Нариман Гьажиеван (Самурован) — 85 йис

И йикъара Махачкъалада, Р.Гьамзатован тIварцIихъ галай Милли библиотекада, машгьур писатель, публицист, жемиятдинни сиясатдин деятель, яргъал йисара партиядин Ахцегь райкомдин кьиле хьайи, Дагъустан Республикадин гьукумдин вини мертебайра жавабдар хейлин къуллугъар бегьемарай гуьркем хва  Нариман  Гьажиевич  Гьажиеван  (литературадин тахаллус — Самуров) 85 йисаз талукь ва и вакъиадихъ галаз алакъалу яз Дагъустандин ктабрин чапханади кIелдай­бурув агакьарнавай “Ахцегьрин къеле” (урус чIалал)  ктаб презентация (танишарун) авунин мярекат кьиле тухвана. Ам тешкилайбур рагьметлудан веледар, ктабдин чапхана, биб­лиотекадин къуллугъчияр ва  Ахцегь райондин администрациядин культурадинни информациядин хилерин управленидин векилар я. 

Мярекатда юбилярдин мукьва-кьилийри, ярар-дустари, санал кIвалахай юлдашри, ктабрал ва хайи крайдин (ватандин) тарихдал­ рикI алай жегьилри, студентри, алимри, журналистри иштиракна.

Мярекат, куьруь гаф рахуналди, юбилярдин руш, бажарагълу муаллим Мадлена На­римановнади ачухна, Ахцегьай атанвай еке дестедин векил, райадминистрациядин къуллугъчи, жегьил шаир Сулейман Сулейманова кьиле тухвана.

Ктаб Ахцегьрин тарихдин къеледикай (ХIХ асир), Имам Шамилан регьбервилик кваз пачагьдин гьукумдин зулумдикай азад авун патал чIугур женгерин вакъиайрикай кхьенвайди хьуниз килигна, рахай саки вирибуру тарихдин и вакъиаяр мад сеферда веревирд­на, Н.Гьажиеван ктабда а вакъиайриз ганвай къиметар кьетIенбур, тарихда амукьдай лишанлубур тирди къейдна, гьакIни къеле исятда авай  гьалдикай, ам хуьн патал герек тир серенжемрикай чпин фикирар лагьана. И къеледин асул паяр вири сагъ я. ЧкIанвай чка­­­яр эхцигун  ва ам тарихдин кьетIен метлеб­ авай музей хьиз хуьн патал гьукуматдин дере­жада куьмекар гудайбур майдандиз экъечI­на­вайдакайни малуматар гана.

Ктабдикай ва ана гьатнавай эсеррикай рахадайла, иллаки Даггиздин кьилин редактор Л.Голубевади ва ктабдин редактор С.Мур­тузалиевади къейдна хьи, Нариман Самуров, неинки тарихдиз ва гьакъикъатдиз, гьакI урус чIалан  алемдизни вафалу я. Адан эсеррин кьилин игитар  (Имам Шамил, Ахцегь­ Мирзе Али, Нина Рот, къеледин комендант Фе­дор Фи­липпович ва мсб.) гьакъикъи инсанар, чкадин халкьарин ва Урусатдин армиядин нуфузлу векилар я. Вирибурув автор акьал­тIай гъейратлувилелди, художественный образар арадал гъунин рекьяй устадвилелди эгечIнава. Гьавиляй и эсерри кIелза­вайбур чпел желбни ийизва, чи бубайрин баркаллу крарал, игитвилерал гьейранвал ийиз тазва.

Дагъвийринни урусрин алакъаяр къалурдайлани, автор реалист яз эгечIнава. Миллетчивилин ва я са гьикI ятIа жува-жув вине кьунин фикирривай яргъа я. Им чаз ва чи несилриз гьамиша герек тарс ва ирс тирди раижнава. Гьавиляй ктабдин эсерар Дагъустандин халкьарин художественный къанажагъда гьамишалугъ яз амукьдайбур я.

