIухъни вацIухъ галаз гьуьжетиз жедач.

Алатай йисан ахтармишунри къалурзавайвал, цIаяр кьунин дуьшуьшрин чIехи пай инсанар яшамиш жезвай кьилдин ксарин кIвалериз ва квартирайриз талукьбур я. ИкI, ихьтин 557 дуьшуьш арадал атана, абурун нетижада агьалийриз 116 миллион манатдилай виниз зиянар гана.

ЧIуру нетижайрикай хуьдай анжах са рехъ ава: мукъаятвал квадар тавун. Агъадихъ галай къайдайрал датIана амал авуниз эвер гузва:

—  кIвалерин электропроводкадин ва розеткайрин гьал датIана ахтармиша;

—  пичер, газдин ва электричестводин плитаяр пердейрин ва я фад цIай кьадай маса шейэрин патарив эцигмир, абурун кIаник кун тийидай материалдин затI кутун лазим тирдини рикIелай ракъурмир;

—  розеткадик санал са шумуд тадарак кутамир, сетдал гуж ацалтдайвал ийимир;

—  гъили гьазурнавай тадаракар ишлемишмир;

—  пичерин патав пек-партал кьурурмир;

—  кIваляй экъечIдайла, токдик тадаракар тамир;

—  пичера цIай твадай вахт алукьдалди вилик абурун ва гурмагърин гьал ахтармиша, гьакIни гурмагъар вацра са сефердилай тIимил тушиз михьи авунни адетдиз элкъуьра;

—  фад цIай кьадай затIаралди пичина цIай твамир;

—  спичкаяр ва цIай кядай маса затIар аялрин гъил агакьдай чкайрал эцигмир;

—  аялар кIвале кьилди тамир;

—  месик пIапIрус чIугвамир ва икI мад.

ЦIай кьунин дуьшуьш арадал атайла, тади гьалда 101 ва 112 нумрайриз зенг ая!

А.Дустов,

Дагъустандин “ППС РД” ГКУ-дин цIаяр

кьунин вилик пад кьадай дестедин начальник