И мукьвара Ахцегьа, Аскар Сарыджадин тIварунихъ галай изобразительный искусствойрин школадин галереяда, Юсиф Къудратович Саркарован авторвилин «Зи гъвечIи Ватан» сифте фотовыставка ачухна. Ахцегь райондин 95 йисан юбилейдиз бахшнавай фотовыс­тавка 15-февралдалди давам жеда.

Шикилрин экспозицияда Ахцегьрин тамашуниз лайихлу чкаяр, райондин дагълух «чан алай ва алачир» хуьрерин акунар, гуьзел тIебиат къалурзавай ва чпихъ автордин гъвечIи шиирарни къейдер галай 44 шикил ава. Тамашачийривай, кIан хьайитIа, автордихъ галаз яратмишунин гуьруьш-суьгьбет тешкилиз ва шикилар маса къачуз жеда. Фотовыставкадин кьилин мурад-метлеб инсанриз хайи ерияр, гуьзел тIебиат къалурун, кIанарун, жегьилрик ватанпересвилин гьиссер кутун я. Буюр, тамаша, къимет це, Юсиф Саркарован тереф хуьх!

Гьевескар эколог, сиягьатчи, дарман квай векьер-кьалар кIв­а­тIунал машгъулди (травник), районда сифте компьютерщикрикай сад, хъсан шикилчи (фотограф), гьевескар шаир, «ЦIийи дуьнья» газетдин штатдик квачир фотокорреспондент, Ахцегьа ДагОгни шегьердин хуьруьн майишатдин колледждин отделенидин муаллим, ЦРБ-дин къуллугъчи, Россиядин, халкьарин арадин ва республикадин са жерге фотоконкурсрин иштиракчи, РФ-дин фотохудожникрин Союздин членвиле кандидат, масадан дердидикай хабар кьадай ватанперес Юсиф Къудратович райондилай къецени машгьур я. Ам 1959-йисуз Ахцегьа Ватандин ЧIехи дяведин иштиракчи, бажарагълу юрист Къудрат Саркарован хизанда дидедиз хьана. ГъвечIи чIавалай хайи тIебиатдин гуьзелвилел гьейран гада гьевескар шикилчивилел гьеле 1973-йисалай машгъул хьана. А чIавуз Ахцегьрин 1-нумрадин школадин 7-классда кIелзавай хцин шикилчивилиз авай ашкъи-гьевес акур бубади адаз «ФЭД-3» фотоаппарат къачунай. Къадим Ахцегьрин акунар, чарх алай надир муькъвер, ХIХ асирдин урусрин къеле алай сифте шикиларни ада гьа вахтунда янай. Гуьгъуьнлай чIехи стха Нуьсрета адаз, гьевескар жегьил фотохудожникдиз, хайи йикъан савкьат яз, рекъемрин «Самсунг» фотоаппарат багъишна. Алай вахтунда Юсифа, гьелбетда, девирдин истемишунрив кьур фототехникадал кIвалахзава. ИкI, 2022-йисан декабрдиз республикадин «Малум тушир Дагъустан» фотоконкурс­да «Лап хъсан шикил» номинация­дай Юсиф Саркарован «Ахцегьа­ кьуьд» шикилди 3-чка къазанмишна. 2023-йисуз Ви­­рироссиядин «Тарар – чан алай тIебиатдин гуьмбетар» фотоконкурсда адан Вини КIатрухърин 650 йисан «Кохан шамагъаж» (Сосна Коха) тарцин шикилди 1-чка кьуна. 2018-йисалай инихъ халкьарин арадин гзаф фотоконкурсра  иштиракунай­  чи  фотоху­дож­­ник­дихъ гьар жуьредин­ дережайрин 23 диплом ава. Фото­ху­дож­ник­дин кIва­­лахар Д.Ш. Шери­фа­ли­е­ван «Ах­­ты: ис­то­рия и сов­ре­менность» ктабда, Тифлисда яша­миш хьайи ахцегьви, рагьметлу Эмма Гьажи­евадин куьмекдалди Лондонда­ тешкилай фотовыставкада ва гьакI Ахцегьрин акунрин фотоальбомда, хизандин махсус ктабда гьатнава. Баркалла!

Гьеле фотовыставка ачухдал­ди вилик чун фотогалереядин­ залдиз фена. Эгер фотохудожникди­ вичин кIвалахар вичи куьр­сарза­ватIа, я адаз абур гьакьван пара кIанда, багьа я, я им автордин сифте выставка я лугьуда. Ихтилат физвай дуьшуьшда, дугъриданни, Юсифа кьве шартIунизни жаваб гузва. Гьавиляй фотоэкспозициядин вири крар ада дикъетдивди, селигъалудаказ вичин гъилералди ийизва. Дугъри я, и карда адаз вичин дустар – чкадин художникар тир Камил Шерифалиева ва Эльбрус Алиева куьмекзавай.

