Жегьилрик умудар кутазва

Январдин вацра газетар, журналар, ктабар акъудунин карда иштиракзавай ксарин —  журналистрин, редакторрин, корректоррин,  писателрин, типографийрин  рабочийрин,  издателрин — басма ийизвай шейэр акъудзавай вирибурун пешекар сувар къейдна.

13-январь Печатдин югъ яз   Россиядин Президент Б.Ельцинан къарардалди 1992-йисуз тестикьарнай. И кар   тарихдин вакъиадихъ­ галаз  алакъалу я: 1703-йисан 13-ян­вардиз  Москвада урус чIалал акъат­завай “Ведомости” газетдин сад лагьай нумрадиз дуьнья акуна.

Печатдин йикъан суварихъ галаз алакъалу яз, гьар йисан январдин сифте йикъара  “Лезги газетди”, адет хьанвай­вал,  кьиле тухвай кIвалах­дин нетижаяр кьазва,  вилик квай месэлайрал фикир желбзава. ИкI, и  йикъара редколлегияди  тарихдиз фенвай 2022-йисуз “Лезги газетди” малумарай­  конкурсрин гъалибчияр тайинарна. Мубаракрай вирибуруз и  агалкьунар!

 Алатай йисан гъалибчияр

Сифтени — сифте “Лезги газетдин”  чIехи  премийрикай ва абуруз  лайихлу хьайи ксарикай гегьеншдаказ  лугьуз кIанзава.

Гьажибег  Гьажибегован  премия — 10 000 манат.    “Лезги газетдин”  (а чIавуз — “ЦIийи дуьнья”) сад лагьай редактор, журналист, драматург, критик, литературовед, латин графикадин бинедаллаз лезги ва табасаран чIаларин алфавит туь­кIуьрай алим, Дагъустанда  педагогикадин илимрин сад лагьай  кандидат,  умуми образованидин мектебар патал хайи чIалай ва литературадай гьазурнавай  гзаф кьадар ктабрин автор — Дагъустандин илимдин ва культурадин  къизилдин фондуна гьатнавай яратмишунрин ирс тунвай Гьажибег Агьмедханович Гьажибегован (1902-1941) тIварунихъ галай и   премия  милли журналистика, литература, илим вилик тухунин кардик лайихлу пай кутур ксариз гузва.

Эгер куьне фикир ганатIа, мукьвал-мукьвал и премиядиз  неинки милли публицистика, журналистика  девлетлу авур, гьакI­ни  эдебиятдик, хайи чIал хуьнин кардик ктабар акъудуналди  виле акьадай хьтин пай кутазвай  ксар лайихлу жезва. И сеферда редколлегиядин къарардалди Гь.Гьажибегован тIварунихъ галай премия лезги алим, филологиядин илимрин кандидат, РАН-дин ДФИЦ-дин ИЯЛИ-дин илимдин кар алай къуллугъчи, лексикологиядин ва лексикографиядин  мес­элайрай пешекар Саимат  Юзбеговадиз, лезги ва урус чIалан словарь акъудуник кутунвай пай къейд авуналди, гудайвал хьана. РикIел хкин, алатай  йисуз Махачкъалада 500 экземплярдин кьадарда аваз лезги ва урус чIаларин словарь чапдай акъудна. Адан авторрикай сад Юзбегова Саимат Бейбалаевна я.

Мегьамед  Гьажиеван премия — 5000 манат.  Лезги халкьдин машгьур лингвист, филологиядин илимрин доктор, кавказовед, РАН-дин ДНЦ-дин ИЯЛИ-дин бине кутур алимри­кай сад (адаз кьуд чIал — азербайжан, табасаран, урус ва араб­ — хъсандаказ чидай), хайи лезги чIал ахтармишунин, адал гзаф йи­сара мукьуфдивди кIвалахунин нетижа яз, чи халкь патал вичин  метлеб садрани квахь тийидай ва вичиз тешпигь авачир­ урус чIаланни  лезги чIалан таржумадинни баянрин (переводно-толковый) зурба  словарь (35 агъзур гафуниз баянар ганва)  гьазурай Мегьамед Мегьамедович Гьажиеван (1897-1958) тIварунихъ галай премия  лезги чIал хуьник, чиру­ник, ахтармишуник, ам девлетлу авуник пай кутурбуруз гузва.

2022-йисан нетижайралди, М.Гьажиеван премия  шаир ва  таржумачи, “Лезги газет” кIелзавай­буруз  “Мансур Куьреви”  тахаллусдалди таниш тир Низами  Абдулгьамидоваз гун кьетIна.  Эхиримжи йисара  ада  Етим Эминан яратмишунар кIватIунин, мукьуфдивди ахтармишунин, абуруз баянар гунин кIвалах кьиле тухузва. Нетижа яз, 2020-йисуз Мансур Куьревидин авторвилик кваз  лезги  эдебиятдин  виридалайни нурлу гъетерикай сад, чи милли  литературадин бине кутур чIехи шаир Етим Эминан уьмуьрдин ва яратмишунрин рекьиз бахшнавай “Етим Эмин (1840–1880)” ктаб (1000 экземпляр) акъатнай. 2022-йисуз авторди  Етим  Эминан къенин йикъалди малум тир шииррин кIватIал — “Етим Эмин: цIу­­­вай куз тахьай цIарар” —  кьвед лагьай ктаб акъудна. Ана гьат­навай хейлин шиирар тамам баянарни галаз ва “Эминан алемдай” рубрикадик кваз шаз “Лезги газетда” чапна.

