Ахьтин вахтар хьанай хьи, дишегьлийрин асул везифаяр хизан, кIвал-югъ кьи­­ле­ тухун, аялар хуьн, тербиялами­шун,­ пек-лек чуьхуьн, михьивилер авун… яз гьи­сабзавай. Гьукуматдин эцигунрикай гьич раханни тийин. 

А девирар, вахтар алатна фена. Гила лагьайтIа,  гьакъикъат­ масад я: дишегьлийри чIехи вузар акьал­­тIарзава, итимрихъ галаз сад хьиз зегь­мет­ чIугвазва, регьбервал гудай къуллу­­­гъ­ар ийизва, илимдин вини дережайриз хкаж жезва. Абуру гьам хизанда, гьам общест­вода чеб алай чка къалурзава, гзафбуру гьатта армиядин жергейрани къуллугъза­ва. Къе вичикай суьгьбет физ­­­вай чи лез­ги руш, Даггосуниверситетдин эконо­ми­кадин факультетдин кафедрадин заведующий, экономикадин илимрин доктор, профессор  Мадина  Мали­ков­­на­  Ме­­гьа­медова  гьа ихьтинбурукай сад я.

Ам 1964-йисуз Махачкъала шегьерда Малик Мегьамедович ва Фаиза Абубакаровна Гьажиеврин гьуьрметлу хизанда ди­дедиз хьана. Адан рагьметлу буба, экономикадин илимрин доктор, профессор вичин­ уьмуьрдин эхирдалди ДГТУ-дин экономикадинни идара авунин кафедрадин заведующий, диде Фаиза Абубакаровна яр­гъал йисара Даггосуниверситетдин физи­ческий факультетдин лабораториядин заведующий тир. Алай вахтунда пенсияда ава.

Диде-бубади хизанда кьве велед ­(гадани руш) зегьметдал рикI алайбур, гъве­чIиди-чIехиди чидайбур, обществодиз хийир гудай, мергьяматлу, регьимлу инса­нар яз тербияламишна. Хва Амира ДГУ-дин физикадин факультет акьалтIарна. Алай вахтунда ам гьа и вузда информати­кадин ва информационный технологийрин факультетдин доцент я.

Мадинади 1981-йисуз Махачкъала ше­гьердин 39-нумрадин юкьван школа агалкьунар аваз  куьтягьна. Адан вилик кIелиз гьиниз фида лугьудай суал акъвазнач. Ви­кIегь руша, яргъал вегьин тавуна, ДГУ-дин экономикадин факультетдиз документар вугана. КIелдай йисара ада вичин пешедай­ дерин чирвилер къачуна, фа­куль­тет­дин­ об­щественный уьмуьрдани активвилелди иштиракна. Студентвилин йисар аку­­на-такуна акъатна. 1986-йисуз вуз де­рин­ чирвилер аваз куьтягьай  пешекарди республикадин Статуправленида вичин зегьметдин рехъ башламишна. Ина кIва­ла­хзавай вахтунда ада вичин алакьу­нар, кIва­лахдив эгечIзавай тегьер къалурна, коллективдин арада гьуьрмет къазанмишна.

Гьеле аял вахтарилай акьуллу, камаллу, хъсан зигьин авай, зегьметдал рикI алай рушаз вичин уьмуьр илимдиз бахшдай мурад авай. Гьавиляй 1988-йисуз ам Москвада Г.В.Плеханован тIварунихъ галай Россиядин экономикадин академияда заочнидаказ аспирантурадик экечIна. Гьелбетда, гьар сеферда Москвадиз илимдин руководителдин патав физ-хтун регьят кар туширтIани, жегьилди ажузвалнач. Вичин вири чирвилер, къуватар диссертация вахтунда кхьиниз серфна. Гьа икI, 1992-йисуз Москвада гьа и вузда “Государственное регулирование социально-экономического развития региона на примере Республики Дагестан” темадай кандидатвилин диссертация агалкьунралди хвена.

1990-йисуз Мадина Маликовнади Даггоспедуниверситетдин экономикадин теориядин рекьяй кафедрада кIвалахна. 1994-йисуз ам ДГУ-диз кIвалахал атана. Ина ада сифте старший преподаватель, гуьгъуьнлай кафедрада доцент яз зегьмет чIугуна.

