Ахцегь райондин “ЦIийи дуьнья” газетдин 90 йисан юбилейдиз талукь махсус журнал туькIуьрдайла, адан ре­дакторар хьайи чи бажарагълу журналистрикай, алатай йисара редакцияда кIвалахай маса ксарикай делилар кIватIдайла, зун Гьасанагъа Мурсалован яратмишунрин рекьел акъваз хьана. ГьикI хьи, ам гзаф терефрихъай пай ганвай кас тир — ада халкьдив вичин гьиссер ва девирдин хабарар макъалайрин ва авазрин куьмекдалди агакьарзавай.

Ахцегьрин къадим Пелтуьйрин магьледа чун ата-бубайрин кIвале яшамиш жедайла, зи, а вахтунда мектебдин гъве­чIи классриз физвай аялдин, рикIел куьгьне гуьтIуь куь­ч­ейрай (Ахцегь диалектдал пырыяр) гьамиша тади кваз фидай аскIан буйдин­, яцIу якIарин, гьалтай гьар садахъ га­лаз салам-калам ийиз рахунардай итим алама. Ам Ахцегьрин гьа и магьледа яшамиш жезвай чи халкьдиз машгьур композитор Гьасана­гъа Мурсалов тир. Къе “ЦIийи дуьнья” газетдин редакцияда­ бубадин журналиствилин рехъ жаваб­дар секретарвиле кIвалахзавай адан хва Рашид Мурсалова давамарза­ва. Ада бубадикай рикIел хкизва: “Рагьметлу бубади къанажагълу саки вири уьмуьр­да (маса чкайра кIвалахай са тIи­мил вахтар квачиз) и идарада гьакъи­сагъ­вилелди зегьмет чIугуна. СССР-дин­­ журналистрин Союздин член яз, ина ада отделдин заведующийвилин, жавабдар секретарвилин, редактордин заместителвилин ва редакторвилин везифаяр тамамарна. Гьеле 1970-1979-йисара, газетдин редакциядин жавабдар секретарь тирла, ада гзаф вахтара кIва­лени кIва­лахиз жедай. И кардин таъсирди, бубадин къиметлу меслятрин къуватди зунни журналиствилин пеше хкя­гъу­нал, уьмуьр бубадин рехъ давамаруниз­ бахш авунал гъана. Буба чи халкьдин мани-макьамдални рикI алай кас тир…”

Гьакъикъатдани, Гьасанагъа Мурсалов лезги халкьдин мани-макьамдал рикI алай, халкьдин руьгьдиз мукь­ва эсерар теснифай, къастунал кIеви кас тир. 1934-йисуз зегьметкеш хизанда дидедиз хьайи Гьасанагъади Ахцегьрин школа куьтягьна ва армиядин жергейра къуллугъна. Анай хтай Гь.Мурсалова къастунал кIевивал къалурна — уьмуьрдин гьар жуьре имти­гьанрай экъечIна ва Да­гъустандин хуьруьн майишатдин ин­ститутдик экеч­I­на. Эхь, а девирда ком­пози­торвилин бажарагъди цуьк акъудзавай, гележегда журналистни хьайи Гьасанагъа Мур­салова  зоотехниквилин  пеше  къачуна, хайи районда и рекьяй кIва­лахни авуна.

Композиторвилин вичин алакьунралди жегьил Гьасанагъади гьеле армияда къуллугъзавайла гьейранарнай. Гьевескаррин ансамблда ада маниярни лугьузвай, музалатрални къугъвазвай. Жегьилдин бажарагъ кьатIай ансамблдин регьберди репертуардик Гьасанагъадин сифте эсерар кутуна. Дагъларин уьлкведиз хтайла, Дагъустандин композиторрин Союздин председатель Готфрид Гьасанова абуруз виниз тир къиметни ганай, композиторар Сергей Агабабов, Наби Дагиров, Сейфулагь Керимов Гь.Мурсалован яратмишунрив гьуьрметдивди эгечI­най.

Им адаз тIебиатдин патай ганвай пай тир лугьуз жеда. Манийрин искусстводин рекье мягькем камар эцигзавай ада вичиз пианино ва герек маса тадаракарни маса къачунвай. Арадал къвезвай гьар са цIийи жавагьир халкьди лап хушдиз кьабулзавай, хуралай чирзавай, мехъер-межлисрик тамамарзавай. 1957-йисуз жегьил композитордин вад мани Дагъустандин радиодай ганай. Им яратмишзавай касдик мадни еке гьевес кутур вакъиа хьана лугьуз жеда. Институтда кIелзавай вахтунда ада Махачкъаладин музучилищедин нянин отделенидани чирвилер къачуна.

Дагъустандин халкьдин шаир Шагь-Эмир Мурадован гафариз туькIуьрнавай “Буба” мани ван тахьай кас бажагьат ава, ам Вирисоюздин радиодайни мукьвал-мукьвал кутадай. Бес Москвада Да­гъустандин литературадин ва искусстводин Декада кьиле фидай чIавуз тамамарай Алирза Саидован чIалариз туькIуьрнавай “Дагъустан” мани? Сад лагьай каналдай къалурай бязи передачаярни Гьасангъа Мурсалован манийрилай башламиш жедай эхир.