“Йисан месэла”  конкурсдин пуд  премия

2008-йисалай инихъ алукьзавай гьар цIийи йис РФ-дин Президент Владимир Путина и ва я маса месэладихъ, вакъи­адихъ галаз  алакъалу ийизва. И кардин метлеб къейднавай месэладал жемиятдин кьетIен фикир желб авун, ам бинедилай ахтармишун, агьалийрин зигьиндив адан важиблувал  агакьарун я. Гьа ихьтин макьсаддалди алукьзавай йисар регионрани гьар жуьре месэлайрихъ галаз алакъа­лу ийизва. ИкI, Дагъустан Республикадин Кьил Сергей Меликован къарардалди  алатай йис  республикада “Образованидин йис” яз малумарнай. Адан сергьятра аваз региондин мулкунал ­акьалтзавай несилдиз ерилу образование къачудай мумкинвал ва шартIар таъминарунин, яни  алай аямдин мектебар эци­гунин, абур лазим къайдада тадаракламишунин, чирвилер гунин ва къачунин месэлаяр агьалияр патал муракаббур теж­едайвал авунал кьетIен фикир желбнавай. Идахъ галаз ала­къалу яз, “Лезги газетдин” редакцияди шаз пуд премиядикай ибарат тир  “Йисан месэла: образование” конкурс малумарнай.

1-премия — очерк —  3000 манат.  И премия  отставкада авай полковник, “Лезги газетдиз” жуьреба-жуьре темайрай мукьвал-мукьвал макъалаяр кхьизвай,  вичин ери-бине СтIал Сулейманан райондин ЦIийи  Макьарин хуьряй тир Масуб Магьмудоваз  гун кьетIна. Масуб Магьмудован образова­ни­дин месэлайриз талукьарнавай, кьилди къачуртIа, рес­пуб­ли­кадин бажарагълу муаллимрикай, алимрикай, халкь са­вад­лу­ авунин рекье дерин гел тур ксарикай итижлудаказ кхьенвай адан макъалайриз (№12, №14, №22) талукь яз газет­ кIел­за­вайбурун патай чими келимаяр чав са шумудра агакьна­.

2-премия — публицистикадин макъала — 2000 манат.               И премиядиз “Лезги газетдин” экономикадин отделдин редак­тордин, гьа са вахтунда образованидин месэлайрал машгъул­ журналистдин —  и цIарарин автордин  33-нумрадин 8-чи­на акъатай “Жавабар жагъурдай вахт атанва” макъала ла­йихлу яз гьисабна. Макъалада  республикадин хуьрерин ва ше­гьер­рин мектебра хайи чIалан тарсар гунихъ галаз алакъа­лу яз арадал атанвай  акьалтIай муракаб месэладикай раханва.

3-премия  — шиир — 1000 манат. И премия, адет яз,  йисан месэладиз талукьарна, шиир кхьей ксариз гузва. Алатай йи­суз­ редакциядиз  образованидин месэлайрай кхьей шиирар атанач. Гьаниз килигна, конкурсдин гъалибчидин чка ачух  яз ама. Идалайни гъейри, гьайиф чIугуналди къейд ийин, “Лезги га­­­зетдин” мад са конкурсдин — “Хъсан шикил” — шартIариз жа­­ваб гудай шикиларни атанач. ЯтIани, чна гзаф йисара кар­дик­ квай и конкурсар къуватдай вегьин тийидай къарар кьабулна.

“ИкIни жеда кьван!” — 1000 манат. Мегьарамдхуьруьн райондин Гилийрин хуьруьн школадин муаллим Фазила  Абасо­вадин, халкьдин яшайишдай чIукар яз, кьезил суьгьбетдин жуьреда кхьизвай, гьа са вахтунда насигьатдин, чIуру крар дуьз­дал акъудунин жигьетдай дерин мана авай макъалаяр га­­зет кIелзавайбуруз фадлай таниш я, абуру чпел фикир желб­зава. Гьаниз килигна, и сефердани, сатирадин  хкетдин жуьреда­ кхьенвай адан “Девирдин итимар” ва “Уьлчме гьим ятIа” макъа­лаяр (№7, №12)  “ИкIни жеда кьван!” конкурсда  гъалиб хьанва.­

“Гьевеслу ийидай премия” — 1000 манат ва диплом. Ихьтин конкурс кардик кутунин макьсад жегьил несилар, гьакIни цIийи авторар хайи чIалал, литературадал  ва публицистикадал желб авун, абурун арада бажарагълубур тайинарун я.  Алатай йисан нетижайралди ва редколлегиядин къарардалди и премиядиз  пуд автор лайихлу хьанва:

Шерибан Пашаева — “Лезги газетдиз” эхиримжи йиисара  халкьдин тарихдикай,  культурадин ирсиникай мукьвал-мукьвал марагълу макъалаяр  кхьизвай автор, тарихдин илимрин кандидат. Халкьдин художественный сеняткарвилин ядигарар  тир лезги гамариз талукьарнавай адан  макъалайрин цикл чна са шумуд нумрада чапна.

