СтIал Сулейманан райондин Хъпуьхърин хуьр арадал атай дуьм-дуьз вахт малум туш. ТIварцIин манани ачухарнавач. Ам райондин центр тир Кьасумхуьруьвай 19 километрдин яргъа мензилда ава.

И хуьре Гьумарар, Беглер, Агъашкъулияр, ШиметIар, Юзбигенбур, Михекар тIварар алай тухумар ава.

1886-йисан переписдин делилралди, Хъпуьхъа 75 майишат ва 403 агьали (237 итим ва 166 дишегьли) авай. Агьалийри мал-хеб хуьналди, хуьруьн майишатдин маса крар авуналди кьил хуьзвай. Кеспи ийиз, шегьерризни физвай. Асул гьисабдай, векьер ягъиз­, Шекидизни Ширвандиз гзаф агьалияр фидай, гьавиляй абуруз азербайжан чIални чизвай.

Хъпуьхъа вад чад кардик квай. Абуру и хуьруьнвийрилай гъейри, къунши хуьрерин агьалийризни къуллугъзавай.

Хъпуьхъ живе (ртуть) хкуддай мяден аваз хьуналди машгьур хьана. Анай сифтедай бельгиявийри, гуьгъуьнлай ингилисри живе­ хкуднай. Октябрдин инкъилабдилай кьулухъ ам вири халкьдин (миллетдин) ивирдиз элкъуьрна. Сифтедай акъудай суьрсет 1922-йисуз В.И.Лениназ ракъурнай. Жаваб яз, ада Дагъустандин зегьметкешриз къиметлу савкьатдай чухсагъулдин телеграмма рахкурна. Живедин мяденди алатай асирдин 40-йисаралди кIвалахна.

1966-йисуз, мусибатдин залзала хьунихъ галаз алакъалу яз, хъпуьхъвияр Курхуьрел, ЦIийи Макьарал, Кьасумхуьрел, Герейханован хуьрериз ва Дербентдиз куьч жез гатIунна.

Чи йикъара хуьре 45 кIвал ва 246 агьали ава.

Мурад Мегьамедкеримован «СтIал Сулейманан район: ­тарихдин гелерай» ктабдай.