Тади тавун теклифна

Россиядин Президент Владимир Путина малумарнавайвал, уьлкведин гзаф ватандашриз хьиз, пенсиядиз финин яш хкажунихъ галаз алакъалу яз гьукуматди гузвай теклиф адазни бегенмиш туш. Идан гьакъиндай ТАСС-ди хабар гузва.

“Жуьреба-жуьре вариантрикай гьим хуш я лагьана завай исятда ва идалай виликни хабар кьурла, за садни бегенмиш туширди лагьанай. Пенсиядин яш артухарунихъ галаз алакъалу са вариантни заз бегенмиш туш. Пенсиядин яш артух хъувун бегенмиш ксар гьукуматдани, эгер аваз хьайитlа, лап тlимил ава”, — лагьана Путина.

Уьлкведин регьберди къейд авурвал, и месэла гьелелиг тамамвилелди гьялнавач. Адан гафарай малум хьайивал, пенсийрин къанун 10 йисан муддатда дегиш тавуртlа жеда, гьикl хьи, ватандашриз пенсия гун патал гьукуматдихъ пулдин такьатар бес кьадарда ава. Путина тестикьарайвал, пенсийрихъ галаз алакъалу дегишвилериз талукь яз вирибурун фикирриз къимет гуда. Амма чпиз и кардалди реклама ийиз алахъзавайбурун фикирар гьисаба кьадач.

Гьа са вахтунда Призидентди хиве кьурвал, пенсийрин къурулушда четин месэлаярни авачиз туш. Гьукуматди абур гьисаба кьун тавун, Путинан фикирдал­ди, ватандашар алцурарун лагьай чlал жеда.

19-июлдиз Госдумада пенсиядиз экъечIдай яшар артухарунин законопроектдиз килигна. 327 депутатди дегишвилерихъ галаз чеб рази тирвилин сес гана, 102 депутат­ ак­си хьана. Документдиз талукь тир къейдер ва дегишвилер 24-сентябрдалди кьа­бул­да­.

14-июндиз гьукуматди 2019-йисалай пенсия тайинарунин яш гьар йисуз артухар хъийидайдакай малумарнай. Законопроектдал асаслу яз, 2019-йисалай башламишна, итимар патал пенсиядиз экъечlдай вахт гьар йисуз артух хъувуналди, 65 йисал кьван ва дишегьлияр патал 63 йисал кьван хкажда. Министррин кабинетдин делилралди, 2024-йисуз пенсионерриз вацра гудай пулдин юкьван кьадар 20 агъзур манат кьван жеда.

Угърийрал лаш илигна

Берлинда яшамиш жезвай кьуьзуь къари вичин кlвализ гьахьай угърийрал гъилевай лаш гваз тепилмиш хьана. “The Local” чешмеди хабар гузвайвал, 103 йисан яшда авай немс къаридин кlвализ чlуру ният авай кьве дишегьли гьахьна. Абуру къари кухнядиз тухвана ва адавай са гьихьтин ятlани документрал къул чlугун истемишна. И вахтунда са тахсиркар гурарин кьилел аламукьна. По­лициядин фикирдалди, дишегьлийри къаридин фикир документрал желб авуналди, муькуь тахсиркардиз къиметлу затlар чуьнуьхунин къаст авай.

Къариди абурун планар михьиз чlурна. Ада чарарал къул чlугунач. Дишегьлийри­кай сад лап мукьув агатайла, къариди садлагьана гъиле лаш кьуна ва кьве ди­шегь­лини чукурна. Лаш галукьай чlуру ният авайбур цуькl хьана. Къаридиз зарар хьанач.