Замир  Закарияев — тарихдин илимрин доктор, ДГУНХ-дин къецепатан чIаларин кафедрадин заведующий, ДГУ-дин араб чIалан филологиядин кафедрадин профессор, гьа са вахтунда “Лезги газетда” мукьвал-мукьвал чапзавай тарихдиз талукь  макъалайрин — дерин ахтармишунрин автор.

Тамила  Салманова — Мегьарамдхуьруьн райондин Бут-Къазмайрин  агьали, газетдин чинрал мукьвал-мукьвал пайда­ жезвай чIалаз ва медениятдиз талукь макъалайрин автор.

Литературадин эсеррин конкурс — 3000, 2000, 1000 манат.  Эхиримжи йисара  кардик кутур и конкурсдин макьсад  жегьилар (мектебра кIелзавай аялар, студентар)  эдебиятдин, публицистикадин рекьел  желб авун  я лагьайтIа жеда.

1-премия — 3000 манат  виридалайни хъсан гьикаядин эсердай гузва. И сеферда премиядиз ЦIийи Фригърин юкьван мектебдин 9-классда кIелзавай Марьям  Рагьимова, кьилди къачуртIа, газет кIелзавайбуруз фадлай таниш  “Фригърин цIирер” рубрикадик кваз чапнавай адан “Бахт къажгъай хизан” гьикая (№17) лайихлу хьана.  Мектебда кIелзавай руша хъуьтуьл суьгьбетдин тегьерда кхьенвай гъвечIи, амма “чими” гьикаяди кIелзавайбурун фикир инсанвилин, мугьманпересвилин месэлайрал желбзава.

2-премия — 2000 манат  — “Фригърин цIирерикай” сад, ЦIийи Фригърин юкьван мектебдин 7-классда кIелзавай Зубайда  Бейбалаевадиз гудайвал хьана. Гьелбетда, конкурсдин шартIари очеркдин жанрда кхьенвай макъала хьун истемишзавай. Амма,  тамамдаказ абуруз жаваб гузвай макъалаяр агакь тавун себеб яз, премия мектебда кIелзавай аялди кхьенвай “Кьве тIур” махунай гудай къарар кьабулна.

3-премия — 1000 манат — темадилай аслу тушиз, виридалайни хъсан шиир кхьей  жегьилриз гузва. И  рекье гъалибвал­ Кьулан СтIалрин 11-классда кIелзавай  Зарема  Агьмедпашаевади къазанмишнава. Адан “Нацистриз лянет!” шиир (№17) лап хъсан, кьезил, гьа са вахтунда дерин мана хвенвай чIалалди, гьар са касдин рикIиз таъсирдай жуьреда, Донбассда кьиле физвай вакъиайриз, кьилди къачуртIа, миллетчийрин гьерекатриз дуьз къимет гуналди кхьенва. Литературадин конкурсда иштиракай вири аялриз,  жегьилриз  ва абурун муаллимриз чна рикIин сидкьидай  аферин, чухса­гъул лугьузва. Жегьилрин яратмишунри  чи рикIерик кьетIен шадвал кутазва.

“Йисан мухбир” премия  — 3000 манат. Инанмиш я,  куьнни, къелемдин юлдашар, редколлегиядин къарардал рази жеда — и премия “Лезги газетдихъ”  галаз яргъал йисара сих алакъаяр хуьзвай, СтIал Сулейманан райондин яшайишдинни экономикадин гьалдикай датIана  хабарар гузвай мухбир Хазран  Кьасумова лайихлудаказ къазанмишнава. Х.Кьасумов  “Лезги газетдин”  виридалайни активлу  мухбиррикай сад я.  Адан макъалайрин, асул гьисабдай  чкайрилай репортажрин, очеркрин итижлувал адакай ибарат я хьи, абуру  халкьдин гьакъикъи яшайиш, къамат къалурзава, кьиле физвай крариз дуьз къимет гузва.

Конкурсра гъалиб хьанвай, гьакIни газетдин редакциядихъ галаз сих алакъа хуьзвай вири  юлдашриз  редакциядин коллективди  агалкьунар рикIин сидкьидай тебрикзава. Къуй куь къелемар мадни хци хьурай! Премиярни дипломар, редакциядиз мугьман хьайила, вахчуз жеда.

Ж. Саидова