Ватандин ЧIехи дяве гатIунна — 80 йис
Играми ватанэгьлияр!
Алукьнавай 2021-йисан 22-июндиз пехъи душманди Ватандин ЧIехи дяведик цIай кутурдалай инихъ 80 йис тамам жезва. 1418 юкъузни йифиз давам хьайи дяве тарихдин деринриз фирдавай ада арадал гъайи кьван магьрумвилер, инсанрин рикIера авунвай хирер мадни дерин, мадни тIар жезва. Маса еке магьрумвилерикай зун гьеле рахазвач, тек са гъвечIи, дагъдин Ялахърин хуьряй Ватан хуьз женгериз 121 кьегьал фенай. Саки 120 хизандай. Са бязи хизанрай гьатта кьвед-пуд касни гуьгьуьллудаказ фронтдиз рекье гьатнай. Элкъвена хуьруьз анжах 27 кас набутар хтанай. Амайбурун кьадар-кьисмет зи хайи буба Мегьамед-Шерифан ва ими Ниязбеганди хьтинди хьана. Белки зун дяведин йисарин аялрикай бахтлуди я жеди: за “Дяведин йисарин аялар” тIвар алаз маналу эссе (гьикаятдин азад жуьре) теснифнай. Ам чи халкьдин савадлу хва Гьажи Ильясова, вичиз хуш хьайивиляй, урус чIалазни таржума авуна, кIватIалдик кутунва. Сагърай вич.
1989-йисан майдиз заз Украинадин накьварал стхавилин сурара кучукнавай бубадин сурал фин кьисмет хьана. Гьакъикъатда лагьайтIа, им “Лезги газетдин” редакциядин хайи коллективди бубадин къамат рикIел хкуниз бахшнавай путевка тир.
Зун саки 15-20 юкъуз Одесса шегьердин вири лишанлу чкайра хьана, за бубади хвейи чилел, Ватандал кьадарсуз гьейранвал авунай. Березовский райондин Викторовка хуьруьн агьалийри, мектебда кIелзавай аялри зун чпин хайи велед хьиз кьабулнай. А чIавуз зи мецел ихьтин келимаяр атанай:
Мад дагълариз гуьзел гатфар хтанва,
Хуьрер, кIвалер шад сесерив ацIанва.
Буба! Буба! Багьа къамат, гьинва вун?!
Гъалибвилин ЧIехи сувар атанва!
Къе лагьайтIа, бубади хвейи Украинадин пак чилел вагьши фашистрин амукьайри кьил хкажнавайла, за дуьньядин вири эллериз гьарайзава.
ЧIехи буба, рехи буба камаллу,
Зегьметдал рикI хьайи лежбер агьваллу.
Виш йис хьана вун хизандин кьилеваз,
Экуь мурад, къени ният рикIеваз.
Чи чилерал малаикар алатIа?!
Женнетдани гьич сад кьванни аматIа?!
Ни лугьуда, ам зи хайи баде туш,
Малаикдин къилих авай, рикIиз хуш.
Хайи буба къадим Баку шегьерда,
Къван атIудай магьир устад, фяле тир.
И пак тIвар за йикъа цIудра эзберда,
Патал хуьряй етим руш зи диде тир.
Мад хизанда кьве эмени са ими,
ЧIехи хьана зи бадедин къужахда.
ТуькIвей муг тир гьам бахтавар, гьам къени,
Зи несилдал, гьелбетда, за дамахда.
Вагьши душман магъарадай гьужумна,
Вири дуьнья вичиз кьаз кIанз гатIунна.
Уьлкведани ясдин девир алукьна,
Бадедини (уьмуьрлух) чIулав либас алукIна.
Дахни ими, гьакI эмейрин итимар,
Телеф хьана Ватан хуьдай женгера.
Хуьре-кIвале бул хьаначни етимар!
Дуьни-дуьнья агьузардал кIевера,
(Лугьудай бес, Шарвилидиз эвера!)
Зун бубадин къамат такур велед я,
Валлагь дяве сагъ техжедай сенед я.
Гьарай, эллер! Гьарай, эллер! Гьарай квез!
Цаварини чпин куьмек гурай квез!
Гьарай, эллер! Куь мурадар сад ая!
Гележегдин несил кьванни шад ая!
Казим Казимов,
Ватандин ЧIехи дяведин йисарин велед