Жегьил алим къазанмишнавай агалкьунрал рази хьана акъвазнач. Адан рикIе илимдин мадни чIехи дережайрив агакьу­нин мурад авай. Мадинади мадни илим­дин­ сирер чирунихъ ялзавайди акурла, рек­тор­ди ам докторантурадиз кьабулна. Алимди­, югъ-йиф талгьана, ДГУ-дин илим­­дин библиотекада ацукьна, герек ктабра тIуб экъуьриз, диссертациядин винел гьа­къисагъвилелди кIвалахиз башламишна. Адан зегьметди хъсан нетижаярни га­на. 2001- йисуз ДГУ-дин диссертацийрин Советдин заседанидал докторвилин диссертация агалкьунралди хвена.

Диссертацийрин винел кIвалахзавай вахтунда Мадина Маликовнади вичин темадиз талукь 150-далай виниз илимдин кIвалахар, гьа жергедай яз ВАК-дин (высшая аттестационная комиссия) журналра гзаф кьадар монографияр, макъалаяр чапна. Адан гъилик 76 аспирантди кандидатвилин диссертацияр хвена.

2002-йисуз докторвилин дережа авай алим милли экономикадин кафедрадин кьиле акъвазна. Ректордиз Мадина муаллимдин агалкьунрикай, алакьунрикай, теш­киллувилин бажарагъдикай чизвай. Гьави­ляй 2009-йисуз адал тербиядинни социальный кIвалахдин рекьяй проректорвилин везифаяр тапшурмишна. Ада студентриз гражданвилинни ватанпересвилин тербия гунин, абур терроризмдиз ва эк­стремизм­диз акси акъвазарунин, студентри сагълам уьмуьр тухунин, абурун ин­теллектуальный проектрин тереф хуьнин, студенческий спорт вилик тухунин ва маса рекьерай хейлин кIвалах кьиле тухвана.

Жегьилвилин руьгь квай, ашкъи — гьевес авай алимдин хиве общественный кIва­лахарни тIимил авачир. ЦIуд йисалай виниз вахтунда ада, Рособрнадзордин эксперт яз, Россиядин вузрин аккредитация тухунин карда активнидаказ иштиракна. РД-дин экономикадин ва мулкар вилик ту­хунин рекьяй министерстводин патав гвай общественный Советдин, урус халкьдин ихтиярар хуьнин рекьяй гьукуматдин комиссиядин член язни (ва икI мад) гзаф ма­­са кIвалахарни кьилиз акъудна.

КIвалах авур вири чкайра Мадина муаллимди вичикай анжах хъсан фикирар туна. Гьамиша сивел хъвер алай, шад гуьгьуьлрин, милайим, назик сес, инсанвилин виниз тир ерияр авай адаз гьар садахъ­ галаз рахадай, къалабулух квайбур сабурлувилелди секинардай чIал чида. Гьавиляй ада вичи кIвалахзавай коллективдин ва студентрин арада гьуьрмет, авто­ритет къазанмишун дуьшуьшдин кар туш.

Яргъал йисара ДГУ-да кIвалахзавай муаллимдин вилик за са шумуд суал эцигна:­

• Куьне педагогвилин пеше хкя­гъун квехъ галаз алакъалу я?

— Гьеле школада кIелдай йисара зи рикI илимдал гзаф алай. Студентвилин йисара муаллимри чаз лекцияр кIелдайла, за абурал гьейранвалдай, зи рикIе жувакайни алим хьунин мурад мадни мягькем же­дай. Идалайни гъейри, пеше хкягъунин кар­да зи диде-бубадини еке роль къугъвана. Абурузни зун илимдин рекьяй фена кIан­завай. Алим тир бубади заз илгьам гуз­вай. Диде заз вири уьмуьрда — хизан ку­­­тунин, уьмуьрдин юлдашдихъ, аялрихъ, мукьва-кьилийрихъ галаз хуш рафтарвал авунин жигьетдай чешне я. За адаз рикIин сидкьидай чухсагъул лугьузва.

• Кафедрадин заведующийдин везифаяр квекай ибарат я?

