“Уьмуьр яшамиш хьун паталди ганвайди я. Сад ава — жув патал, сад ава — халкь патал­. Уьмуьрдин къимет гзаф яшамиш хьун ваъ, адан гьакъикъи къимет чир хьун я. ЧIехи му­рад авачирдаз чIехи уьмуьрни жедач”, — кхьенва Забит Ризванован “Весида”. Дамахдай кар ам я хьи, халкь патал яшамиш жезвай, баркаллу крарик кьил кутазвай инсанар вичиз гьахълудаказ камалэгьлийринни арифдаррин ватан лугьузвай Сулейман-Стальский райондани гзаф ава. Абурукай яз, чавай чIехи дережадин регьбер, меце­нат  Шайдаев  Зураб  Турабовичан  тIвар кьаз жеда. Район, адан жемят патал рикI михьи и касди гзаф крар авуна. СтIал Сулейманан кIвал-музей арадал хкун патал ада са шумуд миллион манат пул гана. И кьегьалвиляй ва мердвиляй Зураб Турабовичаз Дагъустан Республикадин Гьуьрметдин грамота гана.

З.Т.Шайдаеваз муниципальный райондин кьил Нариман Абдулмуталибовани гьуьрметзава, ам райондин, Лезгистандин баркаллу рухвайрикай сад я лугьузва.

З.Шайдаев 1955-йисуз Курхуьрел дидедиз хьана. Ада хуьруьн 1-нумрадин юкьван школа, 1982-йисуз Ленин­граддин А.А.Жданован тIварунихъ галай государственный­ университет (“Политическая экономия” пешедай), 1992-йисуз Санкт-Петербургдин экономикадинни финансрин университетдин патав гвай Межотраслевой институт “экономикадиз талукь хиляй” пешекарвал къачуналди акьал­тIарна.

Вичин зегьметдин рехъ Зураб Турабовича Г.В. Плеханован тIварунихъ галай Горный институтда ассистентвиле кIвалахунилай башламишна. Гуьгъуьнлай ада институтда илимдин гъвечIи къуллугъчивиле, пиво акъуддай “Бал­тика” заводда финансрин хиляй начальниквиле, кьилин бухгалтервиле кIвалахна.

1991-йисан ноябрдиз З.Т. Шайдаеваз Санкт-Петер­бургда эцигунардай зурба карханайрикай сад тир “Коломяги-Ретро” акционервилин агалай обществодиз (ЗАО) кIвалахал теклифна: адакай финансрин рекьяй директор хьана.

1994-йисалай Зураб Турабович ЗАО-дин генеральный директор я.

Лагьана кIанда, 1980-йисарин эхирра ва 1990-йисарин сифте кьилера Санкт-Петербургдин Коломяги микрорайонда гележег патал эцигунар тухунин патахъай массовый информациядин такьатра гьар жуьредин фикирар раижна. Сифтедай ана авай кIарасдин ва куьгьне маса кIвалер чукIурна, абурун чкадал гзаф мертебайрин кьакьан кIвалер эцигунин фикирдал атана. Ам­ма агьалияр и проектдиз акси экъечIна.

Гуьгъуьнлай Коломягида тIимил, яни 2-4 мертебайрин кIвалер эцигунин проект кьабулна, вични тIебиатдин акунар, шикил, тегьер (ландшафт) хуьналди. И проектдин авторрикай сад Зураб Турабович тир. 1991-йисуз “Коломяги-Ретро” фирмади Санкт-Петербургдин администрациядивай проектар гьазурдай ва цIийи жуьредин кIвалер эцигдай ихтияр къачуна. Сифтедай Генеральный пландай кьве кварталда (11Б ва 12Б) тIимил мертебайрин кIвалер, коттеджар эцигна. 12 квартирадикай ибарат тир 3 мертебадин дарамат-коттедж ачухунин мярекатда Санкт-Петербургдин мэриядин, Приморский райондин администрациядин векилри, депутатри иштиракнай. Са куьруь девирда Зураб Турабовича регьбервал гузвай “Коломяги-Ретро” ЗАО-ди и  микрорайонда ва виликан Мартыновка хуьре 60 агъзур квадратный метрдин майдан авай 2-4 мертебайрин кIвалер, гуьзел акунрин общественный дараматар эцигна. Эцигунриз желб авур инвестицийрин кьадар 22 миллион доллардилай виниз хьана. КIвалер ва общественный дараматар эцигдайла, фирмади вилик йисара ишлемишиз хьайи эцигунрин материалрикай хьиз, алай аямдин цIийи материалрикай (мисал яз, газобетондикай) ва технологийрикай (мисал яз, немсерин) менфят къачузва.

