Алатай вацра Белиждай са десте юлдашарни аялрин кьуьлердай “Кавха” ансамбль (адакай газетдин виликан нумрада макъала чапнава) галаз чун Кьасумхуьрел халкьдин къагьриманвилин “Шарвили” эпосдин суварик иштиракиз фенвай. Шад авазрин ван къвезвай И.Тагьирован тIварунихъ галай культурадин макандив агакьайла, медениятдин, искусстводин рекье яратмишзавай дустар гьалтна. Жузун-качузун авуна, сада-садаз суварикай, тIебиатдин гуьзел гьавадикай суьгьбетар ийиз, анал эцигнавай жуьреба-жуьре стендриз килигдайла, музы­кадин школадин стенддин патав чал Дербентдин музучилищеда захъ галаз  санал кIе­лай, СтIал Сулейманан райондин аялрин муз­школадин директор  Къазибег  Къур­банов  гьалтна. Шад мярекатар куьтягь хьайила, чун ада регьбервал гузвай школадиз мугьман хьана. Алай йисуз школадин 60 йис тамам жезвайди малум хьайила, чи суьгьбетар яргъал фена…

Вирироссиядин культурадин идараяр хьиз, и школани кьадайвал туькIуьрнавай дараматда ава. Ана дегьлиздин, директордин кабинетдин цларал алай кьван шабагьар, дипломар (гьа гьисабдай яз,  ам 1987-йисуз Москва шегьерда кьиле фейи Вирисоюздин халкьдин яратмишунрин 2-фестивалдин лауреатни я) акурла, дарамат­дикай фикиррин сефилвал шад гьиссералди дегиш хьана.

Къ.Къурбанов 1954-йисан 27-июлдиз Кьурагь райондин Кьуьчхуьра д­идедиз хьана. 1961-1968-йисара ана 8 йисан школада кIел­на. 1972-йисуз Дербентда ачухнавай муз­училищедик экечIна. Кьве курс акьал­тIа­рай­ла, адаз Советрин Армиядин жергейриз эверна. 1975-йисуз армиядай хтана, ада музучилищеда кIелун давамарна. 1978-йисуз анаг акьалтIарна. Хъсан чирвилер аваз училище акьалтIарай ам Кьасумхуьруьн музшколадиз ракъурзава. Са йисалай ам школадин директорвиле тайинарзава. КIвалах­ди­вай къерех тахьана, 2007-йисуз ада Дербентдин искусстводинни культурадин институтни акьал­тIар­на. Къ.Къурбановалай неинки вичи регьбервал гузвай школа хуьз, гьакI ам виликни тухуз алакьна. Къе ана, акьалтзавай несилдиз музыкадин искусстводин рекьяй алава образование гуз, гъавурда авай, яратмишунардай тегьерда кIвалахзавай, сад хьтин фикиррал алай муаллимрин коллективди зегьмет чIугвазва.

Аялриз тамам чирвилер гунин карда муаллимрин коллективди пешекарвиляй гьазурунин образованидин (предпрофессио­нальное образование) программаяр туькIуь­руниз кьетIен фикир гузва. Лицензиядал, гьукуматдин федеральный истемишунрал асаслу яз, школади музыкадин искусстводин хилен пешекар яз гьазурзавайбуруз халкьдин алатар, фортепиано, уф твадай (духовой), симерин алатар ва далдам­ ягъиз чирдай ­отделенийра чирвилер гузва. Вири программайриз лицензияр ава. И от­де­ленийра кьилин ва юкьван пешекарвилин образование авай 22 муаллимди зегьмет чIуг­вазва. Абурукай 18 муаллимдиз — кьи­­лин­ дережа, пудаз 1-дережа ава.

Райондин музыкадин школада вилик йисара кIелай 9 кас, вузар акьалтIарна, кIвала­хиз чпин хайи школадиз хтанва. Алай вахтун­да ина 106 ученик ава. Абурукай фортепианодай — 23, чIагъандай -37, тардай -12, кларнетдай -7, аккордеондай -18 ва далдам ягъиз­ чирунай 5 аялди чирвилер къачузва. Школадин дараматда -7 ва умуми образованийрин школайра аялриз чирвилер гудай 10 класс кардик ква.