— Заведующийдин хиве везифаяр гзаф ава. Кьилди къачуртIа, кIелунин процесс кардик кутун, муаллимрин, студентрин, ма­­гистррин, аспирантрин илимдинни ахтармишунрин кIвалахдал, студентрин кIе­лун­рал, муаллимрин кIвалахдин еридал гуьзчивал авун, кафедрадин кIвалах­ди­кай ректоратдиз гьахъ-гьисаб (отчет) гун ва икI мад.

• Куь факультетдиз гьахьзавай студентрин кьадар йисалай-суз тIимил яни, гзаф?

— Гьайиф хьи, бюджетдин (пулсуз) чкаяр къвердавай тIимил жезва. Амма эконо­миствилин пеше къачун патал къвезвай­ студентрин кьадар (гьукуматдиз пул гана кIанзавай отделенидиз) гзаф я.

• Алай девирдин студентрин кIелун-рикай вуч лугьуз жеда?

— Эхиримжи йисара чи факультетдиз къвезвай студентар хъсан чирвал, кIелиз ашкъи авайбур, чпикай хъсан пешекарар хьун патал екез зегьмет чIугвазвайбур я. Чна студентрихъ галаз активнидаказ кIва-лахзава, абурун проектриз екез дикъет гузва. И карди вичин нетижаярни тагана туш. РД-дин жегьилрин крарин рекьяй министерстводи кардик кутунвай “Росмолодежь” конкурсда чи студентри галаз-галаз 2 йисуз гъалибвилин чкаяр кьуна. Абуру гьар сада 2 миллион манатдилай ви­низ тир грантар къазанмишна. Чи вуз акьалтIарна­вайбуру РД-дин районринни шегьеррин администрацийра, чIехи бизнес — къурулушра, чирвилер гудай идарай­рани (ва икI мад) агалкьунралди кIва­лах­зава. Вини дережадин хъсан пешекарар виринра герек я. Чна чи студентрал гьахълудаказ дамахзава.

• Куь студентривай бакалаврдилай гуьгъуьниз гьи хилерай магистратурада ва аспирантурада кIелиз жезва?

— Экономикадин факультет акьалтIа­райбурувай са шумуд хиляй (карханадин экономика, экономикадин хатасузвал таъминарунин, финансрин, аудитдин, налогрин ва икI мад) магистратурада ва аспирантурада кIелиз жеда.

• Кафедрада кIвалахзавай муаллимрилай куьн рази яни?

— Гьелбетда. Ина илимдинни педагогвилин еке стаж авай докторри, профессорри, кандидатри, доцентри кIвалахзава. Абуру студентриз хъсан чирвилер гун патал намуслувилелди зегьмет чIугвазва.

М.Мегьамедовадин яргъал йисарин гьакъисагъ зегьметдиз гьукуматди виниз тир къиметни ганва. Ам РД-дин илимдин лайихлу деятель, Россиядин Федерациядин образованидин гьуьрметлу работник, Россиядин образованидин ва илимдин министерстводин, РД-дин Гьукуматдин Председателдин (ва икI мад) гьуьрметдин хейлин грамотайрин сагьиб, РД-дин жегьилрин лайихлу насигьатчи я.

Мадина Маликовна хъсан пешекар, алим, мергьяматлу, регьимлу инсан хьиз, къайгъудар дидени я. Адан уьмуьрдин юл­­даш  Мегьамед Назирович Мегьа­медов РД-дин ветеринариядин рекьяй депар­таментдин комитетдин начальникдин ­за­меститель тир. Гьайиф хьи, ам вахтсуздаказ рагьметдиз фена. Хизанда чIехи жезвай 2 веледдиз Мадина Маликов­нади, лугьурвал, дидевални, бубавални ийиз­ва. Гъуьлуьн мукьва-кьилийрин патайни гьуьрмет, аферин къазанмишнава. Руш Маликади Москвада Россиядин Казна­чействодин къурулушда кIва­лахзава. Хва Му­рад меркезда Россиядин технологиядин рекьяй университетдин 3-курсунин студент я.

Гьуьрметлу Мадина Маликовна, чна квез алукьзавай 8-Мартдин сувар — дишегьлийрин югъ рикIин сидкьидай му­баракзава. Чи мурад квехъ чандин сагъвал, уьмуьрдин хушбахтлувал, кIвалахда мад­ни еке агалкьунар хьун я.

Надият  Велиева