Коронавирус ва грипп

Вири дуьньядин здравоохраненидин тешкилатди (ВОЗ) коронавирусдин COVID-19 жуьрединни адетдин гриппдин арада авай тафават гьихьтинди ятIа, гьадакай малуматар ганва.

ВОЗ-дин делилрал асаслу яз, “ТАСС” чешмеди хабар гузвайвал, кьве азардини нефес къачуниз таъсирзава. Амма азар чу­­­к­Iу­­нин йигинвилин жигьетдай абурун арада еке тафават ава. ИкI, тайин вахтунда пайда жедай адетдин грипп арадал атунин, ам садакай ма­садак акатунин хаталувал акьван екедини туш, адан йигинвални зайиф я.

Идалайни гъейри, грипп садакай масадак анжах адан сифте лишанар винел акъатайдалай кьулухъ акатзава. Амма коронавирус инсандик адан сифте лишанар (симптом) пайда жедалди виликни акатда. Грипп, адет яз, садакай масадак аялрин арадани гегьеншдиз  чкIида, амма COVID-19 коронавирус аялрик кьериз-цIаруз акатда.

Чешмеди къейдзавайвал, цIийиз пайда хьанвай коронавирусдикди начагъ хьанвайбурун 15 процент четин гьалда ава, 5 процент — лап четин гьалда. Грипп квай дуьшуьшра лап четин гьалар тек-туьк жеда. ВОЗ-дин пешекардин гафаралди, коронавирус, грипп хьиз, гьакI чIана хкатни хъийидач. Эгер вирус вич-вичелай хкат хъувуртIа, ам кьисметдин савкьат яз гьисабайтIа жеда.

Эхиримжи делилралди, Россияда коронавирус акатнавай 11 кас  дуьздал акъуднава. Абурукай ругуд Москвада ва адан сергьятра ава, пуд — Липецкда, са-садни — Санкт-Петербургда ва Нижний Новгородда. Азар акатнавай 11-ни мукьвара Италияда хьайибур я.

Дуьньяда коронавирусдикди 102 агъзурдалай гзаф ксар азарлу я, 3400  кас кьенва. Сагъар хъувунвайбурун кьадар 57400 касдив агакьнава.

Смартфонринни компьютеррин хаталувал

Смартфонарни компьютерар кьадардилай артух ишлемишуни инсан­ галатна такьатдай аватай гьалдиз гъида. Гуьгъуьнлай инсанди бедендин ва руьгьдин зайифвал гьиссда, гуьгьуьлар ва акьулдин къуват агъуз аватда. Ихьтин фикирдал Япониядин алимар атанва. Пешекарри чпин ахтармишунрин нетижаяр “Nikkei StyIe” изданида раижнава, хабар гузва “Lenta.ru” сайтди.

Инсандин зигьиндиз, рикIел аламукьунин алакьунриз талукь клиникадин директор А. Окумуради ихтилатнавайвал, эхиримжи йисара рикIел аламукьунин гьалар пайгардик кумачир ксарин кьадар артух хьанва. Ихьтин лишанар гзафни-гзаф 30 йисалай 60 йисал кьван яшара авай инсанрикай малум жезва.

Духтурдин фикирдалди, и гьалар инсанри активдаказ теле­фонар, компьютерар ишлемишунихъ галаз алакъалу я. Герек авай ва авачир информация инсандин мефтIеда артухан пар яз кIватI жезва. “Инсандин мефтIедивай гзаф кьадардин информация кьиле ацу­кьариз жезвач, гьавиляй ам “хъуртаз” элкъвезва”, — лагьана Окумуради.

Алимри компьютердихъ ацукьна кIвалахдай ва я телевизордиз килигдай  береда телефонар ишлемиш тавун теклифзава. ГьакIни гзаф ксун хъсан яз гьисабзава, гьикI хьи, ахварик квай чIавуз инсандин меф­тIеди ял язава ва ам гуьнгуьна гьат хъийизва. Инсанар теле­фон­рилай­ акьван аслу хьанва хьи, абуру гьатта фу недайлани, ам гъиляй ахъайзавач. Пешекарри и кардизни рехъ тагун теклифзава.

Миллетбазрин фенд

Украинадин Львов шегьерда урус чIалан тарс гузва лугьуз, миллет­базри лицейдиз цIай ягъуниз эвер гана. Идакай “Strana.ua” чешмеди ха­бар гузва.

Ихтилат физвай лицей шегьерда урус чIалал тарсар кьиле тухузвай лап чIехибурукай сад я, ана 20-далайни гзаф миллетрикай ибарат агъзурдав агакьна ученикри чирвилер къачузва.

Чешмедин делилралди, эхиримжи йисара лицейдал радикалри датIана гьужумзава. Гуя урусрин итижрин ва украинвийрин аялар урусламишунин таблигъат тухузва лугьуз, муаллимрикни тахсирар кутазва. Львов шегьердин советди лицейдин кIвалах вилик финиз датIана пул ахъаюнин делилни миллетбазриз хуш туш.

Украинадин Верховный Радади январдиз “Тамам юкьван умуми образованидин гьакъиндай” законопроект кьабулна, ада уьлкведа урус чIалал тарсар тухузвай мектебар арадай акъудун истемишзава.

Депутатди иштиракда

Украинадин Верховный Рададин “Оппозициядин майдан — уьмуьр патал” партиядин депутат Илья Кивади вичин фракцияди Москвада Гъалибвилин суварик иштиракда лагьана. Ихьтин фикир ада “NewsOne” телеканалда малумарна.

“Чи партияди ЧIехи Гъалибвилин суварик, са шакни алачиз, ишти­рак­да. Гъалибвал рикIел хкунин, сувариз гьуьрметунин макьсаддалди­ чун Москвада кьиле фидай параддикни фида”, — къейдна украинви депутатди.

Адан гафаралди, Россиядихъ галаз авай къал-къиж, гьакIни  уьлкведин къенепатан гьалар пайгардик кухтун патал Украинади са чара акун герек я. Депутатдин фикирдалди, гьалар, рафтарвилер хъсанардай рекьерикай сад Ватандин ЧIехи дяведа СССР-дин вири халкьари санал къазанмишай гъалибвал я.

РикIел хкин, са тIимил йикъар идалай вилик Украинадин МИД-дин кьил В.Пристайкоди 9-майдиз уьлкведа Гъалибвилин югъ къейддач лагьанай.

Гьазурайди – К.Ферзалиев