Къурушар кьве хуьр ава: ЦIийи Къурушар ва Вини Къурушар. ЦIийи Къурушар 1952-1953-йисара Хасавюрт райондин мулкарал куьч хьана. Чи суьгьбет Вини Къурушрикай я.
Лезгистандин къадим хуьрерикай сад тир Къурушрин хуьр Докъузпара райондин центрадивай кьиблепата 22 километрдин яргъа, Самур вацIун эрчIи пата гуьзел дагъларин юкьва экIя хьанва — Шалбуз дагъ, Яру дагъ, Базар-дуьзи, Рагъдан дагъ, Мулар дагъ ва икI мад.
Алкьвадар Гьасан эфендидин, Бакиханован делилралди, хуьруьн бине кутурбур Дагъустандиз Арабистандай атай Курейшитар тIвар алай тухумдин векилар я. 1090-йисуз иниз, кьиле Шейх-Шах Шалбурзи аваз, 30 хизан атана, хуьр кутуна. Адаз Курейш тIвар гана.
Гилан Къурушрин хуьруьн жемят гзаф тухумрикай ибарат я. Хайтакьар, Гилевар, ТетецIар, Фалакьар, Мисрияр, Зангавар, Гьебешар, Къызырар, Везирар, Авурар, Къулдуьрар, Къаражанар ва масабур. Азербайжанда 25000-дав агакьна къурушвияр яшамиш жезва. Хуьр гьуьлуьн дережадилай 2516 метрдин вине ава. Исятда ана саки агъзурдалай виниз инсанар яшамиш жезва. Ина юкьван мектеб, мискIин, почта, клуб, медпункт ава. Нажмудин Самурскийдин тIварунихъ галай хуьруьн мектебда кIвалахай ва гилани кIвалахзавай 5 кас муаллимар РД-дин лайихлу муаллим тIварцIиз лайихлу хьана: Гьажиев Эмирагъа, Дуьгуьшев Къумри, Агъаметов Рустам, Жаватов Межид, Къубатов Зинхар. Хуьруьн жемятдин арадай профессорар, илимдин кандидатар, генералар, полковникар, духтурар акъатна. Ватандин ЧIехи дяведин йисара инай 570 кас кьегьал рухваяр фронтдиз фена. 400 касдиз элкъвена хтун кьисмет хьанач. Абурукай 300-далай гзафбур телеф хьана.
Къурушар Хасавюрт райондиз куьч хьайила, хуьре амукьай жемят саникни квачиз хьана. 1955-йисуз къунши хуьрерай — Миграгъай, Къалажухдай, Къаракуьредай, Мискискай буржуна малар, хипер, балкIанар гъана, хуьре Нажмудин Самурскийдин тIварунихъ галай колхоз тешкил хъувуна.
Къунши Текийрин хуьрелай виниз 12 км. мензилдиз Къурушдал машиндин рехъ авачир, гъуьр, кьел, нафт ва маса герек затIар балкIанрал алаз хкидай. Агьалияр гзаф азиятдик квай. 1965-йисуз райондай трактор ракъурна, хуьруьз машиндин рехъ туькIуьрна. Азиятдикай хкатна, жемят гзаф шад хьана.
Къурушрихъ хъсан гегьенш яйлахар, гурлу вацIар, булахар, такабурлу дагълар ава. Агьалияр, чпин ата-бубаяр хьиз, мал-къара хуьнал машгъул я. Алай вахтунда хуьре уьмуьр кечирмишун патал къулай шартIар ава. Аниз 8 километрдин мензилдай турбайра аваз Шалбуз дагъдай къайи яд гъанва.
Хуьре “Горная вода” михьи цин цех кардик ква. Виридан кIвалера цин кранар, гьамамар ава. Бубайрин юрдар, гегьенш чуьллер, хайи чилин накьвар-ибурулай багьа вуч ава. ЦIийи къурушвияр хайи дагъдин хуьруьз хийир-шийирдик, мукьва-кьилийрал кьил чIугваз, мукьвал-мукьвал хквез-хъфизва.
Къуй авадан хьурай чи вири хуьрер!
Къудрат Жаватов, Шихали Багъиров
