Россиядин Яшайишдин фондунин (СФР) Дагъустанда авай отделенидин малуматда хабар гузвайвал, эхиримжи 5 йисуз, республикада кIвалахзавай 801 агъзур агьали патал зегьметдин электронный книжкаяр (ЭТК) ганва. Им лагьай гаф я хьи, чарчин документдикай отказуналди, гьа и кьадар агьалияр цIийи жуьредин, яни электронный (рекъемрин) книжкайрал элячIнава.
Зегьметдин электронный книжкада чарчин документда хьтин делилар ава: кIвалахзавай чкадикай, къуллугъдикай, кIвалахал кьабулай, кIвалахдилай элячIай ва я маса кIвалахал перевод авур вахтарикай, зегьметдин икьрар тестикьарзавай документрин реквизитар. «Госкъуллугъар» порталда и жуьредин документдин делилрихъ галаз кIандай вахтунда таниш жедай мумкинвал ава. ЭТК-диз талукь яз алава малуматар герек атайтIа, Россиядин Яшайишдин фондунин алакъадин сад тир къурулушдикай менфят къачуналди, федеральный центрадин 8-800-100-00-01 нумрадиз зенгна, чириз, лазим меслят къачуз жеда. Зенг пулсузди я.
— Зегьметдин электронный книжка, чарчин документдив гекъигайла, арада мензил аваз кIвалахзавай ксар патал иллаки къулай я. И жуьредин документдин кьилин лайихлувални адакай ибарат я хьи, ана гьар са касдин делилар (персональные данные) вини дережада аваз хуьзва, яни ам квахьунин, ана авай кхьинар чIурунин ва я чIур хьунин къурхулувал авач. Идалайни гъейри, ЭТК-да зегьметдин стаждиз талукь яз, гъалатIдиз рехъ гуналди, чIуру ва я дуьз тушир делилар гьатунин къурхулувални тIимиларзава, — къейднава малуматда СФР-дин Дагъустанда авай отделенидин управляющийдин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Алжанат Загьидовади.
РикIел хкин: Дагъустандин пенсийрин фондунин малуматрал асаслу яз, чна виликдайни хабар гайивал, ЭТК-рал элячIдай мумкинвал 2020-йисалай инихъ ава. ИкI, и йисалай инихъ сифте яз кIвалахал акъваззавай кас патал зегьметдин книжка цIийи къайдадинди ачухзава. И кар республикадин кIвалахзавай вири агьалийривай кьилиз акъудиз жезва. ИкI, чарчин документдилай ЭТК-дал элячIун патал абуру чпи кIвалахзавай чкада, работодателдин тIварунихъ арза кхьин лазим я. И чIавуз работодателди чарчин документда кIвалахзавай касдин цIийи жуьредин книжка хкянавайдан гьакъиндай лазим кхьинар ийизва, талукь малумат СФР-дин Дагъустанда авай Отделенидиз рекье твазва. ЦIийи книжка, яни и жуьредин документ, электронный къайдада хуьз, распечатка ийиз, электронный почтадай рекье тваз, кIвалахдин делилриз талукь выписка лазим атайла, Яшайишдин фондунин муьштерийрихъ галаз кIвалахдай къуллугърай къачуз жезва.
Къейд. Зегьметдин книжкадин «хайи югъ» 1938-йисан 20-декабрь яз гьисабзава. И юкъуз гьукуматди «Зегьметдин книжкаяр ишлемишунин къайдадин гьакъиндай» къарар кьабулнай. Ам а чIавуз тестикьарай кIалубда аваз 35 йисуз ишлемишнай. 1973-йисан сентябрдиз министррин советди «Зегьметдин книжкайрин ва къуллугъчийрин гьакъиндай» цIийи къарар кьабулнай. Ана зегьметдин книжка гражданрин кIвалахдин рехъ къалурзавай кьилин документ тирди тестикьарнай. Абурни общественный тешкилатрин векилрин ва вири коллективдин иштираквал аваз шад гьалара вахкун буйругънавай.
И кIалубда аваз зегьметдин книжка 30 йисуз амукьнай. РФ-дин Гьукуматдин 2003-йисан 16-апрелдин 225-нумрадин къарардалди цIийи жуьрединбур 2004-йисан 1-январдилай ишлемишиз эгечIнай, амма зегьметдин куьгьне жуьредин книжкаярни къуватдай вегьеначир. ЦIийи жуьредин книжкаяр виликанбурулай са акьван дегиш хьанач: СССР-дин герб РФ-дин гербдалди эвезнай. Виликдай авай 40 чинин чкадал зегьметдин книжкада 4 чин артухарна. Амма абур туькIуьрдайла, къалпвиликай хуьдай серенжемриз артух фикир ганва. Абурун жергедай яз, ультрафиолетдин нурарал экв гузвай «Трудовая книжка» гафар кхьенва. Документдин чарар махсус цвалдалди кутIуннава. Ида чарар дегишаруникай хуьзва.
Рагнеда Рамалданова