Гьасанагъа Мурсаловахъ вичин эсерралди зегьметкеш касдик гьевес кутазвай, халкьарин арада дуствал мягьке­мар­­завай, партиядиз, Лениназ, Социа­лизм­дин Зегьметдин Игитар Саимат Фер­залиевадиз, Сейфедин Къулиеваз, Лен­инан кьве ордендин сагьиб, чубан Меж­медин Ризаеваз бахшнавай маниярни ава.

Дагъустан Республикадин искусствойрин лайихлу деятель Гь.Мурсалов ва адан яратмишунар хъсандиз чидай ахцегьвийри рикIел хкизва: “Мехъер-межлис хьайила, гъвечIи Гьасанагъа музыкантрин патав аквадай. Зуьрнечийрин гъилерин, тупIарин юзунрихъ, акъатзавай авазрин сесинихъ ада вичин вири дикъет элкъуьрна жедай. Амма садани адан рикIе авайди кьатIузвачир.

Гуьгъуьнлай жегьил гада яз Гьасанагъа Мурсалован рикIин гьиссер, музыкадал кьарувилин лишанар ва и рекье алакьунар малум хьана. Эгер зулуз Гьасанагъади теснифай авазар са вич авай кIваляй ван жезвайтIа, гатфарихъ а цIийи макьамар рушарин сиверай, гадайрин уьфтуьнай тикрардай …”

Девирдихъ галаз кам-камуна аваз физвай, яратмишзавай алакьунар авай кас яз, Гьасанагъа Мурсалов Ахцегьрин музшколадин директорвилени тайинарнай, амма са тIимил вахтунда и чкадални вичин агалкьунар къалурай ам гьа виликдай кIвалахиз хьайи “ЦIийи дунья” газетдин редакциядиз хъфена.

Гьасанагъа Мурсалова Лезгийрин СтIал Сулейманан тIварунихъ галай госмуздрамтеатрди эцигай А.Магьмудован “Фур атIайди…”, Н. Аюбован “Бахтияр” ва “Гьейран”, Ж. Шефиеван “Шарвили” тамашаяр патални манияр туь­кIуьрна.

Мукьвара Ахцегьрин клубда райондин культурадин управленидин работникар алай чкадал Гьасанагъа Мурсаловакай суьгьбет кватайла, анал алаз хьайи агъсакъалри рикIел хкана: “1964-йисуз Ахцегьа Азербайжандин маш­гьур манидарар тир Зейнаб Ханларовади, Флора Керимовади ва масабуру концерт ганай. Инал Гьасанагъа Мурсалова пианинодихъ вичин эсерар тамамарнай. Руьгьди-бейниди регьятдиз кьабулдай манийри Зейнаб Ханларовадиз таъсирнай, ада мани лугьуз башламишнай. Гуьгъуьнлай Гьасанагъадин эсерар Азербайжандин радиодайни ван хьанай…”

Къе Гьасанагъа Мурсалован авазрин ван гьам мехъерик, гьам лезги халкьдин суваррин межлисрик ван жезва, абур Дагъустандин халкьдин музалатрин госоркестрдини тамамарзава. Амма тамашачийриз — яб гузвайбуруз а жавагьиррин автор гзаф вахтара малум туш. Абур гьакъикъатдани халкьдин авазар хьиз кьабулзава.

Композиторди Е.Эминан “Ярдиз минет”, Ахцегь Гьажидин “Тайгъун”, Ш.-Э. Мурадован “Диде”, “Докъузпара”, “КIанда заз уьмуьр”, “Яр атана”, “Варз алай йифиз”, “Пионеррин марш” ва масабур, Къ.Межидован “Вилив хуьн”, “Цуькверин сувар”, Хуьруьг Тагьиран “Беневша”, А. Саидован “Маяк Саимат”, “Наз гумир”, “Маякрин мани”, Р. Гьамзатован “Баку”, Ф.Алиевадин “Фу”, Б.Салимован “Шадвилин мани”, Р.Рашидован “Хайи дагъларин руш”, М.Атабаеван “Москвадиз салам”, А.Аджиеван “Гафунин къуват” ва Дагъустандин зарийрин самбар маса эсерар халкьдин рикI алай манийриз элкъуьрна. Вири санлай Гьасанагъа Мурсалова кьве вишелай гзаф манияр арадал гъанва. Им ада халкьдиз тунвай музыкадин искусстводин ирс я.

Гьасанагъа Мурсаловаз, гьар са къуллугъдал вичин къастунал кIеви къилих къалурна, зегьмет чIугунай, яратмишунрин рекье еке агалкьунар къазанмишунай райондин, республикадин, министерствойрин патай цIудралди грамотаяр ва чухсагъулдин чарар ганва. Адан наградайрин юкьва музыкадин ва журналиствилин гьар жуьре конкурсра сифтегьан чкаяр кьунин шагьидар-дипломарни ава.

Лезги халкьдин игитвилин “Шарвили” эпосдин сад лагьай сувар тешкилуникни вичелай алакьдай пай кутур композитор ва журналист, зоотехник ва багъманчи, аламатдин бажарагъ авай агъсакъал 66 йисан яшда аваз 2001-йисуз рагьметдиз фена. Амма адан руьгьдин авазри мехъер-межлисрик халкь даим шадарда.

Эмираслан Шерифалиев, «Лезги газетдин» культурадин отделдин редактор