ЛЕЗГИСТАН — ХМАО — ЮГРЫ

И чIалар чи редакциядиз атана хейлин вахт тир. Чебни гьич виливни хуьн тавур чкадай — Ханты-Мансийский автономный округдай, Алексей Иванович Ларионов лугьудай касдилай­.

Чар кIелайла, гъавурда акьурвал, ана, а яргъа вилаятра чи Кьиблепатан Дагъустандай фена, кIвал-югъ кутуна, дуствилелди, стхавилелди яшамиш жезвай агьалийрин (чебни —  вири жегьилар) кьадар гзаф я. Лезгийрикай ана 13 агъзурдалай виниз агьалияр ава. Чпини шей гьасилдай хилера, эцигунрал, законар хуьдай органра, медицинадинни образованидин, илимдин идарайра гьакъисагъвал, пешекарвал, устадвал къалурзава.

Лезгийри ана чкадин активистрихъ галаз санал “Лезгияр” тIвар алай регионрин уртах об­щественный гьерекат арадал гъанва. Чи ватанэгьлийри чкадин халкьарин векилрихъ галаз­ лап халисан амадагвилин, стхавилин алакъаяр хуьзва. Гзаф мярекатар (суварар, юби­ле­­яр, мехъерар…) санал кьиле тухузва. ИкI чпи-чебни, хайи чIални, культурани, хъсан адетар­ни хуьзва. Маса халкьарини абуруз гьуьрметзава, хейлин крара гьатта чешне къачуз­ва­­­.

Чна ихьтин алакъайриз къуват гузвай вири кьегьалриз сагърай лугьузва. Къуй стхавилин руьгьдин муькъвер мадни гьяркьуь ва гужлубур хьурай!

А.И.Ларионован чар ва шиирар лезги чIалаз элкъуьрун акьван регьят тушир. Гьавиляй гзаф сеферра чун кьулухъди чIугуниз мажбур хьана. Амма гила, и Майдин ва ЧIехи Гъалиб­вилин суваррин вилик чаз абур “иливардай” ва лезги чIалал азаддиз рахурдай мумкинвал жагъана. Геж хьанатIани, а кIвалах авунал чна шадвалзава.

“Лезги газет” гьамиша куь къуллугъда акъвазнава, играми дустар!

Мерд  Али

***

Лугьуда хьи, эгер вуна циз (вацIуз, гьуьлуьз, къубудиз, вириз ва икI мадни) гимишдин­ пул вегьейтIа, уьмуьрда ваз гьикI хьайитIани, мад сеферда а чкайриз хтун кьисмет жеда. За Каспий гьуьлуьз, Самур, Сулак вацIариз, са шумуд булахдиз гимишдин пулар вегьена. Амма мад сеферда Дагъустандиз хъфидай бахт заз хьанач. ЯтIани, гьа акур са сефердани Дагъустанди зи бейнидиз авур таъсир вири уьмуьрда рикIелай физвач.

Инсанрин мугьманпересвили, ачухвили, мердвили, дагъларин такабурлувили, ва­цIарин гурлувили, Къубачидин заргаррин нехишрин жанлувили, гъилелди хранвай  гамарин­ зарлувили… заз кьетIен дуьньяяр багъишна. Вири завай гьисабизни жезвач. Виридалайни кьетIенди а кар хьана хьи, заз лап вафалу, чпихъ далу акализ жедай умудлу дустар — лезгияр жагъана! Мадни зун паталди къимет эцигиз тежер кар ам я хьи,  зи дустар — лез­гияр, са шумуд йисар алатайла, Дагъустандивай гзаф яргъара авай зи патав — Кефердиз акъатна! Гьабурукай сад тир зи вафалу лезги дуст  Жалал  Абдуразакьоваз  ва адахъ галаз санал вири лезги халкьдиз за и чIалар бахшзава.

Алексей Ларионов, «Лезгистан» ктабдин автор, шаир

Лезгияр

Кавказдин дагълара,

Лацу кьилер — агъсакъалар

Кьунвай вили аршара,

Цифер гьатда гарун хура,

Алчудар жез маргъалар,

ЧIичI акъатай гамариз чеб гагь ухшар жез.

Лекьер анжах элкъвез-хквез, —

Уьтквемвилин лишанар.

Абуру тикрар ийизва жед

Лезги халкьдин игитвилиз

Теснифнавай дастанар…

 

Мугьманперес, вижданперес

Зегьметчияр, женгчияр,

Илимдарар, дустар серес,

Кьуьлердайла — кефчияр!

Къван атIуда, ракь гатада,

Фу чрада, хеб хуьда…

Хъсан уьтквем краралди

Шаркь патан ирс-деб хуьда!

 

Имтигьанар хьанач тIимил —

Дуьнья тирвал лезгияр

ЧкIанва къе, ачух яз кьил,

Къалинни яз дердияр.

Хуьн паталди руьгьни гьевес,

Къулни, къастни бубайрин,

Лезгийрикай тир конгресс

Гъанва гелел рухвайри.

 

ТIимил хьанач рекьера зун,

Дустар тIимил жагъанач,

“Аллагь куьмек вирибуруз”,

Гаф кватайла, лагьана.

Уьмуьр четин я имтигьан,

КIанда дуствал, итимвал,

Зун бахтлу я, заз жагъана.

Зи дустарин лигимвал!

 

Алукьдайла Яран сувар,

Лугьузва за дустариз:

Къуй экуь хьуй ислягь цавар,

Рехъ гурай куь къастариз,

Къуй “Лезгияр” хьурай машгьур,

Халкьар санал агудиз.

Яд ксарни, абур акур,

Хьурай теквал алудиз.

Мермердилай хьана мягькем,

Ад аршариз акъудиз!..

“Лезгинка”

Са сеферда Дербентда зун

Хьанай лезги мехъерик.

Гьич рикIелай физвач а дун,

Лувар кутур кIвачерик.

 

РикIелай фич, уьмуьрар физ,

Ахьтин мешреб, ахьтин сир.

“Лезгинка” кьуьл гар я, заз чиз,

Ялаврикай ганвай цIир.

 

Жегьилди лув гуда цавуз,

Рушал элкъвез, лекь жеда.

Къугь жеда руш ихьтин чIавуз,

КIвачик инжи векь жеда.

 

“Лезгинкадиз” генг я майдан

Урусатдин дуьзенра.

Ни ийидач тариф адан, —

Атлу хьиз я уьзенгра!

 

Мехъер, белки, жеда сефил,

ТахьайтIа а кьуьл ана.

“Асса!” — къарагъ, къуччагъ жегьил,

Гьунар къалур чаз вуна!”

 

Кубадани а кьуьл иер

Заз майданда акунай.

Кьуьлуьник квай азад аскер

Лентиниз за къачунай.

Урус чIалай таржума авурди — Мердали Жалилов