И йикъара чун Сулейман-Стальский райондин хуьруьн майишатдин ва суьрсетдин управленидин начальник Мегьамедзагьид Бабаевахъ галаз гуьруьшмиш хьана, алатай йисан нетижайрикай, алай вахтунда райондин хуьруьн майишатдин карханайра гатфарин чуьлдин кIвалахар кьиле физвай гьалдикай рахана.
— Шадвалдай кар я, эхиримжи йисара районда хуьруьн майишатдин хиле инвестицийрин проектар кардик кутазва, цIийи багъларин, уьзуьмлухрин майданар, идахъ галаз санал гьасилзавай суьрсетдин кьадарни артухарзава, — лагьана М. Бабаева. — Ида райондин экономика мягькемарзава, вири жуьрейрин бюджетриз къвезвай налогрин кьадар гзафарзава, инсанриз кIвалахдин алава чкаяр арадал гъизва.
И гафарин гьахълувал ихьтин рекъемри тестикьарзава: алатай йисуз районда 5605 тонн техил, 18559 тонн емишар, 10774 тонн ципицIар, 33169 тонн салан майваяр, 5065 тонн картуфар, 2512 тонн як, 13100 тонн нек гьасилна, 118 гектарда багълар, 45,3 гектарда уьзуьмлухар кутуна.
Райондин хуьруьн майишатдин карханайра, КФХ-ра, арендадин участокра алай йисан бегьердин бине кутунин кIвалахарни хъсан тешкиллувал ва еришар аваз кьиле физва. Кьилди къачуртIа, гатфарин чуьлдин кIвалахрив эгечIдалди вилик майишатрин арайринбур тир дигидай цин къаналрал ремонтрин хейлин кIвалахар тамамарнава. Хуьрерин администрацийри, хуьруьн майишатдин продукция гьасилзавайбуру санлай 24200 метрдин яргъивал авай майишатрин къенепатан къаналар михьна, къайдадиз гъана.
Районда уьзуьмчивилин хелни эхиримжи йисара йигиндаказ вилик физва. Алай вахтунда районда, санлай къачурла, 1683 гектар уьзуьмлухар ава. Уьзуьмлухрин майданар ва гьасилзавай ципицIрин кьадар артухарунай “Гуьлгери вацI”, “Зардиян”, “Дербент-Агро”, “ЧIереяр”, “Дере” ООО-рихъ, Н.Ягьяев, А.Алагьвердиев, М.Мегьамедов кьиле авай лежбервилин майишатрихъ гьар йисуз хъсан нетижаяр жезва. Анра хъуьтIуьн агротехникадин серенжемар (тегьенгрин кьурай ва герек авачир хилер атIунин, абурун пунариз пер ягъунин, жергейрин араяр цунин…) чпин вахтара ва галай-галайвал кьиле тухвана акьалтIарнава. Алай вахтунда гатфарин кIвалахар кьиле тухузва.
Багъманчивиле кIвалахдин цIийи, кIвенкIвечи къайдаяр ишлемишзава. Райондин карханайрихъ, КФХ-рихъ ва арендаторрихъ 3339 гектар багълар ава, абурукай 83 гектар фад бегьердал къведайбур я.
Багъларани гатфарин кIвалахар хъсан ери аваз кьиле тухузва.
Алай йисуз районда 75 гектарда багълар ва 75 гектарда уьзуьмлухар кутун планламишнава. И кардиз гьазурвилер акунва.
220 гектарда гатфарин къуьл ва нехв, 50 гектарда мух, 185 гектарда гьажибугъдаяр цун планламишнава. Карханайри, арендаторри, хуьрерин агьалийри ачух чиле салан майваяр цунизни гьазурвилер аквазва. Абур тумаралди таъмин я. Помидоррин, афнийрин штилар чкадал гьасилзава.
Райондин вири жуьредин майишатри салан майваяр ва гатфарин культураяр цадай 2000 гектардилай виниз чил гьазурнава.
— Бубайрин мисалда лугьузвайвал, гатфарин са йикъа хъуьтIуьн са варз тухарда, — давамарзава М. Бабаева. — И кар аннамишуналди, карханайрин зегьметчийри, арендаторри багъларани уьзуьмлухра ва производстводин амай хилера гатфарин кIвалахар вахтунда кьиле тухвана акьалтIарда, цIинин йисан бул бегьердин бине кутада.
Хазран Кьасумов