Ихьтин къейдер мярекатдал рахай, вичиз­ Н.Гьажиев патавай чидай общественно-политический деятель, “Дагагропромпроект” ­институтдин генеральный директор Назим  Ханбалаева, Дагъустандин Гьукуматдин Председателдин заместитель, илимрин кандидат Нариман Абдулмуталибова, милли политикадин ва динрин крарин рекьяй министр Энрик Муслимова, Дагъустандин Халкьдин ша­ир Арбен Къардаша ва масабуру лагьана.­

Нариман Гьажиевичан — зурба тешкилатчидин, руьгьдин ва алакьунрин чIехи сагьибдин (адаз чна “Лезгийрин Прометей” гьавиляй лагьанва) яр-дустунал рикI хьайи мугьманпересдин гьакъиндай рикIел хкунар гваз мярекатдал, винидихъ тIварар кьунвайбурулай гъейри, чпи Н.Гьажиевахъ галаз са вахтара кIвалахай партиядин Рутул райкомдин виликан секретарь, гила республикадин агъсакъалрин Советдин регьбер Ибрагьим Ибрагьимов, Рутул райисполкомдин виликан председателдин заместитель, алай вахтунда республикадин дишегьлийрин Союздин кьил Интизар Мамутаева, экономикадин илимрин доктор Юрий Сагидов, До­къузпара райадминистрациядин кьилин заместитель Салигь Гьажимурадов, РД-дин Халкьдин Собранидин виликан депутат, Н.Гьажиеван дуст Эседуллагь Агьмедов, отставкада авай пол­ковник, юбилярдин дуст ва мирес Агъа­лар Пулатов, Дагъустандин печатдин идарайра къуллугъай дуст, публицист Сулейман Хаппалаев ва масабур рахана.

Н.Гьажиеван-тешкилатчидин квадариз тежер гелер, Ахцегьа хьиз, патарив гвай хейлин хуьрерани ама.Месела, чилер дигидай цин чIехи къаналар — Ахцегь-Мискискар, Миграгъ-Мискискар, Миграгъ-Къаракуьре — Нариман Гьажиевича вичи проектар туькIуьрна, еке зегьметар серфна, арадал гъайибур, дагълух хуьрер хуьниз ва аваданлу авуниз шерикбур ва къуватар гузвайбур тирди мярекатдал гзафбуру къейдна.

И цIарарин автордиз Нариман Гьажиевича, райкомдин 1-секретарвиле кIвалахдайла, гзаф сеферра адахъ галаз гьа чIехи имаратрал фидай ва абурукай гегьенш материалар кхьидай мумкинвал гайиди я. Гьавиляй зун а крарин  шагьидни я, иштиракчини.

Чпин ватанэгьлидикай ва багъридикай чими келимаяр и мярекатдал Ахцегьай атанвай культурадин управленидин  кьил, гзаф гьуьрметлу дережайрин сагьиб Къизтер Гъаниевади, манидар Таира Муспагьовади, РД-дин Халкьдин Собранидин депутат Мегьа­мед­­­­ Алиханова, жегьил шаир, “Вахтар ва ин­са­нар” телепрограммадин редактор Владик Батманова, “Россия — чи кIвал, чи тарих” центрадин директор Тимур Велиханова ва маса­бу­ру лагьана. Гьелбетда, ина рахаз, чпин фи­ки­рар раиж ийиз кIанибур гзаф авай. Амма ахьтин вахт ва мумкинвал, гьамиша хьиз, кьит тир.

ЧIехи бубадин мярекатдиз хтул руш, республикадин балетдинни кьуьлердайбурун коллективдин векил Азиза Незировади хордихъ галаз тамамарай ялавлу кьуьл, артист­ри тамамарай манияр вирибуруз  хуш хьана.

Юбилярдин веледри Н.Гьажиеван уьмуьр­диз бахшнавай фильмни вижевайди хьана. Библиотекадин къуллугъчийри Нариман Гьажиеван яратмишунрин ва адаз бахшна кхьенвай ктабринни журналрин выставка гьазурнавай.

Эхирдай ихьтин мятлеблу мярекат тешкилунай ва ана иштиракунай вири мугьманриз юбилярдин веледри — руш Мадленади, хва Гьажигьуьсейна рикIин сидкьидай сагърай лагьана ва чпин бубадин багъда битмишарнавай емишринни майвайрин суфрайрихъ атун теклифна.

Мердали Жалилов