Дявекарар негь ийин
Августдин эхирар, сентябрдин эвелар агакьайвалди, чи рикIел 20-22 йис идалай вилик Дагъустандин чилел кьиле фейи, рикIериз гьакьван тIал акъудай, чи саки гьар са хизандив виливни хуьн тавур, хиялдизни гъиз тежер хьтин магьрумвилер агакьарай вакъиаяр хквезва.
Дагъустан — вичиз чIехи камалэгьлийри “чIаларинни халкьарин дуствилин бахтлу хизан”, “Накьвар-къизил, къванер — мермер. Авач валай хъсан уьлкве» лагьай ватан 1999-йисан гатуз (август-сентябрь варцара), чи къунши тир Чечнядай атана, туьтуьнихъди яракьламиш хьанвай, чпи “михьи дин” гъизвайди я, “исламдин халифат” (государство) туькIуьрзавайди я лугьуз, ягь пулдихъ маса ганвай бандитринни чалкечиррин международный кIеретIрин чапхундик кутунай. Дагъларин уьлкве ибуруз гуя, гьасятда муьтIуьгъарна, туьтуьнилай ракъуриз жедай таза тике хьиз авай. Душманрин къаст сад тир: Дагъустан Россиядивай къакъудун, са гьихьтин ятIа чпин “халифат” туькIуьрун, СССР чукIурайди хьиз, Россияни куьлуь кIусариз элкъуьрун… Идалай чIулав къастар мад жедани?
Амма намуслу, къудратлу, Ватандихъ рикI кузвай рухвайрини рушари чпин къаст къалурна: жаваб гана эвер тавур мугьманриз кутугайвал. Чукурна чи чилерилай гъейратсузар… Дагъустанвийри а залан имтигьанра чеб вужар ятIа, чпиз гьихьтин дин ва азадвал (суверинитет) герек ятIа, дуьньядиз успат авунай. Чун-Россиядихъ, Россия чахъ галайди мад сеферда субутнай!
Гилан чи Президент, а чIавуз Премьер яз чиниз атай В.В.Путина къейднай: “Им гзаф гуьзел республика я ва адан гуьзелвал неинки тIебиатди, сифте нубатда, ана яшамиш жезвай инсанри субутзава”.
Ахьтин гъейратлу, уьтквем рухвайрикай сад а четин макъамда Махачкъалада халкьдин ополченидин кьиле акъвазай Интербригададин командир, гилан генерал-майор Шамил Загьрабович Асланов я. За адаз къенин йикъарин чи Шарвили лугьузва.
Гьа йисуз, гьеле июлдин вацра ЦIумада районда бандитрин кIеретIрин хура акъвазна, вичин чандилайни гъил къачур милициядин капитан, куквазви (Кьурагь район) хва Закир Султанован кьегьалвал рикIелай алудиз жедани?!
Ботлих райондин Ансалта хуьре бандитрин гъиляй автомат акъудна, чпиз чпин гуьллеяр къалумарай жегьил Гьажимурад мегер Ватандин Игит тушни?!.. Ихьтин мисалар цIудралди гъиз жеда. Чун къе са кьадар маса шартIара яшамиш жезва. Секин я чи рекьерани муькъвера. Чи хуьрерани шегьерра бандитрин мукар ава лагьана, чак кичIевал кумач. Амач а мукар!
ЯтIани са бязи чпик «женнетдиз» физ тади квай ифей кьилер кимини туш. Гагь санай, гагь масанай (тамарайни кIамарай) абурун чIулав гелер жагъин тийизни туш. И карди чавай уяхвал, диндални, Конституциядални кIевивал хуьн истемишзава. Сириядани, Афгъанистандани, Иракдани, Ливиядани, Украинадани, Гуржистандани, масанрани гьихьтин «женнетар» кардик кутунватIа, анриз “женгер” чIугваз фин герек яни, тушни — рехъ хкягъун патал гзаф сеферра фагьумна кIанзава. «Боевик» лугьудай гафунин лукIвиликай яргъа хьун герек я. Гьич са намуслу хцелни, я рушални, боевикриз къуллугъ авуна лагьана, я абур, я гьуьрмет атанач, я къвенни тийирди аннамишайтIа, хъсан я.
Чи жегьилрин савадлувилин, уяхвилин, ватандашвилин дережаяр вине твазвай вири крариз къуват гун чи вирибурун, иллаки образованидинни илимдин, тербиядинни спортдин идарайрин векилрин, ветеранринни жегьилрин, депутатринни дипломатрин везифа тушни?! Гьар са диде-бубадин везифани веледриз дуьз тербия ва яшамиш жедай мумкинвилер гуникай ибарат тирдал шак алач.
Къе, 22 йис алатайдалай кьулухъ, чна мад сеферда, Интербригададин кьиле аваз, Махачкъаладай Ботлихдиз кьван марш-бросок (са йифен къене чкадив агакьарун патал) тешкилай чIехи командир Ш.З.Асланован гафарихъ яб акалзава:
— Махачкъала а йикъара фронтдин цIарцIел алай шегьердиз элкъвенвай. 10-августдиз чи кьилин майдандал, женгиниз физ гьазур яз, вишералди кьегьалар (жегьиларни, агьиларни) жергейра акъвазнай. И залан декьикьайра гьар садакай Ватан хуьдай аскер хьун лазим тирди вирибуру сад хьиз гьиссзавай…
Ополчениди вири Дагъустан кIвачел къарагъарнай… Ихьтин вакъиаяр садлагьана рикIелай фидайди туш. Абурукай тарс хкудун герек я.
Мердали Жалилов,
“Международный бандформированияр
кукIварна — 20 йис” медалдин сагьиб
