Дагъустанда гзаф аялар авай хизанрин югъ тайинарунин гьакъиндай къайгъуйрик ква. Идакай мукьвара Махачкъалада, Дуствилин кIвалин актовый залда, Хизандин йис акьалтIуниз, адан нетижаяр кьуниз талукьарнавай шад мярекатдал хабар гана. Дагъустандин Халкьдин Собранидин Председатель Заур Аскендерова ачухай мярекатда гьакIни РД-дин Гьукуматдин Председателдин 1-заместитель Абдурагьман Магьмудова, меркездин мэр Юсуп Умавова, жавабдар маса къуллугърин, гьа гьисабдай яз 20-дав агакьна муниципалитетрин векилри ва журналистри иштиракна. Аниз Дагъустандин шегьеррайни районрай тир гзаф аялар авай, дяведин махсус серенжемдин иштиракчийрин хизанриз, санал яшамиш жез 40-далай виниз йисар хьанвай уьмуьрдин юлдашриз, пешекарвилин династийриз ва масабуруз эвер ганвай. Сиве-сивди ацIанвай залда 400-далай виниз аяларни авай.
РикIел хкин, 2024-йисан 23-январдиз Москвада, Вирироссиядин хизандин «Хайибур — КIанибур» выставка-форумдин сергьятра аваз, уьлкведин Президент В. Путина Хизандин йис шад гьалара ачухнай. Ана чи республикадай гзаф аялар авай Унцукулдин гъилин сеняткарвилел машгъул Мегьамедалиеврин ва Каспийскдин муаллимрин Къазанбиеврин хизанрини иштиракнай. Москвада Вирироссиядин мехъеррин фестивалда иштиракай, и юкъуз хизан кутур 150 жуьт жегьилрин арада дагъустанвияр тир Мурад Мегьамедов ва Сапият Эмирзаевани авай. Хизандин йисан сергьятра аваз тешкилай Вирироссиядин «Им чи хизандин кар я» конкурсда Дагъустандай Гьасановрин ва Гьадисоврин хизанар гъалиб хьана. И йисан сергьятра аваз, хизандин къиметлувал хкажунихъ элкъуьрна, Дагъустандани, жуьреба-жуьре халкьарин адетар фикирда кьуналди, гзаф мярекатар кьиле тухвана.
Заур Аскендерова Дагъустандин Кьилин, Халкьдин Собранидин депутатрин ва Гьукуматдин тIварарихъай кIватI хьанвайбурув чими келимаяр агакьарунихъ галаз сад хьиз, 1-февралдиз Махачкъалада Сергей Меликова Хизандин йис, гьакIни Дагъустандин Халкьдин шаир СтIал Сулейман дидедиз хьайидалай инихъ 155 йис тамам хьунизни талукьарнавай, шад гьалара ачухайди, адан сергьятра аваз республикадин 114 муниципалитетда адаз талукь яз шад мярекатар тухвайди, анра гзаф аялар, гьакIни хвавиле ва рушвиле кьабулнавай аялар авай, СВО-дин иштиракчийрин, чешнелу (санал яшамиш жез 40-далай виниз йисар хьанвай уьмуьрдин юлдашрикай ибарат тир) хизанри иштиракайди рикIел хкана. СВО-дин иштиракчийрин хизанриз, юкь агъузна, икрамна.
— Хизандин йис яз малумаруналди, уьлкведин регьберди гьукумдин органрин ва жемиятдин фикир хизандихъ государство патал кьетIен метлеб авайдал желбна. Мягькем хизан обществодин дурумлувилин ва абадвилин замин я. Гьаниз килигна, йисан сергьятра аваз, хизандин къиметлувилин адетар хуьниз ва мягькемаруниз талукьарнавай мярекатар кьиле тухун умуми месэладиз элкъвена. Са гафуналди, 2024-йис хизандин мягькемвал артухарунин, машгьурунин сиясатдихъ элкъуьрнавай. Уьлкведа санлай ва республикада хизанриз, дидевилиз ва аялвилиз куьмек гун, агьалийрин пакадин йикъахъ инанмишвал артухарун яз, комплексный къурулуш арадал гъана. Кьилди къачуртIа, хизанриз, етимриз, кьилел диде-буба алачиз амукьай аялриз яшайишдин жигьетдай куьмекар гунин месэлайриз талукь яз республикадин законодательство хъсанарун патал еке кIвалах кьиле тухвана. Жегьил хизанра гзаф аялар тербияламишунин месэлайриз артух фикир гузва, — къейдна Заур Аскендерова.
Дагъларин уьлкведин агьалийриз хизандин къиметлувал хуьниз ва мягькемаруниз эвер гунихъ галаз сад хьиз, ада мягькем хизанар арадал гъуник ва аялар тербияламишуник лайихлу пай кутунай 10 хизандив Дагъустандин Кьилин патай чухсагъулдин чарар вахкана. Кьилди къачуртIа, абурун арада Дербентдай тир Гьаким ва Олеся Ражабоврин, Къизлярдай — Нажмудин ва Раисат Абакароврин, Избербашдай Бахрам ва Ранела Магьарамоврин хизанар авай.
Гуьгъуьнлай мярекатдал рахай Дагъустандин вице-премьер А. Магьмудова республикада «Дагъустандин хизан» лишандик кваз Хунзах, Къизляр, Табасаран районра, Дагъустандин Гьукуматдин Председатель Абдулмуслим Абдулмуслимован иштираквал аваз чIехи мярекатар кьиле фейиди рикIел хкана, гележегдин планрикай рахана.
— Дагъустан, хизанра пуд ва адалай виниз аялар чIехи авунал гьалтайла, уьлкведин регионрин арада вилик жергейра хьунал чна дамахзава. Регионда къенин юкъуз гзаф аялар авай 130 агъзурдалай виниз хизанар яшамиш жезва. Хизандин йис акьалтIзаватIани, хизанриз куьмекар гунин, къулайвилер яратмишунин кIвалах гележегдани давам жеда. ИкI, гьар йисан сентябрдин эхиримжи гьяд югъ гзаф аялар авай хизанрин югъ яз тайинарунин къайгъуйрик ква, — раижна Абдурагьман Магьмудова.
Эхирдай парламентдин спикер Заур Аскендерова, вице-премьер Абдурагьман Магьмудова, РД-дин Халкьдин Собранидин председателдин заместитель Камил Давдиева, парламентда республикадин Кьилин векил Нуьсрет Омарова, Дагъустандин зегьметдин ва яшайиш вилик тухунин рекьяй министр Мегьамедзагьид Кихасурова залда кIватI хьанвай аялриз, цIийи йис тебрик авуналди, пишкешар гана.
Шад мярекатдин иштиракчияр патал «Дуствилин кIвалин» фойеда ачухнавай гъилин сеняткарвилерин выставкади, кьуьлеринни манийрин «Дагъустан» ансамблдин концертдин гегьенш программади (ам вокалдинни хореографиядин «Хайи макан» композициядалди ачухна) кIватI хьанвайбурун, гьа гьисабдай яз аялринни гуьгьуьлар мадни хкажна.
Рагнеда Рамалданова
