“Лезги газетдин” алатай йисан 10-нумрада кьилин редактор Мегьамед Ибрагьимован “Агьалийрик къалабулух акатнава” тIвар алай макъала чапнай. Куьрелди рикIел хкайтIа, ана “Газпромдин” дочерний компаниядин арзадилай гуьгъуьниз, суддин къарардалди, Мегьарамдхуьруьн райондин Филерин хуьре саки 15 кIвал чукIурна кIанзавай дараматрин сиягьда гьатнавайдакай кхьенвай. Идан себебни яшайишдин кIвалер “Моздок-Къазимегьамед” магистральный газопроводдиз мукьва хьун тирди къейднавай. Анлай инихъ йисалай артух вахт алатнава, амма агьалийрик акатнавай къалабулух секин хьанвач. Керчекдиз лагьайтIа, ам генани артух хьанва.
Филерин хуьруьн администрациядин кьил Абдулмалик Эмиргьамзаева “Лезги газетдиз” хабар гайивал, алай йисан 23-июндиз Филерин хуьре судди кьабулнавай къарардиз акси тирбур кIватI хьана. ЧукIурна кIанзавайбур яз къейднавай кIвалерин иесийри суддин къарар къанунсузди яз гьисабзава ва ам къуватдай вегьин тIалабзава. Чкадин агьалийрин гафаралди, 20 йис идалай вилик кIвалер эцигун патал чпиз и чилер вири къанунар вилив хвена чара авунва.
А.Эмиргьамзаеван фикирдалди, арадал атанвай гьаларин тахсиркарар чпин везифаяр намуслувилелди кьилиз акъуд тавур газдин къуллугъдин векилар я.
“И мулкунал къанунсуз эцигнавай са кIвални алач. Чилерни вири къанунар фикирда кьуна чара авунва. Гьар са кIвалихъ кадастрдин нумра, хсусият тирди тестикьарзавай ва маса документар ава. Вири и документар чна гьам суддин, гьамни “Газпром трансгаз Махачкала” карханадин векилриз къалурна, амма абуруз садани фикир гузвач”, — лугьузва А.Эмиргьамзаева.
“Чилер чара ийизвай вахтунда абур райондин администрациядин ихтиярда авай, гуьгъуьнлай и мулкар хуьруьн администрациядин ихтиярда хтуна. И арада райондин руководстводи чилерал яшайишдин кIвалер эцигун къадагъа тирдакай хабар ганач.
Газдин къуллугъдин пешекаррив “хата авай зонаяр” тайинарзавай махсус приборар гва. Абур чпин кIвалахдал машгъул жезвайтIа, “хата авай зона” гьина аватIа пешекарриз хъсандиз чир жедай. Адакай чилерал кIвалер эцигна 20 йис алатайла ваъ, вахтунда хабар гудай”, — алава хъувуна Филерин хуьруьн администрациядин кьили.
КIвалерин иесийрин тереф хуьзвай адвокат Альбина Абдулкеримовади гьисабзавайвал, судди къарар вири месэлаяр тамамдиз ахтармишна акъуднавач. Адвокатдин гафаралди, чилер чара ийидайла “хата авай зонадин” ва газопроводдин сергьятар тайинарнавачир. Я карта, я гьи мулкар “хата авай зонадик” акатзаватIа къалурнавай са документни авачир. Агьалийривни и мулкарал кIвалер эцигун къадагъа тирдакай хабар гузвай са жуьредин телни агакьнач. Ихьтин шартIара абуруз кIвалер эцигдай ихтиярар авани, авачни гьикI чир жедай кьван?
“Судди къарар кьабулдайла кIвалер къанун вилив хвена эцигнавани, эцигнавачни фикирда кьунвач. Са бинени авачиз, кIвалер “хата авай зонадик” акатзава лагьана къарар акъуднава. КIвалер чукIурайтIа, абуруз акъатнавай кьван харжияр ни вахкуда? И месэла садани къарагъарзавач. Алай вахтунда суддин къарардалди чукIурзавай кIвалерин сиягьда Филерин хуьре — 15 кIвални къандахар янавай, эцигунардай материалар алай кьве участок, ЦIийихуьре 10 кIвал гьатнава. Мад вад кIвал чукIурунин месэла алай вахтунда судда веревирдзава”, — лугьузва А.Абдулкеримовади.
“Чун чи кIвалерай чукурзава. Захъ пуд аял ава. Жуван гьалал зегьметдалди кьил хуьзва, къазанжи къвезвай маса пад авач. 14 йисан къене за кIвал эцигна. Анжах 2014-йисуз зи патав газдин къуллугъдин векилар атана ва за кIвал къанунсуздаказ эцигнава лагьана, суддиз арза кхьена. Захъ кIвал къанунар вилив хвена эцигнавайди тестикьарзавай вири документар ава. Захъ хьиз, амайбурухъни. Амма и делилриз садани фикир гузвач…”, — лугьузва кIватIалдин иштиракчи Равшан Мегьамедова.
Адан гафарай малум хьайивал, кIвалер чукIурунин жигьетдай судди кьабулнавай къарар кьилиз акъуднач лугьуз, агьалийрин кIвачихъ жермеяр язава. “Тек са зи кIвачихъ алай вахтунда 28 агъзур манат пул жерме янава. Амай юлдашрин кьилни гьа ихьтин баладик акатнава. Чи хсусият дустагънава, чаз къецепатан уьлкведиз фидай ихтиярар авач. Суддин приставри, мукьвал-мукьвал къвез, чак къурху кутазва”, — вичин наразивал къалурзава Р.Мегьамедова.
А.Эмиргьамзаева хабар гайивал, “хата авай зонадик” акатнавай кIвалерин иесийри Дагъустандин Кьилин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Владимир Васильеваз арадал атанвай гьаларай кьил акъудун патал чар кхьена. РД-дин Кьилин аппаратдай хтай жавабдай малум хьайивал, республикадин руководстводи “Газпром”-дивай кIвалер чукIур тавун патал газдин турба масанай тухун тIалабна. Амма “Газпром” и кардиз акси хьана. Карханадиз газдин турба масанай тухун патал акъатзавай харжияр вичин хивез къачуз кIанзавач.
Мадни чарче къейднавайвал, республикадин руководстводи РД-дин финансрин министерстводиз къведай йисан бюджетдик газдин турба масанай тухуниз акъатзавай пулдин такьатар кутунин тапшуругъ ганва.
“За судди акъуднавай къарар къанунсузди тирди мад сеферда тестикьарзава. Чна — Филерин ва ЦIийихуьруьн агьалийри гьукумдивай куьмек тIалабзава. И дуьшуьшда гьакъикъатдани инсанрин ихтиярар чIурзава. Ихьтин гьахъсузвилериз рехъ гана виже къведач. Месэла кIвалер чукIур тавуна гьялиз жезва. И карда республикадин руководстводи халкьдин тереф хуьдайдак за умуд кутазва”, — лагьана Абдулмалик Эмиргьамзаева.
Агьмед Магьмудов