Уьлкведа коронавирусдин “гьужум” гьеле зайиф хьанвач. Акси яз, адан есирда гьатзавайбурун кьадар йикъалай-къуз артух жезва. Гьукумдин кьилевайбуру жуьреба-жуьре серенжемар кьа­булза­ватIани, тIугъвалдин вилик пад тамамдиз кьаз жезвач. Гьалар са акьван къулайбур туштIани, хуьруьн майишатдин хиле зегьмет чIугвазвайбур исятда гатфарин кIвалахрал машгъул хьанва. И макъалада чна куьрелди республикадин кьиблепатан районра гатфарин кIвалахар кьиле физвай гьалдикай ихтилатда.

Бул бегьер кIватIун патал мублагь чил­­ни дигидай яд герек я. Ахцегь райондин зегьметкешризни и кар хъсандиз чизва. Гьавиляй абур дигидай цин месэла вахтунда гьялунал машгъул я.

Районда дигидай цин къаналар михьу­нив гьеле апрелдин эвел кьилера га­тIун­на. И карда жуьреба-жуьре хуьрерин жемятрини иштиракна. Санал авур кIва­лахди хъсан нетижани гана: са кьадар къаналар михьна акьалтIарнава ва къе-пака абурай никIерив, саларив, багъларив яд агакьда.

Ахцегь райондин дигидай цин къурулушдин управлениди, санлай къачурла, 45 километр яргъивал авай къаналар къай­дадик кваз хьунал гуьзчивал тухузва. Абурун арада Ахцегь-Кьакар, Ахцегь-Мискискар ва Гуьней патан къаналар ава. Ибур райондин дигидай цин къурулушдин кьилин дамарар я.

Алай вахтунда районда авай жуьреба-жуьре майишатра, кIвалерихъ галай са­лара, багълара гатфарин кIвалахар худ­да гьатнава. Коронавирусдин тIугъвал се­беб яз исятда гзафбур кIвалахал тефиз, кIва­лера амукьуниз мажбур хьанва. И карди абуруз чеб тамамдиз майишатдин кIва­лахдиз бахшдай мумкинвал гузва.

Мегьарамдхуьруьн районда багъманчивал, ципицIчивал вилик тухунихъ галаз са­­нал куьлуь емишар (ягоды) битмишарунизни кьетIен фикир гузва. Муниципалитетдин кьил Фарид Агьмедова къейдзавайвал, райондин экономикадин кар алай хиле­рикай сад хуьруьн майишат я. 2019-йисуз­ ина 4 млрд 318 млн манатдин къиметдин кьадарда авай суьрсет гьасилнава. Райондин бюджетдиз хуьруьн майишатдин хиле 2 млн 600 агъзур манатдин кьадарда авай налогар гъанва.

Лагьана кIанда, хуьруьн майишатдин хиле къазанмишзавай агалкьунар фикир­да­ кьуртIа, Азербайжандихъ галаз часпардал алай лезги район республикада кIвен­кIве­чибурукай сад я. 2019-йисуз ина 45 агъзур­ни 120 тонндив агакьна майваярни куьлуь емишар, 86 агъзурни 500 тонн — са­­лан май­ва­яр, 14 агъзурни 500 тонн ципи­цIар кIватI хъувунва.

Винидихъ къейд авурвал, районда куь­луь емишар битмишаруниз кьетIен фи­кир гузва. Алай вахтунда Мегьарамдхуьруьн районда 3,5 гектардин майданра некьияр цанва. ТIебиатдин къулай шартIа­ри некьийрин бул бегьер кIватI хъийидай мумкинвал гузва. Некьияр цунал маш­­гъул жезвай фер­меррин гъилиз хъсан къазанжини къвезва.

Агьалияр хъвадай ва дигидай целди таъминарунин месэла Сулейман-Стальский райондин кьил Нариман Абдулмуталибова интернетдин куьмекдалди хуьрерин кьилерихъ галаз тухвай совещанидал веревирдна. Муниципалитетдин администрациядин пресс-къуллугъди хабар гузвайвал, кьурагьвал себеб яз Чирагъ вацIа яд лап тIимил хьанва. Хъвадай цин са кьадар чешмеяр саки кьуранва. И кардихъ галаз алакъалу яз хъвадай яд кьенятдиз ишлемишна кIанзава. Нариман Абдулмуталибова хуьрерин кьилериз игьтияж аваз хьайитIа, агьалийрал яд улакьра аваз агакьарун тапшурмишна.

Совещанидин сергьятра аваз зирзибил гадарзавай хъуртар терг авуниз ва ни­кIера гатфарин кIвалахар кьиле физвай гьалдиз талукь месэлайризни килигна. Райондин кьили коронавирусдихъ галаз алакъалу гьалари хуьруьн майишатдин кIвалахриз кьецI тагун лазим тирдакай ла­гьана. Гьа са вахтунда ада чуьлдин кIва­ла­хар тамамардайла Роспотребнадзордин, духтуррин меслятрал, тайинарнавай къайдайрал амал авун ва­жиблу тирди къейдна ва хуьрерин кьиле­ривай и месэлаяр гуьзчивилик кутун тIа­лабна.

Гатфарин кIвалахар Докъузпара, ­Кьурагь районрани кьиле физва. Виринра лежберри рикIе бул бегьерар кIватI хъийи­­дай къастар аваз кIвалахзава. Къуй абурун мурадар кьилиз акъатрай ва халкьдин­ секин дуланажагъдик гъулгъула кутунвай коронавирусни чи арадай акъатрай!

Агьмед Магьмудов