Суваррин йикъар тайинарнава

Россиядин зегьметдин министерстводи 2019-йисан суварин йикъарихъ галаз алакъалу ял ядай йикъарин гьакъиндай проект гьазурнава. Федеральный порталда чапнавай документдал асаслу яз, Цlийи йисан суварин йикъар 2018-йисан 30-декабрдилай 2019-йисан 9-январдал кьван давам жеда. 2019-йисан 5-6-январдин ял ядай йикъар суварин йикъарал ацалтзавайвиляй абурун эвезда 2-3-майдиз ял яда. Кишдин йикъал ацалтзавай 23-февралдин суварин югъни 10-майдал хкида.

Икl, Россиядин агьалийри 23-24-февралдиз, 8-10-мартдиз, 1-5-майдиз, 9-12-майдиз, 12-июндиз ва 2-4-ноябрдиз ял яда. 7-июлдиз малумарайвал, россиявийриз медицинадин рекьяй тамамвилелди ахтармишунин кар кьиле тухун патал пуд йиса садра ишлемишиз жедай ял ядай са югъ мадни алава хъийизва.

Наразивилериз фикир гуда

Россияда агьалийри социальный сетра раижзавай наразивилериз регионрин гьукумрин жаваб гьихьтинди ятIа ахтармишунин программа кардик кутазва. Кремлди кьил кутунвай мониторингдин системадин тlвар “Инцидент менеджмент” я. Программа­ди “ВКонтакте”, “Facebook”, “Instagram”, “Twitter” ва “Одноклассники” соцсетар ахтармишда.

Мониторингдин нетижаяр администратордив агакьда ва гьихьтин къейдериз жаваб гун герек ятlа ада кьетlда. Малумарзавайвал, хабар кьунин чарчиз (запрос)­ чка­дин­ гьукумдарри ам регистрация авур макъамдилай са суткадин къене жа­ваб гун лазим я.

Чешмеди кхьизвайвал, соцсетра жезвай къейдериз еке фикир гунин важиблувал Кемероводин алвердин “Зимняя вишня” ценрада хьайи мусибатдилай ва Волокамскда зирзибилар вегьенвай чкадихъ галаз алакъалу агьвалатрилай кьулухъ арадал атана.

Аппарат тергна

Сирияда Хмеймим авиабазадин сергьятра боевикри ахъаяй пилот галачир аппарат Россиядин аскерри яна. Идакай “Хабарар” РИА-ди малумарзава.

“Боевикри кьунвай мулкарай Хмеймим авиабазадин терефдихъ пилот галачиз лув гудай аппаратар ахъаюнин гьерекат акъваззавач”, — кхьизва чешмеди. Къейдзавайвал, пилот галачир аппарат 21-июлдиз къанунсуздаказ яракьламиш хьанвай дестейрин гуьзчивилик квай сергьятрай ахъайнава.

Гьужумдин нетижада хасаратвал хьайибур авач.

Киевдин планар

Киевда Чlулав гьуьле Россиядин портариз акси санкцияр кардик кутунин месэла­дал кlвалахзава. Идан гьакъиндай Украинадин инфраструктурадин министр В.Оме­ляна “112 Украина” каналдай малумарна.

“Азов гьуьл ва и гьуьлуьн Украинадин портарин рекьер элкъуьрна кьуниз ки­л­иг­на, Чlулав гьуьлуьн Россиядин портариз талукь яз санкцияр кьабулун па­тал чна Европада ва Америкада авай чи амадагрихъ галаз рахунар кьиле тухузва”, — лагьана Украинадин министрди.

Омеляна къейдзавайвал, цlийиз малумардай санкцияр, Крымдин муьгъ эцигунихъ галаз алакъалу яз, гуя Россиядиз хгузвай жаваб я.

Украинадин гьукуматдин погранкъуллугъдин пресс-секретарь, полковник Олег Слободяна малумарайвал, Россиядиз акси акъвазун патал Азов гьуьлел Украинадин сергьятчийриз суьрсет ва техника бес жезвач.

Къейд ийин, Крымда 15-майдиз цlийи муьгъ ачухнай. Ам эцигун патал федеральный бюджетдай 228 миллиард манат харжна.

Гьазурайди — Куругъли Ферзалиев