Музыкадин макандиз регьбервал гузвай кас яз, Къ.Къурбановаз школа вилик тухудай рехъ аквазва, коллективдин вилик акъвазнавай везифаяр дуьздаказ кьилиз акъуддай планар туькIуьрзава. Чи арада хьайи суьгьбетдай малум хьайивал, вилик йисара адан патав вузар акьалтIарнавай пешекарар къвезвай, абуру райондин кьилин вилик хуьрера музыкадин школадин филиалар ачухунин месэла эцигун тIалабзавай. Гьелбетда, садлагьана пешекаррин тIалабунар кьилиз акъудиз хьаначтIани, яваш-яваш, райондин руководстводин куьмекдалди, 1991- йисалай и школадин филиалар Вини СтIалдал, Курхуьрел, Герейханован 2-хуьре, ЦIийи Макьа, ДаркIуш-Къазмайрал ачухна. Алай вахтунда и хуьрерин жаванризни чирвилер къачудай мумкинвилер хьанва.

Школадиз регьбервал гузвай 43 йисан де­вирда Къазибег Шукурбеговича вич кар алакь­дай, хъсан чирвилер, вини дережадин тежриба авай му­аллим ва руководитель тирди тестикьарна.

Школадай экъечIайла, чал СтIал Сулейманан райондин кьилин сад лагьай замес­титель Лацис Оружев гьалтна. Чун иниз атунин мурад-метлеб чир хьайила, ада школадикай ва адан регьбердикай вичин фикирарни лагьана: “Заз Къазибег Шукурбегович хъсан пешекар, зегьметдал, музыкадал  рикI алай, руьгьдин къуватар авай инсан яз чиз ингье 20 йис жезва. Ада школада пешекаррин хъсан коллектив арадал гъанва, ана кутугай шартIар яратмишзава. Зегьметдин агалкьунриз килигна, гьам райондин руководстводин, гьам диде-бубайрин ва коллективдин патайни адаз гьуьрмет, авторитет ава”.

Къ.Къурбанован гуьзчивилик кваз муаллимри ачух тарсар, отделенийрин заведующийрихъ галаз вахт-вахтунда совещанияр тухузва, месэлаяр гьялзава. Аялрин ди­де-бу­­байрихъ галаз алакъа хуьзва, соб­ранийрал­ важиблу месэлаяр веревирдзава. Са гафуналди, ина кIелунинни тербия гунин кIва­лах хъсан дережада эцигнава. Аялри ашкъи аваз чпин чирвилер къалурдай конкурсра иш­тиракзава, пишкешдин чкаярни кьазва. Ме­тоди­кадин советдин кIвалахдизни еке фикир гузва. И жигьетдай РД-дин культурадин ми­ни­с­­тер­­стводин кIелунринни методикадин цент­ради школадиз “Акьалтзавай несилдиз хъсан чирви­лер ва тербия гуз яргъал йисара гьакъи­сагъвилелди зегьмет чIугунай” грамота ганва.­

Гьар йисуз районда, республикада кьиле тухузвай конкурсра аялри къалурзавай агалкьунар кIвалахдин нетижа яз кьаз жеда. ИкI, школада устадвал хкажзавай аялар республикадин Г.Гьасанован тIварунихъ галай конкурсдин “Милли чIагъан”, “Уф твадай алатар”, “Кларнет” классрай са шумудра призерарни дипломантар хьана.  2021-йисуз жаван­рин арада далдам ва уф твадай алатар ягъу­най республикадин конкурсда иштиракай 2-классда кIелзавай Марат Рустамов, Самир Балабегов, Мурад Мусаев (муаллим  — Имир Балабегов) -1 ва кларнет ягъунай 5-классда кIелзавай Фаргьад Абдулгьамидов (муаллим — Рагьиб Зейдуллаев) 2-чкайриз лайихлу хьа­на. Гьа и йисуз Дербентда милли ва халкьдин­ алатрин ансамблрин арада кьиле фейи республикадин конкурсда Имир Балабегован гъилик далдамрай вердишвилер къачузвай школадин ансамблди 2-чка кьуна.

