Лап хъсанбурун жергеда

Куьруь къейд.

Максим Эминов 1953-йисуз  Сулейман- Стальский райондин Макьарин хуьре къуллугъчидин хизанда дидедиз хьана.

1970-йисуз  Герейханован хуьре 10-класс акьалтlарна, ам ДГУ-дик экечlна.

1975-йисуз СтIал-Къазмайрин юкьван школада муаллим яз кlвалахиз башламишна.

1981-2010 –йисара Россиядин ФСБ-дин Дагъустанда авай Управленидин районрин ва шегьеррин отделрин начальник яз къуллугъна.

2010-йисалай инихъ Дербент шегьердин кадетрин корпусдин директорвилин везифаяр тамамарзава.

Кlвалахдивай къерех тахьана, 1986-1989-йисара СССР-дин КГБ-дин кьилин школа, 2004- йисуз Санкт-Петербургдин инженервилинни экономикадин университет акьалтlарна.

Ам гьукуматдин са шумуд шагьабдин иеси я.

Хизанда пуд хва тербияламишнава. Вирида кьилин образование къачунва ва къанун-къайда хуьдай органрани Газпромда гьакъисагъвилелди зегьмет чlугвазва.

2018-йисан   26-29- октябрдиз  Санкт-Петербургда кьиле фейи Вирироссиядин чирвилерин “Гележегдин школа” тlвар алай  форумда  ва “Россиядин алай аямдин школа вилик тухунин гележег ва месэлаяр” темадай тухвай XXVI конференциядал Советрин Союздин Игит  В.А.Эми­рован тlварунихъ галай, пак князь А. Невскийдин орден  авай Дербентдин кадетрин корпус  (ДКК)  “Россиядин лап  хъсан 100 школа” конкурсдин лауреат, анин директор Эминов Максим Рамазанович “2018-йисан директор” гьуьрметдин знакдиз лайихлу хьана.

Мярекатдал М. Эминова “Система дополнительного образования в кадетских школах-интернатах и проблемы её развития” темадай авур докладдиз  Международный еридин ва маркетингдин академиядин президент, “Профессия — директор” журналдин кьилин редактор Раил Кашапова виниз тир къимет гана.

И шад хабар агакьайла, чун Да­гъустан Республикадин лайихлу муаллим , “Лезги газетдин” амадаг полковник Максим Эминовахъ галаз гуьруьшмиш хьана. Образованидин хиле кадетрин корпусди къазанмишнавай чlехи агалкьун мубаракна, чна адавай кадетрин корпусдин тарихдикай, коллективдин зегь­метдикай ва кадетрин агалкьунрикай суьгьбет авун тlалабна.

— Акьалтзавай несил ватанпересвилин руьгьдаллаз тербияламишун образованидин идарайрин кlва­лахда кар алай месэлайрикай сад я, — эгечIна суьгьбетдив М.Эми­нов. — Россиядин кадетрин школа-интернатра — генани.  Россияда кадетрин школаяр 300 йис идалай вилик арадал атана. Абуру халис пешекарар, офицерар гьазурунин карда чlехи роль къугъвана ва къугъ­вазва.

Дербентдин кадетрин корпус (школа-интернат) 2000-йисан 17-августдиз ачухна.

Кадетрин лап хъсан адетар винел ахкъудунин мураддалди ДКК-да вичин яржар арадал гъанва: пайдах, гимн, герб, вымпел,  ДКК–дин выпускникдин хурудал алкlурдай  знак, девиз, кьин, кадетдин намусдин кодекс ва кадетвилиз кьабулунин къайда.

КIелзавайбуруз корпусдин къенепатан уьмуьрдин  къайдайралди ара датlана аскервилин тербия гузва, абуру РФ-дин Яракьлу Къуватрин ва ДКК-дин уставрал, къенепатан низамдин къайдайрал, кьунвай кьинел амалзава. Кадетдин югъ, партадихъ ацукь­­­на, сад лагьай­ тарсунилай ваъ,  экуьнин ирид жез 15 декьикьа амайла, физзарядкадилай баш­ламиш жезва. Ахпа катун, пере­кладинадал кlвалахун ва икI мад. Гьихьтин гьава аваз хьайи­тlани, физзарядка тухузва.

Кадетриз тербия махсус гьазурвал авай офицерри-тербиячийри гузва. Интернатда шартlар аскеррин уьмуьрдин къурулушдиз ухшар ава.

Ватанпересвилин тербия гунин мураддалди чна жуьреба-жуьре мярекатар тешкилзава: элкъвей столар, конференцияр, классдин ся­тер, жуьрэтлувилин тарсар, шад гьа­лара кадетдин кьин кьунин серенжем. Мадни, кадетри хушвилелди “Ватан хуьзвайбурун югъ”, “Орлята России”, “Призывникдин югъ”, “Георгиевская лента” мярекатра, жегьилрин спартакиадайра иштиракзава, абур музейриз, военный частуниз, погранзаставадал физва. Ватандин Чlехи дяведин, афгъандин ветеранрихъ, Венгриядин ва­къи­айрин иштиракчийрихъ галаз гуьруьшар тухузва.

