Гьуьрметлу хьухь, инсанар!

Алай вахтунда жегьилри чеб тухузвай тегьер акурла, зун и цIа­рар кхьиниз мажбур хьана. Чаз чи диде-бубайри авур насигьатдин ихтилатар, гайи акьулар рикIелай алат тийидайбур­ я.  ИкI, чIехибур алай чкадал гъве­чIи­бур ацукьдачир. ЧIехиди атайла, гъвечIида адаз чка гудай. ЧIе­хибурухъ галаз вах, стха, буба, ди­де лугьуз рахадай. Муаллим акурла, гадайри, кьилелай шапка хтIунна, адаз гьуьрметдивди салам гудай. Бес гила?

Гьуьрмет авай чкада берекатни жеда, лугьузва мисалда. Яшлу инсанар дуьнья акунвай, уьмуьрдин яргъал рекьер атIанвай, пис-хъсан  чидай ксар я. Абур гьар са кардив сабурлудаказ, вири патарихъай алцумна эгечIда. Жегьилриз абуруз яб гун хъсан я.

Гьайиф хьи, гиланбуру гзаф вахтара бубайрин хъсан адетар рикIелай алудзава. Вирида ваъ, гьелбетда. Чпихъ агъунвайбурун кьадар гзаф жезва. Ахьтиндаз вун меслят къалуриз алахъайтIа, ваз гьич ябни гудач, гена векъиз рахада. Абуру вири чирвилер, тарсар телефондай къачузва.

Шегьердин автобусра аквада: жегьил, вилер гъиле авай телефонда туна, ацукьнава. Кьилихъ акъвазнавай яшлу итим ада таквазвай кьасарзава. Аялдин гъил кьуна, автобусдиз жегьил дишегьли гьахьзава. Ам акурла, яшар хьанвай кьве кас кIвачел къарагъзава. А дишегьлиди вуч ийизва? Са чкадал вич ацукьзава, муькуьдал аял ацукьарзава. Яшлу кьве кас кIвачел акъваззава. Де лагь, ихьтинбурукай гьикI фикирдатIа!

Са хизандикай ихтилат ийин. Гъуьлни паб гьамиша къалмакъал жезва. Итимди папаз са гаф лагьайла, папа адаз кьвед хълагьзава.  Итимди са квекай ятIани пис ва я хъсан ихтилат авуртIа, паб адан гафариз акси рахан хъийида­. Кьведни дуьз меслятдал атай дуьшуьшар абурун арада саки  жедач. И хизанда сада-садаз гьуьр­мет авун адет туш. И кIвале аяларни чIехи жезва эхир. Диде-бубадилай аялрини чешне къачузва эхир, лугьузва чи халкьдин мисалда.

Хъсан инсанарни ава. Къай-саврух авай са юкъуз чна са шумуд касди рекьел автобус гуьзлемишзавай, амма улакь авачир. И арада чи вилик са машин акъвазна. Рулдихъ галайда чаз машинда ацукьун теклифна. А касди чун чкадал кьван агакьарна. Рекьин гьакъини къачунач.  Баркалла ихьтинбуруз!

Къуй чал гьалтдайбур михьи­ рикI, ширин мез авай, къени къилихрин инсанар хьурай! Къуй гьахь­тинбурулай чешне къачурай чи жегьилри!

Аялар куьчедал санал къугъвазвай. И арада вучиз ятIани абурун арада къалар акъатна. И вахтунда са аялдин дидеди, къарагъна, абур секинарна кIанзавай чкадал дуст аялдихъ лапIаш гелязава. Бес им дуьз кар яни и дидеди авунвайди?  Ихьтин инсанарни  гьалтзава.

Диде-буба акьуллу хьана кIан­да. Аялар къалмакъални­ жедай­ди я, са арадилай абур туь­кIуьнни хъийида. ГьакI хьайила, ка­мал­лу­вал къалурна кIандай чка­дал аялрин арада гьахьун дуьз жезвач.

Майрам  Магьамдалиева