Чун и мукьвара Дербент шегьерда хуьруьн майишатдин ярмаркадиз фенвай. Ина чи вил “Гьалал” кхьенвай продукцияда акьуна. Павильондин дезгедихъ, верчер ва маса як къачуз, инсанрин учир галай. Са упаковка гъиле кьуна килигайла, ам “Гюней” тIвар алай компаниядин продукция яз хьана. “Гюней” гаф акурла, (чи “гуьне” гафунин диб тир) им, гьина авачтIа­ни, чи патан продукция лагьай фикир атана. Мукьувай таниш хьана, хабарар кьуна, малум хьайивал, ам Мегьарамдхуьруьн райондин Оружба хуьруьн мулкунал эцигнавай инвестпроектдин къушчивилин ООО “Гюней” фабрика я.

ООО “Гюней” фабрикадин генеральный директор  Сергей  Борисович Виноградовахъ  галаз авур суьгьбетдай малум хьайивал, Кьиблепатан Дагъустандин экологиядин рекьяй михьи районда авай “Гюней” фабрика, диндин ва биохатасузвилин къайдайрал амал авуна, къушарин як гзаф дережайра гьасилзавай, республикада авай алай аямдин сад лагьай агалай комплекс я. Ина верчер, уьндуьшкаяр, уьрдегар, къазар ва цесаркаяр хуьнни ийиз­ва, кутунни. Карханадин коллективди муьштерийрин патахъай къайгъударвал чIугваз­вайдакай, абуру, “Гьалал” стандартди истемишзавайвал, вини дережадин ери аваз гьасилзавай продукциядиз ганвай сертификатри шагьидвалзава.

Карханади продукция токсичный элементрин пестицидар ва антибиотикар квачиз акъудзава. Фабрика анжах алай аямдин дуьньядин лидеррин тадаракралди таъмин я. (PIasson, Rotem (Израиль), Petersime (Бельгия), Chor-Time (США), Iinco (Дания)

Ана муьштерияр патал агъадихъ галай продукция гьазурзава: михьнавай, муркIада тунвай къушарин жендекар, тайин къайдада упаковкада аваз кьилди-кьилди лувар, кIвачер, хурун як, юту­рар ва гьакIни рикIер, лекьер, дур­кIу­нар, гарданар ва масабур.

2021-йисуз карханади саки 492 миллион манатдин къушарин як маса ганва. Им, 2020-йисав гекъигайла, 39 % гзаф я.  Гъилиз атанвай михьи къазанжи­ 53,6 миллион манатдив агакьна. 2020-йисав гекъигайла, им 127 % гзаф я.

• Сергей Борисович, куьн и кIва­лахдал фадлай машгъул яни? — хабар кьуна за.

— Къушчивилин кIвалахда зи тежриба акьван гзаф туш — 2016-йисуз заз иниз гьасилзавай продукция маса гунин карда консультант яз кIвалахиз эверунилай башламиш хьана. Эвелдай саки 16 йисуз за недай-хъвадай шейэр гьасилзавай. Федеральный чIехи бренддин продукция маса гунин сергьятар ге­гьеншариз, са карханада кIвалахна. Малум тирвал, уьмуьрда бязи вахтара чаз хабарни авачиз дегишвилер жеда. ИкI, къушчивилин “Гюней” фабрикадихъ галаз пуд вацра консультант хьуниз талукь яз кутIунай икьрар ругуд вацра мад давамар хъувуна. Жегьил коллектив га­­лаз цIийиз арадал къвезвай ком­па­ниядал гьалтзавай четинвилериз ду­рум гунин, производстводин алакъаяр мягькемарунин, цIийи технологияр, гьамиша дегишвилер кухтаз, кардик кутунин кIва­лахри пешекарвилелди идара авун истемишзавай. За фикирзавайвал, фабрикадин иесийриз за кIвалах идара ийиз­вайвал хуш хьана ва са тIимил вахтунилай заз карханадин регьбервилин къуллугъ теклифна. Гьелбетда, и карди зак руьгь кутуна ва за са куьруь вахтунда къушчивилин хилен сирер чириз гатIунна. Хъсан кар ам хьана хьи, залай­ чун санал вилик фидай, кар чидай пешекаррин коллектив кIватIиз алакьна.

• Ингье ругуд йисуз куьне ина кIва­­лах­зава. И вахтунда  карханадихъ дамахдай хьтин агалкьунар хьанани?

— За чи карханадал, сад тир коллективдал дамахзава. Чна лап вижевай пе­шекарвилин дережа авай къурулуш арадал гъанва. “Гюней” карханада 130 кас кIва­лахдалди таъминарнава. Чи карханади гьасилзавай продукциядин кьадар Дагъустанда саки сад лагьай чкадал ала. Суьрсет гьасилунин рекье производстводин вири къуватар кардик кутуналди, чна Дагъустанда виридалайни гзаф къушарин як гьасилзава. Гьамиша ихьтин кьадарда аваз дережа хуьн гзаф четин я. ГьакI ятIа­ни, чи тупламиш хьанвай коллективдин зегьметдиз килигна, ООО “Гюней” республикада вилик жергейра ава.

