30-июндиз Россиядин Федерациядин Президент Владимир Путина интернетдин алакъадин куьмекдалди уьлкведин жуьреба-жуьре регионра яшамиш жезвай агьалийрин суалриз жавабар гана.

ТАСС-ди хабар гузвайвал, алай йисуз уьлкведин регьбердин тIварцIихъ ракъурнавай суалрин кьадар 2 миллиондилай алатна. Чпин арзайра агьалийри кьезилвилерин ипотекадиз, аялриз гузвай пособийриз, рекьер авай гьалдиз, яшайишдин кIвалериз, недай-хъвадай суьрсетрин къиметар хкаж хьуниз ва маса хилериз талукь месэлаяр къарагъарна. Макъалада абурукай виридакай гегьеншдиз рахаз жедач. И кар фикирда кьуна, чна газет кIелзавай­бу­руз Владимир Путина кар алай са шумуд суалдин гьакъиндай лагьай фикирар теклифзава.

Коронавирус

РФ-дин Президентди хабар гайивал, ам коронавирусдиз акси рапар мажбуридаказ ягъунин терефдар туш. Гьа са вахтунда ада къейд авурвал, тIугъвал­дин вилик пад кьунин карда рапар ягъунилай къуватлу маса яракь авач.

Владимир Путинан гафаралди, алай вахтунда Урусатда коронавирусдиз акси кьуд вакцина арадал гъанва. Пешекарри тестикьарзавайвал, еридал ва менфятлувилел гьалтайла, абур дуьньяда вири­далайни хъсанбурукай садбур яз гьисабзава.

Къейд ийин хьи, алай вахтунда Урусатда саки 23 миллиондив агакьна агьа­лийри коронавирусдиз акси рапар янава. Ягъай раб себеб яз  инсанар кьейи дуьшуьшар чи уьлкведа малум туш.

Мектебра тарсар гьикI тешкилда?

Президентдиз гайи суалрикай сад цIийи кIелунин йисуз тарсар тешкилдай къайдадиз талукьди тир. Владимир Путинан фикирдалди, и суалдиз гьелелиг тайин жаваб гуз жедач, амма сифтегьан классра тарсар адетдин къайдада тухудайвал я. ЧIехи классрикай рахайтIа, и месэла цIийи кIелунин йисуз жедай гьалар фикирда кьуна гьялда.

В.Путина гьисабзавайвал, коронавирусдихъ галаз алакъалу яз уьлкведа инлай кьулухъ гьихьтин гьалар арадал къведатIа лугьун четин я. Ада рикIел хкайвал, алатай кIелунин йисуз тIугъ­вал­дин вахтунда сифтегьан классра тарсар адетдин къайдада тухванай.

Регионрин кьилериз меслят

Владимир Путина интернетдин алакъадин куьмекдалди агьалийрин суалриз жавабар гузвай чIавуз регионрин кьилеризни халкьдихъ галаз ихьтин къайдадин алакъаярни хуьн теклифна. Гьакъикъатдани, жуьреба-жуьре месэлаяр гьялиз тежез, гъарикI хьанвай вирибурувай региондин кьилин патав физ жезвач. Эгер мукьвал-мукьвал халкьдихъ галаз интернетдин алакъадин куьмекдалди гуьруьшар, рахунар тешкилиз хьайитIа, гзафбурувай республикадин ва я областдин кьилевайдаз чпин месэлайрикай хабар гуз жеда.

“Ихьтин мярекатри садазни манийвалдач. Абурун важиблувал тек са агьа­лийриз чеб яшамиш жезвай региондин кьилевайдаз суалар гудай мумкинвал тешкилуникай ибарат туш. Агьалийрилай къвезвай суалрикай виридалайни кар алайбур хкягъун генани метлеблу я. И дуьшуьшда региондин кьилевайдаз гьи хилериз кьетIен фикир гана кIанза­ватIа, гьи месэлаяр важиблу ятIа чир жез­ва. Гьавиляй за регионрин кьилериз интернетдин алакъадин куьмекдалди агьалийрихъ галаз гуьруьшар тухун меслятзава”, — лагьана В.Путина.

Аялриз гузвай пулар

Гьи хизанра ругуд йисан яшдин аялар аватIа, абуруз кIелунин цIийи йисан вилик са сеферда 10 агъзур манатдин кьадарда аваз пул гун лазим я. И дуьшуьшда аял мектебдиз фин-тефин гьисаба кьазвач.

Владимир Путина къейд авурвал, са сеферда гузвай пулдин куьмек мектебдиз физвай аялар гьазурун патал (яни абуруз мектебда герек къведай затIар маса къачун патал) чара ийизвайди я. Ада гьакIни хабар гайивал, хизанриз гузвай вири пулар абурув тайин тир указда къалурнавай чIавуз агакьдайвал я.

РикIел хкин, Владимир Путина Феде­ральный Собранидиз ракъурнавай Чарче хизанриз куьмекар гун патал кьабулнавай серенжемрикай хабар ганай. ИкI, ав­густдин вацра мектебдиз фидай яшда авай аялар чIехи жезвай хизанрив 10 агъзур манатдин кьадарда аваз пул агакьда­.

Суьрсетрин къиметар

Владимир Путина гьисабзавайвал, цIи кIватI хъийидай бегьерри уьлкведа недай-хъвадай суьрсетрин къимет агъу­зардай мумкинвал гуда.

“Мукьвара майвайрин бегьер кIватI хъийиз эгечIда. И карди къиметриз таъсирдайдак за умуд кутазва”, — лагьана РФ-дин Президентди, нубатдин суалдиз жаваб гудайла.

Адан гафаралди, Урусатда майвайрин къимет хкаж хьунин себеб чкадал гьасилзавай суьрсет бес тахьунихъ галаз алакъалу я. “Мисал яз, алатай йисуз­ ­­чна 19 миллион тонндилай гзаф картуфар кIватI хъувуна. ЦIи и рекъем тахминан 22 миллион тонндив агакьда. Гьавиляй картуфар чаз бес жедайдахъ умудлу я”, — алава хъувуна Президентди.

Интернетдин алакъадин куьмекдалди эфирда авай чIавуз Владимир Путина гзаф кьадар суалриз жавабар гана. Жавабар гуз агакь тавур суаларни талукь министерствойрини ведомствойри веревирд ийидайвал я. Уьлкведин Президентди гайи жавабар гегьеншдиз ТАСС-дин сайтдай кIелиз жеда.

Агьмед Магьмудов