2022- йисан 12-апрелдиз Махачкъалада музыкадин школайрин халкьдин алатрин отделенийра чирвилер къачузвай жаванрин арада кьиле фейи республикадин конкурсда школадин чIагъанчийрин ансамблди  ва фортепиано ягъунай жаванрин арада кьиле фейи конкурсда 1-классдин ученица Светлана Гьамидовади (муаллим — Рустам Расу­лов) 2-чкаяр кьуна.

Къазибег Шукурбеговичан пешекарвилин дережадиз ва муаллимрин гьакъисагъ зегьметдиз килигна, райондин аялрин музшкола республикадин алава образованидин идарайрин арада хъсанбурун жергеда ава. Школадиз агалкьунар гъиз зегьмет чIугвазвай муаллимрин жергеда кларнетдай тарс гузвай Рагьиб Зейдуллаев, чIагъандай ва фортепианодай — Рустам Расулов, аккордеондай — Виталик Пирсенов, халкьдин алатрин ансамблдин ва хордин дирижер Мусаиб Сейфуллаев ва масабур ава.

Яргъал йисара гьакъисагъвилелди зегьмет чIугунай, культура вилик тухуник ва яша­йишдин месэлаяр гьялуник лайихлу пай ­кутунай, Россиядин культурадин работникрин профсоюздин Центральный комитетдин Президиумдин къарардалди, Къазибег Шу­кур­­беговичаз Гьуьрметдин грамота ганва. Райондин руководстводи районда кьиле физвай вири мярекатра активвилелди иштиракунай, акьалтзавай несилдиз музыкадинни гуьзелвилин (эстетикадин) тербия гуник еке пай ку­тунай  ва школадин аялри къазанмишнавай агалкьунриз килигна, адан ва коллективдин зегьмет са шумудра шабагьралди къейдна.

Республикадин вилик лайихлувилерай Къазибег Къурбановаз “Дагъустан Республикадин культурадин лайихлу работник” лагьай гьуьрметдин тIвар ганва. Ам райондин культурадин отделдин экспертрин комиссиядик, муаллимрин аттестация тухузвай экспертрин дестедик ква.

Къазибег Шукурбегович кларнет ядай хъсан устадни я. Гьеле 1987-йисан сифте кьи­лерай ада “Рычал” тIвар алаз ансамбль арадал гъана, адаз къенин юкъузни регьбервал гузва. Ансамблдин тIвар-ван Дагъустандилай къецени акъатнава. Адан коллективдиз шад мярекатар кьиле тухуз эверзава. Дагъустандин халкьдин артист Суьлгьия Гьажиевадихъ ва маса манидаррихъ галаз са шумуд концертни лентиниз къачуна.

Районда, республикада гьуьрмет ва авторитет авай пешекар хьиз, Къазибег Къурбанов туькIвей хизандин кьилни я. Ада вичин­ уьмуьрдин юлдаш, райондин кьилин библиотекадин аялрин ктабрин отделдин заведующий Марал Зугьумовнадихъ галаз санал  вад аял чIехи авуна. Кьве гадади музыкадин училище акьалтIарна, бубадин рехъ давамарзава. Къазимегьамед — “Эксклюзив”, Алимегьамед “Созвездие” ансамблрин руководителар я. ГъвечIи руш Суьлгьияди музыкадин­ школада тарсар гузва. Рушари — Ильгьанадини Балаханума педучилищеяр акьал­тIар­на, школайра зегьмет чIугвазва. Виридахъ чпин хизанар ава. Гьар са веледди бубадизни бадедиз кьве-кьве хтул багъишнава. Къуй куь хизан мадни хушбахтлу, регьбервал гузвай школадихъни еке агалкьунар хьурай!

Къагьриман Ибрагьимов