Сергей Меликов Кьиблепатан Дагъустандиз фини региондин кьилевайбур республика сиясатдин, яшайишдин, жемиятдин ва маса рекьерай цIийи хъийиз эгечIнавайдан гьакъиндай шагьидвалзава. РикIел хкин, Дербентдив 330 млрд манат пул агакьдайвал я. Авайвал лагьайтIа, республикадин кьибле меркез хейлин йисара рикIелай алатнавай шегьер яз авай…
1995-йисуз, 1000-нумрадин къарардал асаслу яз, Кьиблепатан Дагъустандив республикадин и пай вилик тухун патал пулдин еке такьатар агакьун лазим тир. Агакьнач, абур мемекьуьртIна.
Ихтилат физвай къарардин (“О неотложных мерах по стабилизации социально-политической ситуации и экономического положения в южных приграничных районах Российской Федерации в пределах Республики Дагестан”) бинедаллаз, къадим шегьер целди таъминарун патал Амсар-Дербент водоводни туькIуьрун фикирдиз къачунвай. Амма и карни кьилиз акъатнач. Са шумуд триллион манат (2,5 триллиондин тIвар кьазвай) макьсаддив агакьнач, тарашна, тахьай мисална.
Кьиблепатан Дагъустан вилик тухунин жигьетдай кьабулай мад са къарар (1998-йисан 10-сентябрдиз кьабулай 1151-нумрадин) чарарал аламукьна. И месэлаяр кьилиз акъат тавун гьа девирра республикада кьеж квай къуллугъар гъиле авай бязи чиновникри кьиле тухвай гьерекатрин нетижа я. Гзаф дагъустанвийриз и кардикай хабар авач.
Сергей Меликов сифте нубатда Кьиблепатан Дагъустандиз мугьман хьун дуьшуьшдин кар туш. Лагьана кIанда, маса уьлкведихъ галаз сергьятдал алай мулкар вилик тухун кьилди са региондин ваъ, вири уьлкведин стратегиядин метлеб авай месэла я. Стратегиядин жигьетдай лагьайтIа, республикадин и паюнихъ кьетIенвилер пара ава. Тек са Мегьарамдхуьруьн районда пограничный 14 застава кардик ква. Инаг хуьруьн майишат вилик тухун патал къулай шартIар авай пIипI я. Ина надир там экIя хьанва, часпардин патавай Самур вацI авахьзава. ВацIукай ихтилат кватайла, лагьана кIанда, Самурдин яд, авай икьрардал амал тавуна, къунши уьлкведихъ галаз сад хьиз пайзавач. И кардин нетижада вацIун и пата авай лежберриз, фермерриз дигидай яд бес жезвач…
Кьиблепатан Дагъустан рикIелай алудна гзаф йисар тир. Советрин девир рикIел хкин. Тек са Мегьарамдхуьре са шумуд майишат, миллионер совхозар авай. Гила вуч хьанва? Ахцегьрин ичерикай амайбур риваятар я. ЦипицIлухар, хутарин, ичерин, чуьхверрин багълар хкудна, тармарна. Гьелбетда, цуьк акъудзавай чкаярни авачиз туш. Мисал яз, Мегьарамдхуьруьн районда еке багъ арадал хканва. Амма, санлай къачурла, абурун кьадар тIимил, чебни кьилдин ксаринбур я…
Зи фикирдалди, республикадин гилан руководстводи винидихъ къейд авур къарарар тупIалай авунайтIа ва лазим тир серенжемар кьабулнайтIа, хъсан жедай.
Ханжан Къурбанов,
политолог