Образованидин программаяр уьмуьрдиз кечирмишунин мураддалди кIелзавайбуруз культурадин,  ахлакьдин ва гуьзелвилин (эстетикадин) тербия гунин, кардин ва тешкиллувилин, низамлувилин ерияр хкажунин мураддихъ элкъуьрнавай, Ватандиз намуслувилелди къуллугъдай лайихлу кадетар гьазурунин  кьилдин учебный план туькlуьрнава.

ДКК-да кадетрин илимдинни ахтармишунрин общество (НИКО) кардик ква. Чи кадетри гьар йи­суз Вирироссиядин илимдинни  ахтармишунардайбурун “Гележегдиз кам”, Вирироссиядин тарихдинни ватанпересвилин “Гьуьлерин баркаллувилин таж” конкурсра, Вирироссиядин кадетрин  яратмишунрин “Ватандин бажарагълу жаванар” фестивалда, республикадин дережада кьиле физвай гьар жуьре конкурсра  иштиракзава  ва кlвен­кlвечи чкаярни кьазва. Икl, 2014-йисуз Азизов Ханмегьамед Вирироссиядин илимдинни  ахтармишунардайбурун “Гележегдиз кам” конкурсда 2-чкадиз, 2015-йисуз гьа и конкурсда Мирзоев Равил 1-чкадиз лайихлу хьана. 2015-йисуз Санкт-Петербургда кьиле фейи Вирироссиядин тарихдинни ватанпересвилин “Гьуьллерин баркаллувилин таж” конкурсда Эминов Амира гъалибвал къазанмишна. 2016-йисуз кадетрин корпусдин тербиячийри Вирироссиядин кадетрин  яратмишунрин “Ватандин бажарагълу жаванар” фестивалда “Киновидеотворчество” номинациядай сад лагьай чка кьуна. Идалайни гъейри, и фес­тивалдин кьуд номинациядай  кадетар “дипломантар” лагьай тlва­рариз лайихлу хьана.

2018-йисуз Дагъустандин халкь­дин шаир Расул Гьамзатован 95 йисан юбилейдин сергьятра аваз тухвай республикадин кlелдай­бу­рун конкурсда Велиханов Эльмана сад лагьай чка кьуна.

Кадетрин корпусда художест­венно-эстетикадин  хел хъсандиз виликди физва. Ина “Милли кьуьлер”, “Чирвилер артухардай къу­гъу­нар”, “Изостудия”, “Психология”, “Информациядин технологияр” кардик ква.

И студийра машгъул жезвайбуруз инсан, инсаният, чун элкъуьрна кьунвай алем кlанаруниз, музыкадин культурадин бине ва  руьгьдин культура  хкажиз куьмекзава.

Корпусда кадетрин  уьмуьрда физический культурадини  спортди кьетlен чка кьазва.  Спортдин уьмуьр гьар са кадет патал важиблу я. И рекьяй кадетри иштиракзавай гьам республикадин ва гьамни Вирироссиядин “Ватандиз къуллугъиз гьазур я” военно-спор­тивный къугъунра еке агалкьунар къалурзава. Эхиримжи 6 йисуз  Дербентдин кадетрин корпусди “Гъалибвал” лишандик кваз ту­хузвай военно-спортивный къугъунра галаз-галаз кlвенкlвечи чкаяр кьуна.

2016-йисуз Ингушетия Республикада кьиле фейи Кеферпатан Кавказдин военно-спортивный “Зарница”  къугъунра Дагъустандин па­тай чи тербиячияр экъечlна. СКФО-дин ва  ЮФО-дин субъектрин 21 командадин арада “Шумал я, къаматлу я, гьуьрметдиз лайихлу я”  ва “Визитдин карточка” номинацийрай чи командади лап хъсан нетижаяр къалурна, гъалибвал къазанмишна. Вири командайрин арада “Лап хъсан командир” лагьай тlварцlиз Али Измаилов лайихлу хьана ва адаз рикlел аламукьдай савкьатни  гана. Гьар жуьре номинацийрай сад ва кьвед лагьай чкаяр Артем Межидова ва Тагьирбег Сулейманова кьуна.  2017-йисуз ДКК-дин командади Москвада кьиле фейи Вирироссиядин “Гъалибвал” военно-спортивный къугъунрин финалда иштиракна. Ана чи командади военный рекьяй хъсан гьазурвал ва вичихъ вини де­режа­дин низам  авайди къалурна.

Гьелбетда, и агалкьунар корпусдин лап хъсан пешекарвал авай  педагогрин коллективдин гьакъисагъ зегьметдин нетижа я. Заз инал чпин пешедив ва аялрив рикl гваз эгечlзавай, чешнедиз лайихлу тир работникрин тlварар кьаз кlанзава: учебный ва тербиядин рекьяй директордин заместителар Абасов  Ашурали ва  Абдуллаев  Жабраил, урус чlалан муаллим Халилова  Ок­сана, къецепатан чlаларин муал­лим­ Ирахова Мугьрузар, общест­во­знанидин ва тарихдин муаллим  Гьа­бибулаева  Наргиз, физкультурадин муаллим Исрафилов  Радик.

Къагьриман Ибрагьимов