Газетдин алатай нумрадиз акъатай “Са чарчин гелеваз” макъалада чна газ ишлемишунай буржар гьикI арадал къвезватIа, и кардин вилик пад кьун патал абонентри вуч авун герек ятIа, почтадин алакъадин отделенийра газдин пулар гуз жезвайдакай ихтилатнай. И нумрада чна и темадай газет кIелзавайбур патал важиблу мад са шумуд месэладикай хабар гуда. КIела, рикIел хуьх, амал ая!
Хаталувилик кутамир!
“Газпром межрегионгаз Махачкала” ООО-дин векилри республикадин мулкарал гьар йисуз газ чуьнуьхзавай дуьшуьшар винел акъудзава. И кар гьам кьилдин абонентри, гьамни тамам карханайри ийизва. Къанунсуздаказ газ ишлемишунин нетижада хиве уголовный жавабдарвал гьатзава. Идалайни гъейри, чуьнуьхнавай газдин пул вахчузва ва газ чуьнуьхун патал къанунсуздаказ тухванвай турбаяр кьатIуниз акъатзавай харжиярни илитIзава. Жавабдарвиликай рахайтIа, къанунда 100 агъзур манатдин жерме, 2-6 йис дустагъ къалурнава. Гьавиляй ихьтин крарик кьил кутун тавуртIа хъсан я.
Пешекарриз эвер тагана, жува-жуваз газдин турбаяр тухун, анрик пичер кутун хаталу я. Къайдайрал амал тавуна, пешекаррал алукь тавуна, ихьтин кIвалахар авунин нетижада мусибатар арадал къвезва, инсанар телеф жезва. ЯтIани гзафбуру чпин кIвалера, туьквенра, майишатра санай-масаниз газдин турбаяр тухузва, къайдаяр чIурзава. Са гафуналди, чеб, чпин эменни, хизанар хаталувилик кутазва.
Газдик кутун патал
ЦIийи кIвалер эцигайдалай кьулухъ газ гъун гьар са хизан патал важиблу месэлайрикай сад я. ГьикI лагьайтIа, газди яшайишдин хейлин крар кьезиларзава. КIарасар, цIивинар, кудай маса затIар вири газди эвеззава.
И вахтунда жува-жуваз кIвализ газдин турбаяр гъана эсиллагь виже къведач. КIвал газдалди таъминарун махсус къайдайрал амал авуна кьилиз акъудзава. Сифте нубатда, кIвалин иесиди вичи газ кудай гьихьтин ва шумуд прибор (пич, котел ва мсб.) кардик кутадатIа тайинарун герек я. Идалай кьулухъ, чкадин газдин идарадиз фена, кIвализ газ гъиз кIанзавайдакай хабар гуда. Гьихьтин документар герек къведатIа, газдин идарадин векилри лугьуда. Идарадинни абонентдин арада икьрар кутIунунин нетижада кIвализ газ гъида.
Газдин счетчик
Федеральный къанундал асаслу яз, газдикай менфят къачузвай гьар са чкада счетчик эцигна кIанзава. Счетчик эцигайла, газ ишлемишунай гузвай пулдин кьадарни тIимил жеда. ГьикI лагьайтIа, счетчик авачиз газдикай менфят къачузвайбуру кIвале яшамиш жезвай (пропискада авай) гьар са касдилай идаради тайинарнавай кьван пул гузва.
Счетчик эцигун патал “Газпром газораспределение Дагестан” ООО-дин ва “Газпром газораспределение Махачкала” АО-дин, куьн яшамиш жезвай чкада авай идарадиз арза рекье туна кIанзава. Жував паспорт ва кIвалерин иеси тирди тестикьарзавай документар хьун шартI я. Счетчик эцигуниз, санлай къачурла, 5-8 агъзур манат пул акъатда.
