Дагъустан Республикадин Кьил Сергей Меликова 24-апрелдиз къенин йикъан месэлайриз талукь совещание кьиле тухвана. Абурук РФ-дин “Национальная система пространственных данных” госпрограмма уьмуьрдиз кечирмишун, туристар кьабулуниз гьазурвал акун, регионда чиликай мяденрин менфятлу шейэр хкудун авай гьал ва иесисуз гьайванрин месэла гьялун акатзавай.
Мярекатдал 29-апрелдиз республикадин умуми субботник тухуникайни веревирдер авуна. РД-дин премьер-министр Абдулмуслим Абдулмуслимован гафаралди, субботникда 100 агъзурдав агакьна инсанри иштиракда. Абур герек вири шейэралди, алатралди таъминарда. Субботникдиз тамамардай кIвалахрикай хсуси карханаяр, идараярни хабардарнава.
“Субботникда вирида, гьа гьисабдай яз депутатри, гьукумдин крар идара ийизвай органрин векилрини иштиракун лазим я. И важиблу мярекат анжах жергедин агьалияр патал тешкилна виже къведач. Вилик-кьилик квайбуру чешне къалурун лазим я. Им лап важиблу месэла я. Иллаки Ватандин ЧIехи дяведин иштиракчийрин сурариз, абуруз эцигнавай обелискриз кьетIен фикир гана кIанда”, — лагьана С.Меликова.
Дагъустан туристар кьабулуниз гьазур хьуникай ва туризмдихъ галаз алакъалу объектар зирзибилдикай михьуникай РД-дин туризмдин ва халкьдин художественный сеняткарвилерин рекьяй министр Эмин Мерданова малумат гана.
Алай вахтунда туристар гзаф физвай чкаяр зирзибилдикай михьунин мураддалди министерстводи “Эко-тур-2023” проектдин сергьятра аваз экологиядин кIвалахар тухузва. Туризмдихъ галаз алакъалу вири чкайра зирзибил вегьедай контейнерар ва ящикар эцигзава. Министерствода и месэладал машгъул жедай махсус десте тешкилнава. Республикадин агьалийривай ва мугьманривай, туристар физвай чкайра зирзибил аваз хьайитIа, шикилар яна, махсус дестедал агакьарун тIалабзава. Гьар са районда ва шегьерда авай нукьсанар арадай акъудун патал жавабдар ксар тайинарнава.
“Агьалийрин арза-ферзедиз килигунал, кьабулунал ва кимивилер арадай акъудунал гьалтайла, Хунзах, Казбек ва Табасаран районра и кIвалах хъсандиз тешкилнава”, — малумарна Эмин Мерданова.
Министрди муниципалитетрин кьилерин рикIел туристрин центраяр гьазурунал гуьзчивал тухун чпин хивевай кар тирди хкана. Мугьманар къвезвай чкаяр аваданламишун, анагар герек алатралди, шейэралди тадаракламишун, вахт-вахтунда михьун ва кIватI жезвай зирзибил герек чкайриз тухун лазим тирдакай лагьана. И месэладиз талукь кIвалах региондин тIебиатдин ресурсрин министерстводини кьиле тухузва. Ада муниципалитетрихъ галаз санал мукьвал-мукьвал туристар гзаф физвай чкайра субботникар тешкилзава.
РД-дин ТФМОС-дин такьатар ишлемишзавай гьал ахтармишунин нетижайрихъ галаз фондунин директордин везифаяр тамамарзавай Халисат Зайпуллаевади танишарна. Гъилевай йисуз ОМС-ди Дагъустанда медицинадин 288 идарадиз пулдин такьатар чара ийизва. Абурун са пай хсуси идараяр я. Малум хьайивал, хсуси клиникайрини диагностикадин, гемодиализдин, стоматологиядин, акушервилин, гинекологиядин, онкологиядин, реабилитациядин, ЭКО-дин къуллугъар ийизва.
ФОМС-дин такьатар ишлемишзавай гьал ахтармишайла малум хьайивал, медицинадин государстводин идарайра авуна кIанзавай къуллугърай (МРТ ва КТ) ФОМС-ди хсуси клиникайриз пулар чара ийизвай дуьшуьшар дуьздал акъатна. Сергей Меликова Дагъустандин гьукуматдал региондин здравоохраненидин министерстводи вичиз табий тир медицинадин идарайрин кIвалах гьикI тухузватIа ахтармишун тапшурмишна.
Дагъустанда иесисуз гьайванрин месэла гьялуниз талукь яз тухвай кIвалахдикай РД-дин ветеринариядин рекьяй комитетдин председатель Мегьамед Шапиева малумат гана. Талукь тир серенжемар кьабулун Сергей Меликова апрелдин сифте кьилерай тапшурмишнай.
Алай вахтунда комитетди тапшуругъ кьилиз акъудун патал махсус план туькIуьрнава. 644 кицI хатасуз авунва. Махачкъалада авай “Питомец” МУП-дин кIвалахни ахтармишна. Рехъ гузвай гъалатIар дуьздал акъудна ва абур туькIуьрдай рекьер жагъурнава. Иесисуз гьайванрин къайгъу чIугун патал Махачкъаладин, Дербентдин, Къизлярдин, Избербашдин, Буйнакскдин, Хасавюртдин, Дахадаев ва Буйнакский районрин талукь идарайриз алава такьатар чара авунва.
Дагъустандин Огни, Хасавюрт, Каспийск шегьерра ва Хасавюрт, Дербент, Ахцегь районра гьайванар патал дараматар эцигдай чилер тайинарнава. Дербент шегьерда и кIвалах куьтягьзава. Махсус чкада (приют) 180 кицIиз чка жеда. С.Меликова иесисуз гьайванрин месэладин важиблувал къейдна, ам гьялун чпин гъиле кьадай карчийриз куьмек гудай рекьер жагъурун лазим тирдакайни лагьана.
Хийир Эмиров
