Ихьтин кьисметрин дидеяр, бадеяр алай аямда тек-туьк гьалтда. Яшар 90-далай алатнавай бадейрин аял ва жегьил йисар гьихьтинбур хьанатIа?.. Уьмуьрдин ахьтин яргъи рехъ гьикI кьиле тухванатIа?.. Шумуд къекъуьнди, тIвалрини хъутIалри манийвилер гуз хьанатIа?.. Гьихьтин къуватри хвена, руьгьламишна, виликди фидай мумкинвилер ганатIа?..
Суалар гзаф я, гьакъикъат — сад. Чи вилик алай вахтундани викIегьвилелди, умудлувилелди гележегдиз килигзавай, патав гвай веледризни, эвледризни инсанвилин ахлакьдин насигьат гузвай, уьмуьрдин тежриба чирзавай бадедин — чIехи дидедин къамат ква!
Сабэтхалум Алимовна Агьмедова… Ам Мегьарамдхуьре яшамиш жезва. Вичин уьмуьрда ада 10 аял хвена, чIехи авуна! Вичин хайибур — 3, диде къакъатна амукьайбур — 7…
Гьейранвалзава за. Алай аямда, ирид аял кIвалевай, субай хьанвай итимдиз гъуьлуьз физ гьазур рушар гьалтдатIа?.. Завай “эхь” лагьана жаваб гуз жезвач. Гъуьлуьз тефена амукьай рушарни, ерли эвленмиш тахьай жегьиларни, папар кьена, хизанар дарвиле, чеб дердисервиле гьатнавай итимарни (50-70 йисара авай) зал хейлинбур гьалтна…
Тек са кар: жегьил руш яз, ирид аял галай итимдиз гъуьлуьз фин, иридан кьилел вичихъни пуд хъхьун, цIудни хвена, чIехи авун, гьарма сад чпин дережайрив агакьарун, цIудаз цIуд мехъерна, абурун веледар — вичин хтулар метIерал кьун, тербияламишун — им дишегьлидин кьегьалвал тушни!..
Сабэтхалум Алимовнадин аялвал Ватандин ЧIехи дяведин ва адалай гуьгъуьнин лап залан йисарал гьалтайди, жегьилвилин вири йисар гьам Ватан, гьамни хизанар (жегьил несилар) хуьниз бахш авурди рикIел гъайила, аквада хьи, и бадедиз ял ядай вахт бажагьат хьана.
12 йиса авай аял тирла, адан буба Алим гуьгьуьллувилелди фронтдиз фена. Хтанач буба дяведай. А кьисмет акунач, я веледрин вилни атIанач…
Сабэта вичин дидедизни куьмекна, колхоздин гвенриз, векьериз, багъларизни салариз физ, вичелай гъвечIи кьуд аялдизни (са гадани кьве руш) килигна, хуьруьн мектебдани кIелна. Имни бес аялдин Игитвал тушни! Стхани, вахарни а залум йисарин четинвилерай акъудна!..
Ирид лагьай класс акьалтIарна, мад кIелдай, маса чирвилер къачудай мумкинвал амукьнач…
Вичелай гъвечIибур са бубат кIвачел акьалтайла, Сабэтхалума вичин кьисмет, винидихъ лагьанвайвал, паб рагьметдиз фена, 7 аял галаз амукьнавай субай офицер, хуьруьн муаллим Агьмедов Ибрагьимахъ галаз сад авуна. Адан ирид аялдин кьилел мад пуд велед артухарна!..
Агьмедоврин сихил къе чи чIехи уьлкведин кьуд патаз чкIанва. Са хци — илимрин доктор Герман Ибрагьимовича Германияда, Кемницкий университетда кIвалахзава.
Агьмедов Ибрагьим чаз неинки хъсан муаллим, гьакI аялар патал гуьзел эсерар кхьей писатель язни чида! Адан къелемдикай хкатай “ГъвечIи дустар”, “Сефералидин месэлаяр” ктабар чи аялрин гъилера къени ама. Са ктаб адан хва Германа, немс чIалаз элкъуьрна, Германиядани чапнава!
Сабэтхалум Алимовнади вичин итимдални, веледрални дамахзава. Бада фенач чIугур зегьметар! Вири веледри уьмуьрда чпиз лайихлу чка кьунва.
Германалай гъвечIи стха Агьмеда Ростовда кIелна, юриствилин пеше къачуна, алай вахтунда Мегьарамдхуьруьн райондин прокуратурада къуллугъзава. Адахъ юстициядин подполковникдин чин ава.
Рушари — Индиради ДГУ-дин алишверишдин факультетда кьилин образование къачуна, гьа хиле зегьмет чIугуна, гила ам бизнесдал машгъул я.
Муслимата саки 30 йисуз Мегьарамдхуьруьн райондин архивдин начальниквиле кIвалахна… ИкI, амай аялрикайни, хтулрикайни, птулрикайни рахаз жеда…
Ватандин ЧIехи дяведин ветерандин зегьметар такуна амач. Адахъ государстводи ганвай хейлин медалар, маса шабагьар ава. Гъилевай йисуз тебрикрин чарар ва пулдин пишкешар адаз РФ-дин Президент В.Путиналай, райондин администрациядин кьил Ф.Агьмедовалай хтана.
Президентдин Чарче кхьенва: “Чна квел, уьтквем, руьгьдай мягькем инсанрин несилдал, рикIин сидкьидай дамахзава. Куьн гьакъикъатдин игитар, яратмишдай крарин устадар я!..”
Райондин кьили къейднавайвал, Сабэтхалум Алимовнади дидевилин регьят тушир пак буржи акьалтIай кьегьалвилелди, намуслувилелди кьилиз акъудна. “Аялар тербияламишунин, хизандин бинеяр мягькемарунин, руьгьдин ивирар хуьнин лайихлувилерай чна квез баркалла, сагърай лугьузва…”
Сабэтхалум бадеди, хизанар хуьнилай гъейри, хейлин идарайра (чIехи кIелунар авачизни) намуслувилелди къуллугъна. Иллаки — налогар кIватIунин рекьяй.
Адан рикI милли чIалал, культурадал, литературадал, иллаки «Лезги газетдал» гзаф ала. Исятдани адан зигьин, вилер хци я, кIвализ хтай гьар са нумрадин цIарба-цIар кIелзава!
Рагьметлу Ибрагьим муаллим патални ам адан эсерар кIелай сад лагьай критик ва куьмекчини хьайидал шак алач…
Чна чIехи дидедиз — бадедиз агакьнавай дережаяр рикIин сидкьидай мубаракзава!
Вун варз ятIа,
Гъетер я ви веледар,
Уьмуьрдин ден битмишзавай беледар!
Къуй бахтари берекат гъуй дуьньяда!
Дидейриз гьич кьит тежервал гьуьрметар…
Йисари ваз артухаррай къуватар!
Несилрикай — гьакьван гуьзел савкьатар!..
Мердали Жалилов
