«2024-йисуз, здравоохраненидин сифтегьан хел вилик тухунин сергьятра аваз, республикада 5,3 миллиард манат харжна. Идакай 1,8 миллиард — федеральный, 177 миллион — республикадин бюджетрай, 3 миллиардни 278 миллион бюджетдинбурулай къецяй тир чешмейри, гьа гьисабдай яз ТФОМС-ди ва Яшайишдин страхованидин фондуни чара авуна. Проект 2024-йисан ноябрдиз тамамвилелди кьилиз акъудна акьалтIарна. ИкI, республикада медицинадин и хилен идарайрив санитарный транспортдин 158 машин, алай аямдин 733 тадарак агакьна, 75 объект тамамдаказ ремонтна. Абурун чIехи пай хуьрера ва районра кардик квайбур я. 20 ФАП ва амбулатория эцигна» — и ва маса агалкьунрикай Дагъустандин здравоохраненидин министр Ярослав Глазов саласадиз Махачкъалада, М. Гьажиеван куьчеда авай 2-нумрадин РКБ-дин конференц-залда, алатай йисан нетижаяр кьуниз ва алай йис патал эвелимжи месэлаяр тайинаруниз талукьарнавай пресс-конференциядал рахана. Къазанмишиз алакьнавай агалкьунрихъ галаз сад хьиз, вилик мадни еке месэлаяр кьилиз акъудун квайди, гьар йисуз кIвалах мадни хъсанарун лазим тирди къейдна.
Ярослав Глазов, медицинадин сифтегьан куьмек агакьарунин хел вилик тухунин проектдилай гъейри, республикада кьилиз акъудзавай амай милли 7 проектдални акъвазна. Кьилди къачуртIа, рикIинни дамаррин, онкологиядин азаррихъя галаз женг чIугунин, аялрин здравоохранение вилик тухунин, медицинадин идараяр пешекар кадрийралди таъминарунин, здравоохраненида рекъемрин сад тир кIалуб арадал гъунин (ЕГИСЗ), медицинадин къуллугърин экспорт кьилиз акъудунин проектрикай гьар садакай суьгьбетна. Инсанар кьиникьал гьалтайла, сифтегьан чкайрал алай рикIинни дамаррин ва онкологиядин азаррикай рахадайла, абурухъ галаз женг чIугунин проектрин сергьятра аваз, республикадин РКБ ва онкоцентр патал еке къимет авай, медицинадин ахтармишунар кьиле тухунал гьалтайла, лап важиблубур тир тадаракар маса къачунвайдакай лагьана.
Министрди Дагъустанда кьилиз акъудзавай медицинадин виниз тир технологийрин (ВМП) кIвалахдин тарифна.
— Къенин юкъуз залан гзаф операцияр республикада агалкьунралди кьилиз акъудзава. Къунши республикайрай, уьлкведин маса регионрай азарлуяр иниз атуни и кардин гьакъиндай шагьидвалзава. ВМП-дин куьмек агакьуникди сагъарзавай азарлуйрин кьадар артух хьунихъ галаз сад хьиз, ихьтин азаррин сиягьни чIехи жезвайди алава хъувуна. 2025-йисуз ВМП мадни гзаф кьадар азарлуйрив агакьардайвал я. Рекъемрин чIалалди лагьайтIа, алай йисуз и жуьредин операцияр кьилиз акъудун патал 460 миллион манат чара авунва, — раижна ада.
Министрдин гафаралди, алатай йисуз санитарный авиация 230 сеферда цавуз къарагъна, дагълух чкайра яшамиш жезвай 291 кас медицинадин куьмек гун патал республикадин медидарайриз агакьарна. Абурукай 80 кас аялар тир. Ам медицинадин хиле важиблуди тир месэладал — аялрикай кьиникьар тIимиларунал — кьетIендаказ акъвазна. Гьа са вахтунда гзаф диде-бубайри азаррин вилик пад кьадай рапар ягъуникай кьил къакъудзавайдал фикир желбна.
Я. Глазова, милли проектар кьилиз акъудунин сергьятра аваз, СВО-дин иштиракчийриз медицинадин вири хилерай (иник медицинадин сифтегьан хилен куьмек агакьарун, сагъламвилин гьал дериндай ахтармишун, виниз тир технологийрин куьмек тади гьалда гун, реабилитация, гьакIни санаторийризни курортриз рекье тун акатзава) вахтунда ва ери аваз агакьарун лазим тирди къейдна. Йисан планрик абур патал эцигзавай госпиталь ачухун квайдакайни хабар гана.
Министрди гьа са вахтунда медицинадин къуллугъчийрин пешекарвал хкажунизни кьилин фикир гузвайди къейдна. Регионда здравоохраненидин къурулушдин идараяр пешекар кадрийралди таъминаруниз талукь яз кьилиз акъудзавай проектди республикадин медицинадин идарайра кьитвал алудуниз ва духтуррин пешекарвилин дережа хкажуниз куьмекдайдахъ инанмишвал къалурзава. ГьикI хьи, 2024-йисуз Дагъустанда «Земский духтур» программадин бинедаллаз 140 духтур ва 30 медсестра кIвалахал эцигнава. Яни и проект кардик квай вири вахтунда Дагъустанда 2012-йисалай инихъ 1953 духтур ва 128 медсестрани фельдшерар.
Пресс-конференциядал республика патал тIал алай, дарманриз талукь месэладални акъвазна. Малум хьайивал, адал, уьлкведин маса регионрин тежрибадикай менфят къачуналди, кIукI гъидайвал я.
Рагнеда Рамалданова
