Санкцийри куьмекна

Киевди малумарай санкцийри Россиядин оборонадин ва промышленный комплекс (ОПК) еримлу авуниз ва мягькемаруниз куьмекна. Идан гьакъиндай Украинадин экономикадин виликан министр В. Суслова «NewsOne» телеканалда малумарна.

Адан гафарай, Киевди Россиядиз герек тир затIар ракъурунин кардал къадагъа эцигун себеб яз, РФ-ди са шумуд важиблу хиляй чпин хсуси шейэр акъудунин крар гуьнгуьна хтуна. Кьилди къачуртIа, абур вертолетриз ва гимийриз талукь затIар я. ИкI, Суслова къейдзавайвал, Украинадин санкцийри Россиядин армия мягькемарна.

Тахсир кутуна

9-майдиз США-дин президент Д.Трампа алишверишдин алакъаяр чIур хьунай тахсир Китайдик кутуна. Эгер икьрар кьилиз акъуд тавуртIа, алишверишдин рекьяй Пекин четинвилерал ацалтдайдакай тагьки­марна.­

Китайди уьлквейрин арада кутIуннавай алишверишдин икьрардин проектдик США-дин хейлин истемишунар кутун тавунихъ галаз ала­къалу яз, Вашингтонди кири 10-25 процентдин хкажунин къарар кьабулна.

10-майдиз къуватда гьатай къарардиз талукь яз Китайдини жавабдин серенжемар кьабулдайвал я. Китайдин терефди алишверишдин рекьяй США-да кьиле фидай суьгьбетрин вахтунда арадал атанвай гьалар къайдадик кухтуник умуд кутазва.

Сир ачухна

Россиядин виридалайни яшлу агьали Аппаз Илиев алай йисан 10-майдиз кечмиш хьана. Гзаф йисара уьмуьр кечирмишай ада кечмиш жедалди вилик ТАСС-диз гайи интервьюда яргъалди яшамиш хьунин сир ачухна.

И кар ада сагълам уьмуьр кьиле тухунихъ галаз алакъалу ийизвай: садрани пIапIрус чIугунач, ички квай затIар ишлемишнач. Жезмай кьван дарманарни ишлемиш тийиз алахъзавай. Ибурулайни гъейри, ада тIуьниз анжах менфятлу ва сагъламвал мягькемардай продуктар ишлемишзавай: вичин сала цазвай майваяр, некIе­дикай гьазурзавай затIар, як. Анжах булахдин яд хъвазвай. Илиев суткадин къене 11 сятда ксузвай. Яшаризни килиг тавуна, сала кIва­лахун ва майишатдихъ гелкъуьн давамарзавай.

Ингушетиядай тир виридалайни яшлу россияви Аппаз Илиев 123 йисан яшда аваз,  азарханада кечмиш хьана.

Къайда регьятарнава

Россияда сад ва кьвед лагьай аялриз къвезвай пособияр тайинарунин къайда регьятарнава. Идакай “Россиядин газет” чешмеди хабар гузва.

Президент В.Путина “Аялар авай хизанриз гьар вацра гузвай пулдин такьатрин гьакъиндай” федеральный закондик дегишвилер кухтунин къарардал майдин сифте кьилера къул чIугуна.

ЦIийикIа туьхкIуьрнавай закондал асаслу яз, талукь тир арза ги­ла неинки диде-буба регистрация авунвай чкада, гьакI гьар гьи ше­гьерда хьайитIани гуз жеда. Зегьметдин ва яшайишдин алакъай­рин академиядин проректор А.Сафонован гафарай, икьван чIавалди кIвалах жагъурунин мураддалди гзаф россиявияр вахтуналди са региондай маса региондиз фейила, абур яшайишдин жигьетдай гьукуматди гузвай куьмекдикай магьрум жезвай. Гила, пропискадилай аслу тушиз, яшамиш жезвай чкада арза гудай мумкинвал хьанва.

Кепекар ахкъудзамач

2018-йисуз Центробанкди манатдин кьадардилай тIимил тир ракьун­ пулар ахкъуднач. Россиядин банкдин пресс-къуллугъдин делилрал асаслу яз, идакай “Известия” чешмеди хабар гузва.

Къейдзавайвал, алай вахтунда санлай 72,8 миллион манатдин кьадарда авай 1 кепекдин ракьун пуларикай инсанри менфят къачузва, санлай 288,5 миллион манатдин кьадарда — 5 кепекдин ракьун пуларикай, 2,5 миллиард манатдин кьадарда — 10 кепекдин ракьун пуларикай, 3,6 миллиард манатдин кьадарда 50 кепекдин ракьун пуларикай. Манатдилай тIимил тир ракьун пуларин кьадарди санлай 6,6 миллиард манат тешкилзава.

Къейдзавайвал, ракьун пулар ахкъуд тавуникди миллиардралди пул кьенятдай мумкинвал хьана. Амма Россияда манатдилай тIимил тир ракьун пулар инсанрин арада ишлемишунин кар акъвазардач. “Гзаф метягьрин, гьа жергедай яз дарманрин, пенсийрин, ийизвай къуллугърин къиметарни манатрикайни кепекрикай ибарат я”, — гъавурдик кутазва чешмеди.

Къейд ийин, Центробанкди 2012-йисалай 1 ва 5 кепекдикай ибарат ракьун пулар акъудунин кар акъвазарна, гьикI хьи, россиявийри абурукай саки менфят къачузвач, абур арадал гъуни лагьайтIа, зиян гузва.

Жерме авуна

Украинадин цIийиз хкянавай президент В.Зеленскийдик 13-майдиз Киевдин Оболонский райондин судди къадагъа алай талбигъат тухунай карда тахсир кутуна. Сечкийрин кьвед лагьай турдин вахтунда, 21-апрелдиз, сесер гудай участокдиз фена, Зеленскийди журналистрин тIалабуналди ацIурнавай бюллетень камерадихъ элкъуьрна, къалурна. Законди сечкийрин юкъуз ихьтин гьерекат   къадагъа яз гьисабзава. Гьавиляй судди президент 850 гривнадин (32,4 доллар) жерме авунин къарар акъудна.

Суддин заседанидал Зеленскийдивай къвез хьанач, ада и месэладиз вич галачиз килигун тIалабна. Тахсир ада хиве кьуна.

Гьазурайди — Куругъли Ферзалиев