• Конкурентрилай гуьгъуьна амукь тавун патал куьне кIвалахда гьихьтин сирерикай менфят къачузва?

— Лугьун хьи, ахьтин сирер авач. Виридалайни кьилин сир алай вахтунин базарда гьуьжетунрин четин шартIара гьасилзавай продукциядин ери вини дережада аваз хуьз алакьун я. Чна адетдин технологиядалди вичиз тешпигь авачир продукт гьасилзава. Чна къушар чIехи ийидайла, жуваз акъваздай къимет агъузарна, менфятлувал хкаждай къадагъа авунвай шей­эр — антибиотикар, якIунни кIарабрин гъуьр ва масабур абуруз гузвач. Чи кьилин макьсад муьштеридиз ери авай, сагълам, хатасуз продукт гун, ам мад сеферда, чна гьасилзавай продукт къачуз, чи патав хкведайвал авун я.

• Квехъ мукьвал вахтара бизнес гегьеншардай фикирар авани?

— Дугъриданни, чи карханадин вири цех­ри тамамдиз кIвалахзава. Гьихьтин кар­хана хьайитIани, ам вилик фин лазим я. Чнани чи карханадин сергьятар ге­гьеншардайвал я. Чахъ къушар чIе­хи ийидай цIийи корпус эцигдай проект ава. Гена­ни, чна жуван продукция хсусидаказ гьялунизни кьетIен фикир гузва. Гележегда чаз акъудзавай ме­тягь­дин линейка гегьеншардай фикирарни ава.

• Гьукуматди куь бизнесдиз куьмек гузвани?

— Чна госорганрихъ галаз сих ала­къа­да аваз кIвалахзава. Россияда къуш­­чивилин хел фадлай субсидияр га­лачиз ви­чи-вич таъминарзавайди я. ГьакI ятIани, чаз гьукуматди тадаракар, улакь ва къушчивилин хилез герек авай производстводин шейэр къачудайла, куьмекдин гъил яргъи ийизва.

• Сергей Борисович, куь кIва­лахда виридалайни четин вахт гьим хьана?

— Са гьихьтин ятIани вахт къейд ийиз жедач. КIвалахзавай вири вахтунда гагь ина, гагь ана четинвилер ацалтда. А четинвилерай чун лайихлудаказ экъечIза­ва. Амма рикIел аламай четин вахтарикай сад къуьлерин бегьер тIимил хьайи йисар я. Кархана патал къуьл, гьажибугъда кьит хьун лап къурхулувал я. ГьикI лагьайтIа, карханадин 70 % харжар верчериз гузвай емдиз акъатзава. Адан къимет багьа хьайила, суьрсетдин къиметни хкаж жезва.

• “Гюней” къушарин фабрикади чи региондин базарда гьи пай кьазва?

— Дагъустандин базар екеди я. Чи карханади йиса 5 агъзур тонн гьасилзава. Им, Дагъустанда ишлемишзавай къушарин вири якIун кьадардиз килигайла, тахминан 8 % жезва. Чаз чкадин базардихъ гележег авайди аквазва ва ина чи пай артухариз кIанзава.

• Малум тирвал, квевай куь продукцияди кьазвай сергьятар неинки Дагъустанда, гьакI Россиядин регионрани гегьеншариз алакьнава. Им, гьелбетда, куь агалкьун я. ЦIийи продукциядин жуьреяр арадал гьикI къвезва ва муьштерияр гьикI жагъурзава?

— Эхь, дугъриданни, чи продукция не­­инки са чкадин базарриз герек я. Адаз Дагъустандилай, гьакI Россиядилай къе­­­цени къимет ава, ишлемишзава. “Гьа­лал” къайдайрал амал авуна акъуд­завай суьрсетдиз вири регионра муьш­терияр ава. Авайвал лугьун, жува акъуд­­­завай шейиниз муьштерияр хьун па­тал ам вини дережадин ери авайди хьана кIанда. Чна и кIвалахдиз кьетIен фикирни гузва. Къейд ийин, жуван муьш­терийрихъ галаз гьамиша алакъа­да хьун, абурун игьтияжрин  гъа­вурда хьун — имни кIвалах вилик тухунин шартI я. И кар чир хьайила, цIийи шей гьасилун герек тирдан гъавурдани гьатда.

• Хуьруьн майишатдин суьрсет гьасилунив цIийиз гатIунзавай ксариз куьне гьихьтин меслят къалурдай?

— Хуьруьн майишатдин суьрсетдихъ гьамиша инсанрин игьтияж жеда. Россия дуьньяда недай-хъвадай суьрсет гьасилзавайбурун арада фадлай вилик жергейра ава. Россиядиз гегьенш чи­лер­ни ава. Чи­ликай хкудзавай кьван хийирлу шейэр я фад, я геж куьтягь же­да. Амма недай-хъвадай суьрсетдихъ гьамиша игьтияж амукьда. Иллаки — хъсан еридиндахъ. Иниз килигна, кIва­лах гъиле кьазвайди жу­ван кардив рикI гваз эгечIдайди, хъсанвал­ чир жедайди, къайгъу чIугвадайди хьун лазим я.

Къагьриман Ибрагьимов