Фотовыставка ачухунин мярекатда Юсиф Саркарован дуста­ри­, райондин изобразительный­ ис­­кусствойрин школадин коллек­тивди­ ва шикилчивилел рикI алай гзаф ксари иштиракна. Фотовыс­тавка ачухуниз талукь паюнив эгечIдалди вилик абур шикилрихъ галаз таниш хьана. Авторди тамашачийри итиж ийизвай гьар са шикилдикай, ам мус, гьина, гьихьтин шартIара янатIа ва а шикилдалди вуч лугьуз-къалуриз кIанзаватIа, гьевеслудаказ суьгьбетзавай.

– Хиве кьан, чи къадим хуьрерин, кьакьан дагъларин гуьзел тIебиатдин гьайбатар акваз, заз кIвале кьарай къведач. Мажал хьанмазди, жуван яракь – «фоторужьё» ва чIура недай тIуьнни къачуна, сейрдиз экъечIда, – тамашачийриз вичин шикилар къалуриз, абурун  кьетIенвилерикай лугьузва мярекатдин «тахсиркарди». – Чкадин набататрин (заз чи патара экъечIзавай саки вири дарман векьер-кьаларин шикилар ва сиягь ава), гьайванринни къушарин ва, гьелбетда, тIебиатдин акунрин-пейзажрин шикилар яда. Бегенмиш хьайи бязибур интернетда жуван сайтда эцигзава. Бязи ихьтин пейзажар акурла, мецел вич вичелай шиирдин цIарар къведа:

Вуч гуьзел я чи дере,

ТIебиат я гьар жуьре,

Шалбуз дагъни пIирен там –

Къалурзава квез алем!

Фотовыставка ачухунин мя­ре­кат художественный школа­дин директор, Карачаево-Чер­кесиядин ла­йихлу художник Мегьамедзериф Гьажиева кьиле тухвана.

– Гьуьрметлу юлдашар, эвелимжи нубатда чна Юсиф стхадиз кьилди вичин сифте фотовыставка рикIин сидкьидай мубаракзава! Тарихда Ахцегьар гьар жуьре хилерай машгьур авур бажарагълу ксар гзаф хьана. Юсиф алай аямдин гьахьтин ксарикай сад я. Адаз хъсан шикилар гзаф ава. Райондин къамат къалурзавай агъзурралди шикилрикай хкуднавай анжах бязибуралди ада чаз хайи ватандин багъри ерияр художникдин вилерай къалурзава. Абур чаз кIанарзава, район машгьурзава, — къейдна ада.

Фотохудожникдиз фотовыс­тав­ка тебрикунин хуш келимаяр­ машгьур журналист — литературо­вед, Да­гъустандин писателрин Со­юз­дин­ секретарь ва писателрин лезги секциядин регьбер Максим Алимова, райондин культурадин управленидин начальник Къистер­ Гъаниевади, РД-дин культурадин лайихлу­ къуллугъчияр тир Агьмед­ Дагъларова (Ахцегьрин тарихдин­­ музейдин директор), Нариман­ Ма­медова­, и цIарарин авторди, Дагъус­тан­­дин­­ Огни шегьер­дин аг­рарный кол­ледждин Ахцегьрин от­деленидин­ заве­дую­щий Земфи­­ра Муспагьовади­, гьа колледж­дин муаллимар тир Гуьльназ­ Гьажи­бе­говадини Назир Ха­нагьме­­до­ва, чкадин художникар-му­ал­лимар тир Камил Шерифали­е­ва, Эльбрус Алиева, Ибадуллагь­ Урдуханова,­ шаир Сивинжи Муртузалиевади,­ Ахцегьа респуб­ли­ка­­дин аялрин ревмокардиоло­гиядин санаторийдин кьилин духтур Жамиля Зейналовади, Юсифан­ вах Гуьльнара Рагьимхановади­, фото­выс­тавкадиз­ спонсорвал авур Ариф­ Мирзоева ва масабуру ла­гьа­на.

Эхирдай Юсиф Саркарова мя­рекатдин вири иштиракчийриз­ рикIин сидкьидай сагърай лагьана. Шикилар веревирд авунин суьгьбетар суфрадихъ давам ­хьана.

Дашдемир  Шерифалиев