Лезгийрин машгьур писатель Расим Гьажиди лагьанай: “Камаллу авторди кхьенвай ктаб кlелунилай чlехи лезет аватlа?”.
И йикъара заз кlелдай мумкинвал хьайи “Бинейрин кьилив” тlвар алай ктабни за гьахьтин авторди кхьенвайди яз гьисабзава.
Ктабдин автор вичин къелемдикай шииратдин са шумуд кIватIал (“Камбар булах”, “Гьахъунин ван”, “Зи умудрин елкен”) хкатнавай муаллим, РФ-дин писателрин Союздин член Мукаил Агьмедов я. 2014-йисуз машгьур шаир Арбен Къардашан редакторвилик кваз чапдай акъатнавай “Бинейрин кьилив” ктабда гьикаятдин ва тамашиятдин эсерар гьатнава. Авторди халкьдин важиблу месэлайрикай, чlал хуьникай, медениятдикай, алай девирдин муаллимрин регьят тушир зегьметдикай кlелчидиз таъсирдайвал кхьенва.
“Са мектебдин тарихдай” тlвар алай гьикая (ам саки повестдиз ухшар я) кlелайла, заз гьуьрметлу муаллимди зи рикlин хиялар ачухарайди хьиз хьана. Къенин девирдин мектебдин уьмуьрдикай, кьилди лагьайтlа, са бязи директоррин адалатсузвал, “керкичивал” себеб яз арадал къвезвай татугайвилерикай, аялрин чирвилерин дережа агъуз аватуникай, муаллим лагьай пак тlвар усаларзавай дуьшуьшрикай чаз тlимил ванер къвезвач. Амма и темадай кхьенвай эдебиятдин эсерар кьит я. Ахьтин эсерар зал икьван чlавалди дуьшуьш хьанач.
Гьикаятчидин хатlни, чlални кьетlенди, тафаватлуди ва къелемчийринни чlалан лексикадал машгъул ксарин фикир желбдайди я. И жигьетдай, ктаб кlелиз хуш жезвай себебрикай сад автор вичин эсеррин чlалак жезмай кьван урус гафар кутаз алахъ тавун я. Икl, къундармайриз рехъ гун тавуна, ада каникулар, столовой, сатирик, работник, алфавит, характеристика, экзаменатор ва маса русизмаяр ихьтин гафаралди эвезнава: тlатlилар, тlуьнхана, айгьамчи, кlвалахдар, гьарфарган, къилихнама, имтигьанчи…
“Ша чун руьгьдиз кесиб тежен, лезги халкь!” тlвар алай эсерда ада чlалан важиблу месэлайрикай вичин метлеблу фикирар раижнава. “Чlалан гьакъиндай тайин тир концепция тахьуникди сада “ришвет”, муькуьда “рушват”, сада — “муаллим”, муькуьда “малим” кхьизва”, — къейдзава шаирди.
Ктабда юмордин куьруь эсерарни гьатнава. Къуй Мукаил муалимдихъ яратмишунра мадни агалкьунар хьурай.
Куругъли КЪАЛАЖУХВИ