Счетчик эцигайдалай кьулухъ абонентдив ихьтин документар гумукьзава: идарадихъ галаз кутIуннавай икьрардин са экземпляр, авунвай кIвалахрин акт, а кIвалахар авунай пул ганвайди тестикьарзавай квитанция (чек), счетчик кардик кутунин гьакъиндай акт.
Счетчикдал “Газпром межрегионгаз Махачкала” ООО-дин векилри пломб эцигун чарасуз я. И кар кьилиз акъудун патал абонентди тIвар кьунвай карханадин интернетда авай сайтда, “Абонентдин хсуси кабинетда” хабар гана кIанзава. Интернетдикай менфят къачудай мумкинвал авачтIа, яшамиш жезвай чкада авай газдин идарадиз хабар гайитIа жеда. Сад лагьай сеферда пломб пулсуз эцигзава.
РикIел хуьх: счетчикдал пломб алачирла, газдин идарадин векилриз счетчик къалур тийизвайла, счетчикди кIвалах тийизвай дуьшуьшра адан рекъемар гьисаба кьазвач ва абонентдивай абурал бинеламиш хьана пул гуз жедач.
Алцумдай гьар са прибор хьиз, газдин счетчикни, са шумуд йисуз къуллугъ авурдалай кьулухъ чIур хьун мумкин я. Гьар са счетчикдихъ махсус паспорт гала. Ана адаз талукь делилар ава, гьа жергедай яз къуллугъдин вахтни (кьадар) къалурнава. И вахт алатайдалай кьулухъ счетчик ахтармишун патал лабораториядиз тухвана кIанзава. Счетчик эляна, ахтармишна, элкъвена эхцигун газдин идарадин векилри, къанундал асаслу яз, гьикъидихъ ийизва.
Абонентдин мажбурнамаяр
Газдикай менфят къачузвай гьар са абонентдин хиве амална кIанзавай мажбурнамаяр ава. Абурук ихьтинбур акатзава:
— газдин счетчик ва пломб саламатдиз хуьн;
— газдин гьар са прибордикай тайинарнавай къайдайрал амална менфят къачун;
— пломб авай гьал ва рекъемар ахтармишун патал газдин идарадин векилдиз счетчик ва газдик кутунвай приборар къалурун;
— газдик кутунвай са прибор (мисал яз, пич) дегишарайла, энгел тавуна, газдин идарадин векилдиз хабар гун;
— кIвале авай газдин приборар (тадаракар) технический рекьяй къайдадик хуьн патал (ТО ВДГО) вахтунда газдин майишатдихъ галаз икьрар кутIунун.
Ихьтин икьрарда къалурзавай къуллугърин пул тайинарзавай кьилдин махсус къайдаяр авач. Пулдин кьадар абонентдин кIвале авай газдин приборрин кьадардилай ва технический рекьяй ийизвай къуллугърилай аслу жезва. Эгер ихьтин икьрар авачиз хьайитIа, газдин идарадин векилдиз вичин хивевай мажбурнамаяр кьилиз акъуд тийидай ихтияр ава.
Къейд ийин хьи, ихьтин икьрар “Газпром газораспределение Дагестан” ООО ва “Газпром газораспределение Махачкала” АО карханайрихъ галаз кутIунна кIанзава.
Газдин субсидияр
Газ ишлемишунай гузвай пулдиз талукь субсидияр къачун патал кьезилвилер (льгота) авай агьалияр виликамаз чеб яшамиш жезвай чкада агьалийриз яшайишдин рекьяй къуллугъдай центрадиз фена кIанда. Субсидияр гун патал са кьадар документар гьазурун лазим я.
Эгер абонентдал виликдай ишлемишнавай газдин буржар аламатIа, адаз субсидия гузвач. Ихьтин дуьшуьшра субсидия къачун патал абонентди, энгел тавуна, бурж вахкана, бурж аламачирди тестикьарзавай справка къачуна кIанда. Гуьгъуьнлай а справка агьалийриз яшайишдин рекьяй къуллугъдай центрадиз агакьар хъийида.
Мегьамед Ибрагьимов
