Малум тирвал, къадим Дербентдин яшар 2000 йис яни, тахьайтIа 5000 йис яни — и месэла гьеле ачухдиз ама. И барадай и мукьвара тIвар-ван авай археолог, тарихдин илимрин доктор Александр Кудрявцеванни шегьердин кьил Хизри Абакарован арада итижлу суьгьбет кьиле фена. Алимди вичихъ Дербентдин тарих 5000 йис тирвилин гьакъиндай гьуьжетиз тежедай делилар авайди малумарна.
Къейдна кIанда хьи, Александр Кудрявцева Дербентдин тарих чириз саки 25 йис я. Адан регьбервилик кваз къадим шегьердин мулкара археологиядин гзаф кьадар эгъуьнунар, ахтармишунар кьиле тухвана. Нетижада фикир желбдай, тарих патал еке къиметлувал авай гзаф шейэрни жагъанва. Абурун арада Дербентдин 5000 йис тирди субутзавай артефактдин (искусственный къайдадин) дишегьлидин хъенчIин (керамикадин) фигура (журналистри адаз “Дербентдин Мадонна” тIвар ганва) ава. Жагъай итижлу хейлин маса шейэрини къадим шегьердин гьакъикъи тарихдин барадай шагьидвалзава.
Гуьруьшдин вахтунда Хизри Абакарова бажарагълу алим, халис ватанперес Александр Кудрявцеваз Дербентдин гьакъикъи тарих чирунив рикI гваз машгъул хьунай сагърай лагьана.
Нариман Къарибов