З.Т. Шайдаев кьиле авай “Коломяги-Ретро” ЗАО-ди эцигзавай тIимил мертебайрин кIвалериз ва общественный дараматриз Санкт-Петербургдин массовый информациядин такьатра “Са кIарцIин виняй тир кIвал”, “Заз кIанзавай кIвал”, “Гележегдин кIвал” лагьана тIварар ганва.

“Коломяги-Ретро” фирмади эцигунрин кIвалахар кьиле тухунихъ галаз сад хьиз агьалийрин яшайишдин месэлаярни гьялзава. ИкI, ада куьгьне кIвалера яшамиш жезвай агьалияр алай аямдин цIийи кIвалериз акъудунин барадай  шегьердин исполнительный властди тестикьарай программа тамамарна.

Коломяги микрорайон цIийикIа туь­кIуьр хъувунин ва вилик тухунин ре­кьяй фирмади уьмуьрдиз кечирмишзавай проектда цIудралди амадагри, гьабурукай яз “Падамс”, “Сод­ружество”, “Элита-Девелопмент”, “Сигма”, “Северо-Западная строительная корпорация” ва маса карханайри активвилелди иштиракзава.

Генеральный пудратчивилин организацийрин кьетIен заказралди кьилди-кьилди ксарин проектрай эцигнавай ва ишлемишиз вахканвай яшайишдин кIвалерин кьадарни Коломягида 30-далай виниз я.

Зураб Шайдаеван фирмади эцигнавай гзаф кIвалери — коттеджри, кьилди къачуртIа, “Заз кIанзавай кIвал”, проектдай эцигнавай 80 квартирадин кIвали, 500 квадратный метрдин майдан кьунвай, керпичрин, кьилди са хизан яшамиш жезвай кIвалери (особнякди), Рябиновая куь­че­да авай 3700 квадратный метрдин майдан кьунвай 12 квартирадин коттедждин къайдадин кIвали, виликан­ Мар­­тыновка хуьре эцигнавай 200 квартирадин кIвали, РФ-дин оборонадин министерстводихъ галаз санал Щер­бакован ва Репищеван куьчейра эцигнавай кьакьан кIва­лерин комплексди ва маса дараматри Коломягидал абур гъизва.

2001-йисалай “Коломяги-Ретро” ЗАО эцигунрин “Строительная корпарация “Союз” холдингдик акатзава. Компанийрин дуствили (содружество) эцигунрин кIвала­хар, инвестицийрин проектар гьазурунилай эгечIна, объект ­эцигна ишлемишиз вахкудалди вири санал кьилиз акъуддай мумкинвал гузва. Алай вахтунда компания 11А кварталда Денисоврин-Орловрин ва Ни­китинский виликан усадьбайрин патав 14 агъзур квадратный метрдин майдан кьадай тIимил мертебайрин яшайишдин кIвалерикай, эл­къвена кIевирнавай коттеджрикай, квартирайрин сек­цийрикай ибарат тир “Фаворит” комплекс эцигунал машгъул я.

— Жув, хизан яшамиш жедай кIвал хьун гьар са касдин мурад я, — лагьана Санкт-Петербугрдин журналистриз гайи интервьюда “Коломяги-Ретро” ЗАО-дин генеральный директор Зураб Шайдаева. — Зун атайла, Коломягида авайбур куьгьне кIвалер тир. Мумкинвал хьанмазди, за микрорайондин инфраструктура дегишарун, вилик тухун, агьалийриз яшайишдин шартIар яратмишун кьетIна. Са кьадар кIвалахар кьилиз акъудиз алакьни авуна. Заз и гуьзел шегьер бегенмиш я, агьалияр гзаф кIанда. Къулайвилер яратмишун зи кIвалахдин асул мурад я. “Къулайвилер” гафунин манада заз яшайиш патал хъсан шартIар, къацувал авай къулай гьаятар, кIвалерихъ галай дуьзмишнавай рекьер, сервисдин къуллугъар патав хьун… аквазва. Чи фирмади гьа и рекье кIвалахни ийизва.

Малум хьайивал, мукьвара Зураб Турабовичан 65 йис тамам хьана. Чна адаз вири районэгьлийрин патай юбилей мубаракзава.

Квехъ мягькем сагъламвал, кIва­лахда, гьар са карда агалкьунар хьурай, гьуьрметлу Зураб Турабович!

Хазран Кьасумов