Гьикаятдин басняяр

Аязди акIажарай чакъал

Са хъуьтlуьн юкъуз, чими парталарни алукlна, магъарадай экъечl­на, чакъал вир галай патахъ рекье гьатна. Вирин къерехривай вичиз недай са затl гьатуник умуд кваз фейи чакъал севери, сикlери, пеленгри ва масабуру хъуьруьнрал вегьена. Са карни алачир чкадал вичикай ягьанат авунин себебдай кьил акъатзавачир чакъалдин. Фикир гайитlа, абурал садални чакъалдал алай хьтин чими кавал ­алачир.

— Къайивили тади гузвани ваз, чакъал? Ихьтин юкъуз акьван парталар алукlайла, пака пис аяз авай юкъуз вуна вуч хъийидатlа, яраб? — вичиз хас тирвал, гъугъдал ацалтна, ягьанатдин тегьерда  жузуна севре.

Кьил къакъудна, атайвал эл­къвена чакъал. Гуьгъуьнин йикъарикай са юкъуз ам кавал алачиз фена. На лугьуди, гатун вахт я.

— Аязни эхда за, амма муькуь йиртижийриз мад зун хъуьруьнрал вегьедай себеб гудач, — лагьана, чакъалди вичин чими магъарадай вирихъди гьерекатна.

Лекь атlудай хьтин аяз авай юкъуз вирел фейи чакъалдиз элкъвена хтун кьисмет хьанач. Руфу­нани са артух затl авачир юхсул, аяздиз дурум гуз та­­­хьана, беденда мекьи фул гьатна, агаж хьана.

Баснядин мана: Жуван кар жуваз хъсандиз чизва: нетижа пашманди тахьун патал, масабуру лагълагъ авунихъай, айиб авунихъай кичlе тахьана, лазим тирвал кар кьетl ая. 

27.11.2015-й.

Диндал кIеви..

Тама авай жанавуррикай сад туьквенчи я. Недай-хъвадай гьалаллу затlарив-няметрив ацlанва адан туьквен. Гьалаллу затlар вучиз я лагьайтlа, диндиз къуллугъзава эхир жанавурди. Вич мягькем динэгьли ялда ада.

“Пlапlрус-мапlрус, эрекь-мерекь зи туьквенда садрани жедач!”  лугьуз, вичин юлдашрин арада гафарни чукlурзава ада мукьвал-мукьвал. Туьквендин цлал ихьтин жуьредин кхьинар алай парчаярни алкlурнава.

Вахтар алатайдалай кьулухъ, туьквендин патарив яшамиш жезвай муькуь гьайванрикай сад-кьведаз чир хьайивал, диндал кlеви жанавурдин туьквендай гила ичкини гузва. Жанавур алвердин нефсини гьалалдин часпаррай акъудна, гьарамдин генг майданривни агакьарнава.

— А пекиник кутуна пайзавай “садакьаяр” чаз гудачни бес? — пеленгди талбадин жуьреда суал гана жанавурдиз.

Жанавурди жаваб виликамаз гьазурнавай:

— Чехир авай птулка за, пекинивди кьуна, муьштеридин гъиле вугузва. А гьарам зегьримардик садрани за гъил хкlадач! Жуваз гунагьар къазанмишдач!

Баснядин мана: Эгер вуна са кар ва я рехъ кьунватlа, гьа кар ва я рехъ, кьацlур тавуна, ла­йихлудаказ ва баркаллудаказ кьиле твах. Эгер жезвачтlа, кьилни кутамир: кьацlай гелер-лекеяр амукь тийидайвал.

12.12.2016-й.

 Кьве уьрдег

Чlулав уьрдегдиз фан кlус жагъана. Анжах вичиз нез кlанз, лацу уьрдегдихъай катиз, са къерехдихъ физ хьана. Амма хъукъвана кlарас хьиз хьанвай фан кlус гишинзавай чlулав уьрдегдин сиве са­кlани гьа­кьзавачир. Ада кlуфув ийизвай алахъунар себеб яз, кlусуникай гъвелер хкатиз, чилел аватзавай. Амма чIулав уьрдегди кIус вичивай вахчунин къурху аваз, гъвелер тlуьниз  къи­миш­­завачир. Лацу уьрдегди ла­гьай­­тlа, и гъвелер нез, ви­чин­ руфуниз са тlи­мил хьайитlани рузи ве­гье­на.

Яргъалди давам хьайи алахъунрилай кьулухъ нефс къати чlу­лав уьрдегдиз фан кlусуникай аму­кьай­ди са руг хьана.

Баснядин мана: Нефс азгъун яз, садла­гьана вири кlан жедайбур гъиле гьатай тlимил­да­вай­ни жеда.

19.12.2016-й.